Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Socjologia życia publicznego 2105-PP-L-D1SOZP
Konwersatorium (KON) Semestr zimowy 2022/23

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzamin
Literatura:

1/ A. Giddens, Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, Rozdział: Co to jest socjologia?, podrozdział: Socjologiczne spojrzenie na świat, Do czego socjologia może nam się przydać w życiu?, s. 26-30.

2/ Ch.W. Mills, Wyobraźnia socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, Rozdział: Obietnica, s. 49-77.

3/ E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005, Wstęp, s. 10-18.

4/ M. Mauss, Socjologia i antropologia, Warszawa, 2001, rozdz. Pojęcie osoby, s. 361-391.

5/ D. Riesman, N. Glazer, R. Denney, Samotny tłum, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 1971, Rozdział I. Typy charakteru i społeczeństwa, s. 25-66.

6/ F. Znaniecki, Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974, część II, Rozdział 1. Osobowość społeczna, s. 101–140 (lub późniejsze wydania).

7/ E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000, Wprowadzenie, s. 31–45.

8/ E. Goffman, Rytuał interakcyjny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, Artykuł: Zaangażowanie i wyobcowanie, s. 114-137.

9/ J.H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1998, Rozdział 5. Interakcja społeczna, s. 68-82.

10/ M. Karkowska, Socjologia wychowania. Wybrane elementy, Wydawnictwo WSHE, Łódź 2007, Podrozdział: Socjalizacja - wychowanie - nauczanie - zakresy pojęć, oraz Rozdział 3. Wybrane teorie rozwoju społecznego jednostki, s. 35-59.

11/ B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, Rozdział: Socjalizacja, podrozdziały: Socjalizacja, Rodzaje socjalizacji, s. 137-139, 152-155.

12/ K.-J. Tillman, Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, Podrozdział: Osobowość a środowisko. O charakterze procesu socjalizacji oraz Płaszczyzny i fazy. O strukturze procesu socjalizacji, s. 8-19.

13/ J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, wyd. 3, Warszawa 1972, rozdz. VII, tytuły: Definicje, Ogólna charakterystyka zbiorowości oraz definicja grupy społecznej na str. 136, Grupa, Struktura grupy, Rodzaje grup, Grupy celowe, Społeczeństwo globalne.

14/ J. Turowski, Małe struktury społeczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, Rozdział V. Struktura grupy społecznej, Rozdział VI. Typologia grup społecznych s. 77-105, 107-114.

15/ F. Tönnies, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 21 – 23, 34 – 46.

16/ D.J. Curran, C.M. Renzetti, Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, Rozdział: Przodkowie i sąsiedzi. Społeczne konstrukcje płci kulturowej w innych epokach i społeczeństwach, s. 79-99.

17/ H. Domański, Co wiadomo na temat nierówności płci?, „ResPublica Nowa”, czerwiec 2002.

18/ A. Giddens, Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, Rozdział: Płeć kulturowa i seksualność, Rozdział: Rodziny, s. 126-146, 192-200.

19/ J. Błuszkowski, Struktura społeczna, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 1996, Rozdział 1. Podstawowe założenia, twierdzenia i pojęcia teorii struktury społecznej, s. 6–29.

20/ A. Karwacki, D. Antonowicz, Underclass i kultura biedy w środowiskach popegieerowskich w kontekście sporów teoretycznych i interpretacyjnych, „Studia Socjologiczne”, 2003, 3 (170), s. 69-111.

21/ K. Davis, W. Moore, O niektórych zasadach uwarstwienia, w: Elementy teorii socjologicznych, PWN, Warszawa 1975, s. 464 – 476.

22/ J. Błuszkowski, Struktura społeczna, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 1996, podrozdział: Ruchliwość społeczna a zmiana struktury społecznej, s. 30-32.

23/ H. Domański, Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007, Rozdział 12. Ruchliwość społeczna, podrozdział: Podstawowe pojęcia, Rozdział 14. Wyniki badań nad ruchliwością, s. 194-198, 233-253.

24/ A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2004, rozdz. 9, s. 281 - 288, 297 – 303, rozdz. 10, s. 322 – 329.

25/ J. Błuszkowski, Stereotypy narodowe w świadomości Polaków, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 2003, Rozdział VIII. Polacy – naród otwarty czy zamknięty, s. 207-233.

26/ S. Ossowski, O ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984, fragment: Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny.

27/ A. Kłoskowska, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996, rozdz. I, p. 1, s. 15 – 41.

28/ M. Budyta-Budzyńska, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, PWN, Warszawa 2010, Rozdział 8. Konflikty etniczne – próba typologii, s. 221-244.

29/ W. Żelazny, Etniczność. Ład – konflikt – sprawiedliwość, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2006, Rozdział I. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, podrozdziały 2.1. Geneza pojęcia etniczności, 2.2. Geneza koncepcji etnicznych, Rozdział III. Państwo a mniejszości, podrozdział 3. Grupa etniczna, Rozdział VII. Etnopolityka i polityka etniczna, s. 25-29, 80-85, 174-207.

30/ J. Gajda, Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004, s. 9–36.

31/ S. Czarnowski, Kultura, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, rozdz. I, s. 5–15 lub [w:] S. Czarnowski, Dzieła, t. 1, Warszawa 1956, s. 13–23.

32/ S. Ossowski, Dzieła, T. 2, Rozdział: Kulturowe dziedzictwo grupy społecznej i jego zewnętrzne korelaty, s. 64 – 69.

33/ M. Biedrzycki, Genetyka kultury, Warszawa 1998, s. 81-100, 158-183.

34/ J. Gajda, Antropologia kulturowa…, cyt. wyd., rozdz. Wybrane koncepcje rozwoju i badań kultury, s. 56 – 75.

35/ M. Harris, Krowy, świnie, wojny i czarownice, Warszawa 1985, części: Matka krowa /s. 15 – 38/ i Potlacz /s. 109 – 129/.

36/ R. Linton, Dyfuzja, w: W. Derczyński, A. Jasińska - Kania, J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych, Warszawa 1975, s. 261 – 278.

37/ J. Błuszkowski, Paradoksy normalności i dewiacji, [w:] M. Karwat, Paradoksy polityki, Warszawa 2007, s. 94-107.

38/ R.K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, Rozdział: Struktura społeczna i anomia, s. 197–224.

39/ S. Ossowski, O osobliwościach nauk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, Rozdział 2. Koncepcje ładu społecznego i typy przewidywań, s. 58-80.

40/ A.W. Jelonek, K. Tyszka, Koncepcje rozwoju społecznego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2001, Rozdział: Teorie rozwoju społecznego - podstawowe założenia i pojęcia, s. 9-32.

41/ L. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, [w:] Elementy teorii socjologicznych, PWN, Warszawa 1975, s. 199–203.

42/ A. Aldridge, Konsumpcja, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006, Rozdział 1. Konsumpcja jako pojęcie kluczowe, s. 9-39.

43/ B. Barber, Skonsumowani, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa 2008, z części drugiej: Zmierzch obywateli, podrozdział 3. Infantylizacja konsumentów: pojawienie się dzieci-dorosłych, s. 129-180.

44/ A. Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, Rozdział III. Obraz kultury masowej, podrozdział: Homogenizacja kultury masowej a poziomy kultury, s. 320-358.

Podstawowa literatura przedmiotu:

1/ Z. Bauman, Socjologia, Warszawa 1997.

2/ A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2012.

3/ K.J. Tillmann, Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 1996.

4/ G. Ritzer, Klasyczna teoria socjologiczna, Poznań 2004.

5/ B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

6/ J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002.

7/ J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972 (i inne wydania).

8/ P. Sztompka, Socjologia, Kraków 2002.

9/ J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Poznań 1998.

10/ J. H. Turner, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2004.

11/ J. Turowski, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Lublin 1994.

12/ J. Turowski, Socjologia. Małe struktury społeczne, Lublin 1993.

13/ F. Znaniecki, Wstęp do socjologii, Warszawa 1988.

14/ Encyklopedia Socjologii, T. 1. (A – J), Warszawa 1998.

15/ Encyklopedia Socjologii, T. 2. (K – N), Warszawa 1999.

16/ Encyklopedia Socjologii, T. 3. (O – R), Warszawa 2000.

17/ Encyklopedia Socjologii, T. 4. (S – Ż), Warszawa 2002.

Efekty uczenia się:

WIEDZA

EK1. Posiada wiedzę z perspektywy współczesnej o wzajemnych relacjach pomiędzy jednostką a społeczeństwem. Zna koncepcje tożsamości jednostkowej i zbiorowej, definiuje podstawowe pojęcia z zakresu mikro- i makrosocjologii dotyczące relacji jednostki i zbiorowości (W02).

EK2. Rozpoznaje i charakteryzuje formy uczestnictwa w życiu społecznym na płaszczyźnie mikro- i makrosocjologicznej. Rozumie znaczenie procesu socjalizacji jednostki (W03).

EK3. Ma wiedzę o strukturach społecznych, właściwie definiuje podstawowe pojęcia z tego zakresu (W05).

EK4. Posiada wiedzę z perspektywy współczesnej o wybranych problemach społecznych lokalnych i globalnych (W07)

EK5. Ma wiedzę o wartościach, wzorach i normach społecznych (W10).

UMIEJĘTNOŚCI

EK6. Ma umiejętność rozumienia przyczyn i przebiegu oraz prognozowania zjawisk dotyczących sfery społecznej, kulturowej i etnicznej; potrafi wyjaśnić funkcje struktur społecznych we współczesnych społeczeństwach, rolę kultury i tożsamości narodowej (U02).

EK7. Umie wskazać założenia różnych koncepcji i pojęć socjologicznych, zinterpretować je i zastosować do analizy współczesnych problemów społecznych, w tym kulturowych i etnicznych (U06).

EK8. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę z zakresu problematyki społecznej lokalnej i globalnej wykorzystując źródła tradycyjne oraz elektroniczne (U08).

EK9. Posiada umiejętność prezentowania własnych punktów widzenia, uzasadniania ich oraz konfrontowania z poglądami innych studentów i różnych autorów (U09).

EK10. Ma umiejętność tworzenia prac pisemnych w języku polskim z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz różnych źródeł (U11).

KOMPETENCJE

EK11. Jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym, także w zespołach realizujących cele społeczne, polityczne i obywatelskie (K05).

Metody i kryteria oceniania:

Ocena końcowa z przedmiotu jest wypadkową: obserwacji i ewaluacji intensywności i jakości aktywności studenta podczas zajęć na zajęciach, jego obecności i wyników kolokwium końcowego.

Metody oceny pracy studenta * - Liczba punktów/udział w ocenie końcowej

1/ ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – dodatkowo premiowane: 10%

2/ 100 % obecność na zajęciach: 15%

3/ wynik końcowego kolokwium: 85%

* Dodatkowym warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest jednoczesne spełnienie poniższych kryteriów:

a) obecność na zajęciach, która dopuszcza maksymalnie 2 nieobecności studenta,

b) udział w końcowym kolokwium z wynikiem pozytywnym.

Załącznik:

Wskaźniki końcowej oceny studenta dla przedmiotu

Ocena - Algorytm oceny końcowej

2 - 50% i poniżej

3*** - powyżej 50%, ale nie więcej niż 60%

3,5 - powyżej 60%, ale nie więcej niż 70%

4 - powyżej 70%, ale nie więcej niż 80%

4,5 - powyżej 80%, ale nie więcej niż 90%

5 - Powyżej 90%

*** Student opanował wszystkie efekty kształcenia ujęte w sylabusie.

Zakres tematów:

1. Socjologii życia publicznego jako rodzaj refleksji socjologicznej

Presocjologiczna refleksja nad społeczeństwem i miejscem jednostki w społeczeństwie. Geneza i rozwój socjologii. Socjologia a inne nauki społeczne. Przedmiot i metoda socjologii. Socjologia ogólna i socjologie szczegółowe. Myślenie potoczne a myślenie naukowe. Wyobraźnia socjologiczna (Charles Wright Mills).

2. Osobowość społeczna w kontekście socjologii życia publicznego

Pojęcie osoby w antropologii i socjologii. Osobowość społeczna. Kulturowe uwarunkowania a typy osobowości. Jednostka a społeczeństwo. Koncepcje jaźni w różnych ujęciach teoretycznych. Pojęcie tożsamości indywidualnej. Osobowość społeczna (Florian Znaniecki). Społeczeństwo a charakter społeczny jednostki (David Riesman).

3. Interakcje i role społeczne

Pojęcie roli społecznej. Zespoły ról społecznych. Rozładowywanie napięć i konfliktów w zespołach ról. Pojęcie i anatomia interakcji społecznej. Interakcja i rola w koncepcji dramaturgicznej (Erving Goffman). Dane wizualne w badaniu interakcji społecznych.

4. Socjalizacja

Pojęcie socjalizacji. Płaszczyzny i fazy socjalizacji. Socjalizacja pierwotna i socjalizacja wtórna. Agendy socjalizacji. Wybrane teorie socjalizacji.

5. Małe grupy społeczne

Pojęcie małej grupy społecznej. Cechy konstytutywne małej grupy. Klasyfikacje małych grup. Struktura socjometryczna małej grupy. Patologie więzi w małej grupie. Typologia grup społecznych.

6. Płeć, małżeństwo, rodzina

Płeć biologiczna (sex) a płeć kulturowa (gender). Problem nierówności płci. Mężczyzna i kobieta w społeczeństwach historycznych i w społeczeństwie współczesnym. Płeć jako czynnik stratyfikacji społecznej. Współczesne problemy i kontrowersje dotyczące rodziny i małżeństwa w Polsce.

7. Struktura i stratyfikacja społeczna

Pojęcia struktury społecznej, stratyfikacji społecznej, klasy społecznej i warstwy społecznej. Funkcjonalny, dychotomiczny i gradacyjny schemat struktury społecznej. Marginalizacja i wykluczenie społeczne. Pojęcie podklasy (underclass). Funkcjonalna konieczność uwarstwienia u K. Davisa i W. Moore’a.

8. Ruchliwość społeczna

Pojęcie i typy ruchliwości społecznej. Wyniki badań nad ruchliwością społeczną w Polsce i na świecie.

9. Naród i procesy narodotwórcze

Pojęcie narodu. Naród w sensie etnicznym i politycznym. Czynniki narodotwórcze. Świadomość narodowa. Stereotypy narodowe. Ojczyzna prywatna i ideologiczna.

10. Konflikty etniczne współczesnego świata

Pojęcie nacjonalizmu i etnonacjonalizmu. Typologia nacjonalizmów. Państwo a mniejszości narodowe. Konflikty i problemy etniczne - etnopolityka i polityka etniczna.

11. Kultura: zagadnienia podstawowe

Naukowe i potoczne pojęcie kultury. Kultura a natura. Kultura a cywilizacja. Składniki kultury. Elementy kultury (wartość, wzór, kanon, obyczaj, obrzęd, rytuał, mit, symbol).

12. Teorie rozwoju kultury

Ewolucja i wewnętrzne źródła rozwoju kultury. Dyfuzja wzorów kulturowych i jej rodzaje. Funkcjonalizm. Memetyczna koncepcja rozwoju kultury. Kulturowe determinanty funkcjonowania systemu społecznego.

13. Ład społeczny i jego naruszenia

Pojęcie i typy ładu społecznego. Przyczyny i skutki zaburzeń ładu społecznego: pojęcie anomii (Robert King Merton). Socjologiczne teorie dewiacji.

14. Zmiana społeczna

Pojęcia: zmiana, rozwój, ewolucja. Klasyczne teorie rozwoju społecznego. Paradygmaty zmiany społecznej. Konflikt społeczny i zmiana społeczna (Ralf Dahrendorf).

15. Społeczeństwo konsumpcyjne i kultura masowa

Kultura masowa. Standaryzacja i homogenizacja kultury. Pojęcie konsumpcji. Klasyfikacja obrazów konsumenta. Wpływ przemian współczesnej gospodarki na style życie i konsumpcję. Kontestacja społeczeństwa konsumpcyjnego.

Metody dydaktyczne:

1/ metody aktywizujące: rozmowa nauczająca, burza mózgów, metoda problemowa,

2/ metody oparte na słowie: mini-wykład, dyskusja, praca z tekstem,

3/ klasyczna metoda problemowa

4/ wykorzystanie prezentacji multimedialnej i materiałów audiowizualnych

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każdy piątek, 11:30 - 13:00, sala 2
Wojciech Łukowski 25/ szczegóły
2 każdy piątek, 13:15 - 14:45, sala S. Czarnowskiego
Wojciech Łukowski 31/ szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Budynek dydaktyczny - Krakowskie Przedmieście 3
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)