Wiedza o kulturze 3002-P1A1WK
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2024/25

Literatura pomocnicza i uzupełniająca:

• F. Barth i inni, Antropologia: jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, przeł. J. Tegnerowicz, Kraków 2007

• Z. Benedyktowicz i inni, Antropologia kultury w Polsce – dziedzictwo, pojęcia, inspiracje (materiały do słownika), „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” 1980, t. 34

• Z. Benedyktowicz, Portrety Obcego. Od stereotypu do symbolu, Kraków 2000

• J. St. Bystroń, Megalomania narodowa, Warszawa 1995

• G. Cocchiara, Dzieje folklorystyki w Europie, Warszawa 1971

• R. Deliege, Historia antropologii, przeł. K. Marczewska, Warszawa 2011

• J. Lechte, Panorama współczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu do postmodernizmu, przeł. T. Baszniak, Warszawa 1999

• E. Millerowa, A. Skrukwa, Oskar Kolberg (1819-1890), w: Dzieje folklorystyki polskiej 1864-1918, Warszawa 1982

• B. Olszewska-Dyoniziak, Człowiek – kultura – osobowość. Wstęp do klasycznej antropologii kulturowej, Wrocław 2001

• A. K. Paluch, Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa 1990

• Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, red. Zofia Staszczak, Warszawa – Poznań 1987

• L. Stomma, Czarna legenda, w: Historie niedocenione, Warszawa 2011

• J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2003

• J. Tokarska-Bakir, Hermeneutyka gadamerowska w etnograficznym badaniu obcości, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” 1992, t. 46, z. 1

• J. Tokarska-Bakir, Dalsze losy syna marnotrawnego. Projekt etnografii nieprzezroczystej, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” 1995,t. 49, z. 1

Po ukończeniu wykładu student powinien:

• znać tradycje oraz główne kierunki dwudziestowiecznej wiedzy o kulturze, ich cechy swoiste, powiązania i wzajemne zależności;

• umieć rozpoznawać przesłanki i założenia koncepcji teoretycznokulturowych;

• zdawać sobie sprawę z usytuowania najważniejszych kierunków refleksji nad kulturą w przestrzeni współczesnej humanistyki;

• umieć krytycznie analizować teorie i koncepcje w dziedzinie nauk o kulturze.

Zajęcia przygotowują uczestników do pracy naukowej.

Oceniana będzie obecność na wykładzie (można mieć 2 nieobecności bez wpływu na ocenę; kolejne nieobecności powodują jej obniżenie) oraz wyniki testu.

Celem wykładu jest przedstawienie najważniejszych koncepcji rozumienia kultury jako swoistego porządku rzeczywistości, ze szczególnym uwzględnieniem ujęć antropologicznych i kulturalistycznych. Zaprezentowani zostaną prekursorzy refleksji nad kulturą w tym rozumieniu, choć głównym tematem zajęć będzie myśl antropologiczna w XX wieku. Zajęcia przygotowują uczestników do pracy naukowej.

Omawiane zagadnienia:

Obcość i swojskość

Odkrycia geograficzne – odkrycie Dzikusa

Folklorystyka i odkrycie chłopa

Ewolucjonizm

Socjologiczna szkoła francuska

Dyfuzjonizm, antropogeografia, szkoła historyczno-kulturowa

Funkcjonalizm – etnograf schodzi z werandy

Przełom antypozytywistyczny

Freud, kultura i osobowość, psychokulturalizm

Fenomenologia i religia

Strukturalizm i myśl nieoswojona

Semiotyka, semiologia

Inspiracje marksistowskie, kultura masowa, miasto

Materializm i symbolizm

Hermeneutyka, dialog, symbol

Doświadczenie i emocje

Ponowoczesność, emocje i doświadczenie

(na poszczególnych zajęciach będzie omawiane więcej niż jedno zagadnienie)

Wykład z prezentacjami.