Seminarium licencjackie literaturoznawcze 3020-BA3SLL-IS
Seminarium licencjackie (SEM-LIC) Rok akademicki 2024/25

Literatura podstawowa

2.1. E. Mieželaitis, Bakchas, Euridikė, [w tegoż:] Poezija (wyd. dowolne)

E. Mieželaitis, Eurydyka, przeł. B. Klog-Gogolewska, [w tegoż:] Wiersze, wstępem opatrzył Z. Stoberski, Warszawa: PIW, 1985, s. 232-233.

H. Radauskas, Apolonas, [w tegoż:] Poezija (wyd. dowolne)

J. Vaičiūnaitė, Orfėjas ir Euridikė, [w tejże:] Raštai, t. 1, Vilnius: Gimtasis žodis, 2005, s. 98-101.

2.2. S. Gaižiūnas, Klajojantys siužetai baltų literatūrose, Vilnius: Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, 2009. [fragmenty]

3.1. J. Biliūnas, Laimės žiburys, [w tegoż:] Raštai, t. 1: Proza ir poezija, kom. red. K. Korsakas et al., Vilnius: Vaga, 1980.

M. Martinaitis, Ikaras ir artojas, [w tegoż:] Pareisiu su paukščiais: rinktinė aukštesniųjų klasių moksleiviams, opr. M. Mikalajūnas, Vilnius: Tyto alba, 2002.

3.2. M. Głowiński, „Ten śmieszny Prometeusz”, [w tegoż:] Mity przebrane: Dionizos, Narcyz, Prometeusz, Marchołt, labirynt, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1990 (II wyd. – 1994).

4.1. B. Brazdžionis, Poezijos pilnatis, Vilnius: Lietuvos kultūros fondas, 1989. [wybór]

B. Brazdžionis, Tysiąc obrazów, przeł. z j. lit. M. Stempkowska, Kaunas: Šviesa, 1992 [wybór wierszy]

4.2. D. Čiočytė, Biblija lietuvių literatūroje, Vilnius: Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, 1999. [fragment]

5.1. J. Erlickas, Kriminalinė kronika, [w tegoż:] Knyga, Vilnius: Tyto alba, 2007.

J. Erlickas, Kronika kryminalna, przeł. A. Rybałko, [w:] Sen Mendoga: antologia literatury litewskiej lat dziewięćdziesiątych, opr. przez A. Rybałko; wyboru tekstów dokonała A. Rybałko; z j. litewskiego przeł. B. Markuza-Białostocka et al., Warszawa: „Książka i Wiedza”, 2001.

J. Erlickas, Litewskie nowele: Knyga, fragmenty, przeł. K. Marczyk, „Tygiel Kultury” 1999, nr 10-12.

5.2. J. Tabor, „Książka” Juozasa Erlickasa – kronika współczesnej Litwy, „Prace Bałtystyczne. Język - Literatura - Kultura”, pod red. N. Ostrowskiego i A. Romančuk, Warszawa 2003.

6.1. Wybór 3 litewskich tekstów folklorystycznych przygotowany przez prowadzącą (tematyka proponowana zgodnie z zainteresowaniami uczestników zajęć).

6.2.Folklor polski i litewski: źródła - adaptacje - interpretacje, pod red. A. Baranowa, J. Ławskiego i V. Wróblewskiej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2021. [wybór]

7.1. O. Miłosz, Baśnie i legendy litewskie, tł. z j. litewskiego K. Wakar, Olszyn: Pojezierze, 1985 [wybór].

7.2. V. Wróblewska, Oskar Miłosz i jego litewskie baśnie, czyli bilingwizm podporządkowany, [w:] Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy, red. nauk. A. Baranow, J. Ławski, seria „Zagadnienia bilingwizmu”, pod red. Ł. Zabielskiego, Colloquia Orientalia Bialostocensia, t. XXVIII, Białystok – Vilnius: Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Wydawnictwo Prymat, 2017, s. 287-304.

8.1. Žemaitė, Sučiuptas velnias, [w tejże:] Raštai (wydanie dowolne)

Žemaitė, Sučiuptas velnias (Pojmany bies), [w:] Wiecznie zielony klon. Antologia opowiadań litewskich, przeł. M. Jackiewicz i W. Kalita, B. Kalėda; wybór, wstęp i noty o autorach M. Jackiewicz, Olsztyn: Pojezierze, 1989.

8.1. S. Kymantaitė-Čiurlionienė, Jūra, [w tejże:] Raštai, t. 1: apsakymai, apysakos, eilėraščiai, Vilnius: Vaga, 1986.

8.2. R. Bleizgienė, Privati tyla, vieši balsai. Moterų tapatybės kaita XIX a. pabaigoje - XX a. pradžioje, Vilnius: Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, 2012. (fragment)

9.1. M. K. Čiurlionis, Bajka; Psalm, przeł. L. Kowalczyk, „Konteksty” 1993, nr 3-4.

9.1. S. Nėris, Iš M. K. Čiurlionio paveikslų, [w tejże:] Poezija, Vilnius: Valstybinė grožinės literatūros leidykla, 1954.

9.2. R. Okulicz-Kozaryn, Litwin wśród spadkobierców Króla Ducha: twórczość Čiurlionisa wobec Młodej Polski, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, 2007 (fragmenty).

10.1. M. Pečkauskaitė-Šatrijos Ragana, Sename dvare, Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 1995 (fragmenty w przekładzie).

10.2. V. Daujotytė, „Sename dvare” - daugiasluoksnis kūrinys, [w tejże:] Šatrijos Raganos pasaulyje: gyvenimo ir kūrinių skaitymai, Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 1997.

11.1. Cz. Miłosz, Dolina Issy (wydanie dowolne), film „Dolina Issy” w reż. T. Konwickiego (1982)

11.2. V. Daujotytė, M. Kvietkauskas, Litewskie konteksty Czesława Miłosza, tł. J. Tabor, Sejny: Pogranicze, 2014. [fragmenty]

12.1. A. Žukauskas, Rinktiniai raštai, t. 1-2, Vilnius: Vaga, 1986 [wybór]

12.2. A. Kalėda, W poszukiwaniu własnej czasoprzestrzeni (O znaczeniu przedwojennych wierszy w twórczości Albinasa Żukauskasa), [w tegoż:] Od M do M. Szkice o literaturze polskiej i litewskiej, Warszawa: „Ex Libris” – Galeria Polskiej Książki, 2005, s. 29-37.

13.1 R. Granauskas, Duonos valgytojai, [w tegoż:] Duonos valgytojai: apysaka ir apsakymai, Vilnius: Vaga, 1975 (II wyd. – 1989).

R. Granauskas, Drewniane oczy, [w:] Sen Mendoga. Antologia literatury litewskiej lat dziewięćdziesiątych, opr. A. Rybałko; wyboru tekstów dokonała A. Rybałko; z jęz. lit. przeł. B. Markuza Białostocka [et al.], Warszawa: Książka i Wiedza, 2001, s. 136-138.

13.2. M. Martinaitis, Paskutiniai duonos valgytojai, [w:] Romualdas Granauskas: kūrybos studijos ir interpretacijos, opr. R. Žilinskas, Vilnius: Baltos lankos, 2000.

14. Prezentacja i omówienie wstępnych tematów prac dyplomowych przygotowywanych przez uczestników zajęć.

15.1. Maironis, Vilnius. Prieš aušrą, [w tegoż:] Pavasario balsai, Vilnius: Vaga, 1976.

15.1. B. Sruoga, Giesmė apie Gediminą, [w tegoż:] Raštai, t. 1: Poezija, opr. A. Samulionis, Vilnius: Alma littera, 1996.

15.2. W. Toporow, Miasto i mit, wyb., przeł. i wstępem opatrzył B. Żyłko, Gdańsk: Słowo - Obraz - Terytoria, 2000.

16.1. K. Sabaliauskaitė, Silva rerum, przeł. I. Korybut-Daszkiewicz, Kraków: Znak, 2015. [fragmenty]

16.1. E. Mieželaitis, Antakalnio barokas, Vilnius: Vaga, 1971. [fragment]

16.2. K. Sabaliauskaitė, Wilno – to miasto palimpsest, www.cultura.pl [wywiad]

17.1. Cz. Miłosz, Miasto bez imienia, [w tegoż:] Wiersze, t. 1-2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1985.

17.1. T. Venclova, Vilniaus vardai, Vilnius: R. Paknio leidykla, 2006 (fragmenty).

17.2. T. Venclova, Cz. Miłosz, Dialog o Wilnie, [w:] T. Venclova, Kształty nadziei, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1995.

18.1. J. Vaičiūnaitė, Witraż dla Uniwersytetu Wileńskiego: 1. Obserwatorium; 2. Ogród botaniczny; 3. Malarze; 4. Filomaci; Ulica Niemiecka; Ulice bez drzew; Podwórko z arkadami; Wileńska palmiarka; Opuszczona kenesa karaimska na Zwierzyńcu; Kasztanowiec przed kościołem Bonifratrów; Kafel z portretem; Dziedziniec; Antykwariat, przeł. M. Jackiewicz, „Lithuania” 1994,

nr 4. (oraz teksty oryginalne)

18.2. A. Kalėda, Mityczne miasto, [w tegoż:] Od M do M. Szkice o literaturze polskiej i litewskiej, Warszawa: „Ex Libris“ – Galeria Polskiej Książki, 2005.

19.1. Iš Vilniaus į Vilnių. Rinktinė poezija, opr. A. Marčėnas, Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 2008 (wybór).

19.2. T. Venclova, Wilno jako obiekt nostalgii, „Kultūros barai” 2009, nr 9 - http://www.eurozine.com/wilno-jako-obiekt-nostalgii/

20.1. Maironis, Kur bėga Šešupė, Minija, [w tegoż:] Pavasario balsai, Vilnius: Vaga, 1976.

20.1. K. Bradūnas, Poilsis, Skalbėjos, [w:] K. Bradūnas, A. Nyka-Niliūnas, Žemininkų poezija, Vilnius: Žaltvykslė, s. 62.

20.1. A. Marčėnas, Mano Neris, [w:] Eilinė. Rinktiniai eilėraščiai, Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 2006.

20.2. A. Kalėda, Wymiary literackiego akwatorium Wilna. Prolegomena, [w:] Zranieni przez czas. Współczesna literatura litewska, opr. i wstęp D. Mitaitė, J. Sprindytė, przekład I. Korybut-Daszkiewicz, J. Tabor, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2011, s. 152-163.

21.1. Maironis, Jūratė ir Kastytis, Nuo Birutės kalno, [w tegoż:] Pavasario balsai, Vilnius: Vaga, 1976.

21.1. K. Ostrauskas, Jūratė ir Kastytis, [w tegoż:] Čičinskas ir kiti. Dramos ir mikrodramos, Vilnius: Baltos lankos, 2002, s. 9-14.

21.2. M. Jackiewicz, Twórca litewskiego teatru absurdu: uwagi o dramaturgii Kostasa Ostrauskasa, „Studia i Materiały Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie” 1992, nr 41, s. 109-116.

22.1. K. Buchowski, Wzajemne postrzeganie do przełomu XIX i XX w., Narodziny litewskiej mitologii w polskiej kulturze, Mity u podstaw litewskiego ruchu narodowego, [w tegoż:] Litwomani i polonizatorzy: mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej połowie XX wieku, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2006.

22.1. M. Kasner, Po co lituanistom „Kresy”?, „Prace Filologiczne”, t. LV, Seria Literaturoznawcza I, Warszawa 2008.

23.1. J. Marcinkevičius, Mindaugas: drama-poema, Vilnius: Vaga, 1968 (fragmenty).

23.2. G. Viliūnas, Istoriniai mitai lietuvių literatūroje, [w:] Mitai lietuvių kultūroje. Straipsnių rinkinys, opr. i kom red. V. Butkus et al., Šiauliai: Rašteka, 2002.

24.1. J. I. Kraszewski, Kunigas. Powieść z podań litewskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1955.

24.1. Maironis, Ant Punės kalno ties Nemunu, [w tegoż:] Pavasario balsai, Vilnius: Vaga, 1976.

24.1. K. Bradūnas, Pilėnai, [w tegoż:] Prie vieno stalo. Poezijos rinktinė, Vilnius: Vaga, 1990.

24.2. D. Baronas, D. Mačiulis, Pilėnai ir Margiris. Istorija ir legenda, Vilnius: VDA leidykla, 2010.

25.1. S. Valiūnas, Birutė, [w tegoż:] Ant marių krašto, wstęp i opr. R. Mikšytė, Vilnius: Vaga, 1976.

S. Valiūnas, Biruta, przeł. A. Stoberski, [w:] Tam, gdzie malwy lśnią czerwone. Antologia poezji litewskiej, opr. Z. Stoberski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.

25.1. S. Geda, Birutė - imaginacinio paveikslo restauracija, [w tegoż:] Žalio gintaro vėriniai. Eilių romanas, Vilnius: Vaga, 1988.

25.2. I. Szulska, Biruta. Szkic do portretu Litwinki w polskiej literaturze XIX wieku, „Perspectives of Baltic Philology II” edited by Jowita Niewulis-Grablunas, Justyna Prusinowska, Ewa Stryczyńska-Hodyl, Poznań: Wydawnictwo Ryś, 2011, s. 239-251.

26.1. Maironis, Lietuva, [w tegoż:] Raštai, t. II: Poemos, wstęp, komentarze

i opr. I. Slavinskaitė, kom. red. J. Marcinkevičius et al., Vilnius: Vaga, 1988.

26.1. H. Sienkiewicz, Krzyżacy, t. 1-2, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992 (lub inne).

26.1. P. Vaičaitis, Kada Jagaila, pasigriebęs sostą, [w tegoż:] Raštai. Kūriniai, archyviniai dokumentai, laiškai, atsiminimai, wstęp, opracowanie tekstów i komentarze A. Zalatorius, opracowanie i posłowie Z. Šileris, Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 1996.

26.1. S. Geda, Senelis, vardu Jogaila - Staruszek o imieniu Jagiełło, przeł. I. Korybut-Daszkiewicz, [w tegoż:] Śpiewy Jadźwingów, wybór wierszy i posłowie I. Vedrickaitė, Warszawa: „Ex Libris” - Galeria Polskiej Książki, 2002.

26.2. A. Nikžentaitis, Historia kultu Witolda w XV-XX w. i jego odzwierciedlenie w pomnikach, [w tegoż:] Witold i Jagiełło. Polacy i Litwini we wzajemnym stereotypie, przeł. I. Fedorowicz, K. Korzeniewska-Wołek, K. Linka, seria „Mała Biblioteka. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk” t. 2, Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2000.

27.1. J. Vaičiūnaitė, Kanonas Barborai Radvilaitei, [w tejże:] Raštai, t. 1, Vilnius: Gimtasis žodis, 2005, s. 214-218.

27.1. J. Grušas, Barbora Radvilaitė, [w:] XX a. lietuvių literatūros chrestomatija 1904-1989, opr. N. Klišienė, Vilnius: Vilniaus universitetas, s. 442-447. (fragmenty)

27.2. Z. Kuchowicz, Radziwiłłówna w dramacie polskim XIX-XX stulecia, [w tegoż:] Barbara Radziwiłłówna, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1976.

28-30. Prezentacja i omówienie prac dyplomowych przygotowywanych przez uczestników zajęć.

Po ukończeniu kursu student:

WIEDZA

- zna i rozumie terminologię, teorie i metodologie badań z zakresu literaturoznawstwa

- zna i rozumie tematy i idee pisarskie wybranych twórców literatur litewskiej i łotewskiej oraz dynamikę rozwoju procesu historycznoliterackiego w obrębie tych literatur

- zna i rozumie wpływ dzieł literackich na dzieje kultury litewskiej

- zna i rozumie metody interpretacji i analizy tekstu literackiego

- zna i rozumie rolę refleksji literaturoznawczej w kształtowaniu kultury

UMIEJĘTNOŚCI

- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych

- potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego

- potrafi czytać, interpretować i analizować teksty o charakterze naukowym i poprawnie stosować poznaną terminologię literaturoznawczą

- potrafi właściwie dobierać argumenty, z wykorzystaniem poglądów innych autorów, oraz poprawnie formułować wnioski

- potrafi krytycznie spojrzeć na proces historycznoliteracki i właściwie usytuować w nim różne zjawiska społeczno-kulturowe z obszaru Litwy i Łotwy

- potrafi przytoczyć główne tezy badaczy historii literatury, stosownie do ich istotności

- potrafi przygotować wystąpienia ustne w języku polskim oraz językach bałtyckich zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomów kształcenia, z zakresu literatury, historii, kultury Litwy i Łotwy, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych i różnorodnych źródeł

- potrafi pisać prace pisemne w języku polskim oraz w językach bałtyckich, dotyczące zagadnień szczegółowych z zakresu literatury, historii, kultury krajów bałtyckich, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych i różnorodnych źródeł

- potrafi prowadzić na poziomie podstawowym pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- jest gotów do współpracy w grupie oraz prowadzenia dyskusji i zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów

- jest gotów do samodzielnego podejmowania i inicjowania prostych działań badawczych

- jest gotów do efektywnego organizowania własnej pracy i krytycznej oceny stopnia jej zaawansowania

- jest gotów do prowadzenia pracy naukowej i sporów ideowych, będąc świadomym problematyki etycznej związanej z uczciwością oraz rzetelnością naukową

Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – 40%, przygotowanie referatu na wybrany temat – 10%, przygotowanie pisemnej pracy dyplomowej na wybrany temat na koniec II semestru – 50%.

Student (studentka) ma prawo do 2 nieobecności w semestrze, każda kolejna powinna być zaliczona w sposób uzgodniony z prowadzącą.

Warunkiem zaliczenia seminarium dyplomowego jest osiągnięcie efektów uczenia się zapisanych w sylabusie i złożenie pracy dyplomowej zgodnie ze aktualnie obowiązującymi szczegółowymi zasadami dyplomowania na studiach I stopnia na kierunku filologia bałtycka.

Zajęcia będą przebiegały według następujących bloków tematycznych:

I. Mit jako kategoria w badaniach literaturoznawczych – wprowadzenie,

II. Recepcja tradycji antycznej, chrześcijańskiej oraz wierzeń pogańskich w literaturze litewskiej,

III. W kręgu tradycji agrarnej i ziemiańskiej,

IV. Mitologizacja przestrzeni Litwy,

V. Literacki los bohaterów historii Litwy i Polski.

Wdrażana będzie praca w grupie, rozwijane umiejętności interpretacji tekstów naukowych podczas dyskusji, wygłaszanie i obrona własnych opinii na wybrany temat z zakresu literaturoznawstwa, umiejętność przygotowania wybranego zagadnienia badawczego w formie referatu z wykorzystaniem dostępnym technik multimedialnych, umiejętność pisania pracy dyplomowej z literatur bałtyckich (lub tle porównawczym).