Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Historia instytucji politycznych

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2102-M-D2HIPO
Kod Erasmus / ISCED: 14.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0312) Politologia i wiedza o społeczeństwie Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia instytucji politycznych
Jednostka: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
Grupy: Nauki Polityczne - DZIENNE II STOPNIA - 2 semestr 1 rok -przedmioty wszystkie
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Skrócony opis:

Pojęcie instytucji politycznej.

Kształtowanie się ustrojów państwowych od starożytności po czasy współczesnej.

Ewolucja obrazu społeczeństwa i jej wpływ na systemy polityczne.

Pełny opis:

Celem konwersatoriów jest analiza procesów kształtujących ustroje państwowe w obszarze euro-atlantyckim od starożytności po czasy współczesne. Zdefiniowane zostanie pojęcie instytucji politycznych, państwa oraz pokazane zostaną współzależności między obrazem społeczeństwa, tradycjami, wyznaniem, formą gospodarki a kształtem systemu politycznego. Omówiony zostanie ustrój greckich poleis i starożytnego Rzymu. Scharakteryzowane zostaną próby odtworzenia imperium przez pryzmat rozbicia feudalnego. Analizie zostaną poddane procesy prowadzące do ugruntowania się monarchii narodowej, a następnie państwa absolutnego w Europie zachodniej i szlacheckiego w Rzeczypospolitej. Zostanie zwrócona uwaga na następstwa Oświecenia, Rewolucji Francuskiej i ukonstytuowania się Stanów Zjednoczonych Ameryki dla kształtu ustrojów politycznych XIX, w tym państwa liberalnego i demokratycznego. Na zajęciach pokazany zostanie rozwój i upadek demokracji w Rzeczypospolitej, jak również obraz polskich struktur parapaństwowych w czasach zaborczych i instytucji odrodzonego państwa po roku 1918. Losy polskich instytucji politycznych w latach 1939-1989 i przemiany w systemach demokratycznych po drugiej wojnie światowej to kolejne zagadnienia, które będą przedmiotem analizy same w sobie i jako wyzwań na najbliższe lata.

Literatura:

Podręczniki:

J. Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2001; M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, różne wyd.; F. Fukuyama, Historia ładu politycznego. Od czasów przedludzkich do rewolucji francuskiej, Poznań 2012; J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, różne wyd.; M. Kallas, Historia ustroju Polski X-XX w., różne wyd.; A. Ajnenkiel, Polskie konstytucje, Warszawa 2001.

Teksty źródłowe

Konstytucja 3 maja (1791), Prawo i miastach (18.04.1791), Konstytucja Księstwa Warszawskiego (1807), Konstytucja Królestwa Polskiego (1815), Akt 5 listopada (1916), Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (22.11.1918), Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (28.11.1918), Uchwała o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa („Mała Konstytucja” – 20 lutego 1919), Ustawa o utworzeniu Rady Obrony Państwa (01.07.1920), Konstytucja Rzeczpospolitej z 17 marca 1921 (Dz. U. nr 44, poz. 267), Ordynacja wyborcza do Sejmu (28.07.1921, Dz. U. nr 66, poz. 590), Ordynacja wyborcza do Senatu (28.07.1921, Dz. U. nr 66, poz. 591), Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzplitej („nowela sierpniowa” – 02.08.1926, Dz. U. nr 78, poz. 442), Ustawa konstytucyjna z 23 kwietnia 1935 (dz. U. nr 30, poz. 227), Ordynacja wyborcza do Sejmu (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 319), Ordynacja wyborcza do Senatu (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 320), Ustawa o wyborze Prezydenta Rzplitej (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 321), Okólnik Prezesa Rady Ministrów z 13.07.1936 (Monitor Polski 163/1936), Manifest PKWN (22.07.1944), Dekret o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (16.11.1945, Dz. U. nr 53, poz. 300), Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (22.01.1946, Dz. U. nr 5, poz. 46), Ustawa Konstytucyjna o ustroju i zakresie działania najwyższych organów RP („Mała Konstytucja” – 19.02.1947, Dz. U. nr 18, poz. 71), Konstytucja PRL (22.07.1952, Dz. U. nr 33, poz. 232), Ustawa o zmianie Konstytucji PRL (10.02.1976, Dz. U. nr 5, poz. 29).

Literatura uzupełniająca

S. Godek, M. Wilczek-Karczewska, Historia ustroju i prawa w Polsce do 1772/1795. Wybór źródeł, Warszawa 2006; M. Kallas, M. Krzymkowski, Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795 do 1918. Wybór źródeł, Warszawa 2006; G. Górski, S. Salmonowicz, Historia ustrojów państw, Warszawa 2001; M. Wąsowicz, Historia ustroju państw zachodu. Zarys wykładu, Warszawa 2007; U. Augustyniak, Historia Polski 1572-1795, Warszawa 2008; J. Baszkiewicz, Historia Francji, Ossolineum, różne wyd., tegoż: Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII-XX, Poznań 2002, tegoż: Anatomia bonapartyzmu, Gdańsk 2003, tegoż: Państwo. Rewolucja. Kultura polityczna, Poznań 2009; J. Baszkiewicz, S. Meller, Rewolucja francuska 1789-1794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983; L. Bazylow, Historia powszechna 1789-1918, Warszawa 1986; L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, Ossolineum 2005; G. Besier, K. Stokłosa, Europa dyktatur. Nowa historia XX wieku, Warszawa 2009; A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2009; J. Ciepielewski, I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1980, Warszawa 1985; J.-B. Duroselle, Europa. Historia narodów, Warszawa 2002; H. Izdebski, Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2007; P. Johnson, Historia świata (od 1917 r.), Londyn 1989; H. Katz, Anglia u progu demokracji, Warszawa 1965; J. Krasuski, Historia Niemiec, Ossolineum, 2004; W. Laqueur, Historia Europy 1945-1992, Londyn 1993; T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2008, tegoż: Kultura Europy średniowiecznej, Warszawa 1974; K. Michałek, Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945, Warszawa 1993; R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2009; E. M. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 2006; F. Ryszka, Państwo stanu wyjątkowego: rzecz o systemie państwa i prawa III Rzeszy, Warszawa 1985, tegoż: Noc i mgła, Warszawa-Wrocław-Kraków 1966; R. Wapiński, Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Gdańsk 1997; K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2003; M. Witkowska, A. Wierzbicki (red.), Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 2005; B. Zdaniuk, Wybory parlamentarne we Francji 1789-1914. Problem reprezentatywności wyboru, Warszawa 2005; J. Zdrada, Historia Polski 1795-1914, Warszawa 2007; M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 2002

Efekty uczenia się:

WIEDZA

Rozpoznaje kluczowe postacie dla historii instytucji politycznych i objaśnia ich wpływ na dziejową ewolucję ustrojów. (K_W02)

Identyfikuje sieci powiązań, stany, warstwy, klasy i grupy społeczno-zawodowe występujące na przestrzeni dziejów, a także formy (presje, bunty, rewolucje, konflikty, wojny, przewroty i powstania) i rezultaty (przywileje, możliwości wywierania nacisku, obsada stanowisk) walki tychże grup o realizację własnych interesów (K_W03)

Charakteryzuje geograficzne, społeczno-kulturowe, społeczno-ekonomiczne, wyznaniowe i prawne czynniki wpływające na kształt i ewolucję instytucji politycznych. (K_W04)

Opisuje proces kształtowania się ustrojów państwowych od starożytnych polis i imperiów, przez okres feudalny, czasy monarchii stanowej, po model westfalski i jego zmierzch. (K_W05)

Zna zasady funkcjonowania różnych znancyh z historii typów systemów politycznych i potrafi je porównywać. Objaśnia podobieństwa i różnice między systemem absolutnym, autorytarnym, liberalnym, demokratycznym i totalitarnym. (K_W06)

Zna główne polskie i światowe nurty w zakresie badań nad instytucjami politycznymi. Charakteryzuje istotę, osiągnięcia, formy i niedostatki polskich tradycji demokratycznych od czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej oraz objaśnia różnice w porównaniu z demokratyczną tradycją euro-atlantycką. (K_W07)

KOMPETENCJE

Jest przygotowany do realizacji celów poprzez uczestnictwo w zinstytucjonalizowanych formach polityki. Postrzega relacje między zinstytucjonalizowaną formą aktywności obywatelskiej (wybory parlamentarne, aktywność w organizacjach i grupach nacisku) a całokształtem stosunków społeczno-politycznych w państwie.(K_K02)

Metody i kryteria oceniania:

Przedmiot kończy się egzaminem ustnym, który stanowi główną formę weryfikacji efektów kształcenia.

Ponadto, na ocenę mają wpływ następujące czynniki:

ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – 3 pkt. / 15,0%

prace domowe – 3 pkt. / 15,0%

końcowe zaliczenie ustne – 16 pkt. / 70,0%

Metody oceny pracy studenta

Liczba punktów/udział w ocenie końcowej

ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) 3 punkty / 15%

pisemne zadania domowe 3 punkty / 15%

końcowy egzamin ustny 16 punktów / 70%

Ocena

Algorytm oceny końcowej

2

poniżej 40%, tj. poniżej 8 punktów

3***

od 40% do 60% włącznie, tj. 8-12 punktów

3,5

powyżej 60% do 70% włącznie, tj. powyżej 12, do 14 punktów włącznie

4

powyżej 70% do 80% włącznie, tj. powyżej 14, do 16 punktów włącznie

4,5

powyżej 80% do 90% włącznie, tj. powyżej 16, do 18 punktów włącznie

5

powyżej 90%, tj. powyżej 18 punktów

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-19 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 90 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Wojciech Jakubowski
Prowadzący grup: Wojciech Jakubowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Skrócony opis:

Pojęcie instytucji politycznej.

Kształtowanie się ustrojów państwowych od starożytności po czasy współczesnej.

Ewolucja obrazu społeczeństwa i jej wpływ na systemy polityczne.

Pełny opis:

Celem konwersatoriów jest analiza procesów kształtujących ustroje państwowe w obszarze euro-atlantyckim od starożytności po czasy współczesne. Zdefiniowane zostanie pojęcie instytucji politycznych, państwa oraz pokazane zostaną współzależności między obrazem społeczeństwa, tradycjami, wyznaniem, formą gospodarki a kształtem systemu politycznego. Omówiony zostanie ustrój greckich poleis i starożytnego Rzymu. Scharakteryzowane zostaną próby odtworzenia imperium przez pryzmat rozbicia feudalnego. Analizie zostaną poddane procesy prowadzące do ugruntowania się monarchii narodowej, a następnie państwa absolutnego w Europie zachodniej i szlacheckiego w Rzeczypospolitej. Zostanie zwrócona uwaga na następstwa Oświecenia, Rewolucji Francuskiej i ukonstytuowania się Stanów Zjednoczonych Ameryki dla kształtu ustrojów politycznych XIX, w tym państwa liberalnego i demokratycznego. Na zajęciach pokazany zostanie rozwój i upadek demokracji w Rzeczypospolitej, jak również obraz polskich struktur parapaństwowych w czasach zaborczych i instytucji odrodzonego państwa po roku 1918. Losy polskich instytucji politycznych w latach 1939-1989 i przemiany w systemach demokratycznych po drugiej wojnie światowej to kolejne zagadnienia, które będą przedmiotem analizy same w sobie i jako wyzwań na najbliższe lata.

Literatura:

Podręczniki:

J. Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2001; M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, różne wyd.; F. Fukuyama, Historia ładu politycznego. Od czasów przedludzkich do rewolucji francuskiej, Poznań 2012; J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, różne wyd.; M. Kallas, Historia ustroju Polski X-XX w., różne wyd.; A. Ajnenkiel, Polskie konstytucje, Warszawa 2001.

Teksty źródłowe

Konstytucja 3 maja (1791), Prawo i miastach (18.04.1791), Konstytucja Księstwa Warszawskiego (1807), Konstytucja Królestwa Polskiego (1815), Akt 5 listopada (1916), Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (22.11.1918), Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (28.11.1918), Uchwała o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa („Mała Konstytucja” – 20 lutego 1919), Ustawa o utworzeniu Rady Obrony Państwa (01.07.1920), Konstytucja Rzeczpospolitej z 17 marca 1921 (Dz. U. nr 44, poz. 267), Ordynacja wyborcza do Sejmu (28.07.1921, Dz. U. nr 66, poz. 590), Ordynacja wyborcza do Senatu (28.07.1921, Dz. U. nr 66, poz. 591), Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzplitej („nowela sierpniowa” – 02.08.1926, Dz. U. nr 78, poz. 442), Ustawa konstytucyjna z 23 kwietnia 1935 (dz. U. nr 30, poz. 227), Ordynacja wyborcza do Sejmu (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 319), Ordynacja wyborcza do Senatu (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 320), Ustawa o wyborze Prezydenta Rzplitej (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 321), Okólnik Prezesa Rady Ministrów z 13.07.1936 (Monitor Polski 163/1936), Manifest PKWN (22.07.1944), Dekret o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (16.11.1945, Dz. U. nr 53, poz. 300), Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (22.01.1946, Dz. U. nr 5, poz. 46), Ustawa Konstytucyjna o ustroju i zakresie działania najwyższych organów RP („Mała Konstytucja” – 19.02.1947, Dz. U. nr 18, poz. 71), Konstytucja PRL (22.07.1952, Dz. U. nr 33, poz. 232), Ustawa o zmianie Konstytucji PRL (10.02.1976, Dz. U. nr 5, poz. 29).

Literatura uzupełniająca

S. Godek, M. Wilczek-Karczewska, Historia ustroju i prawa w Polsce do 1772/1795. Wybór źródeł, Warszawa 2006; M. Kallas, M. Krzymkowski, Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795 do 1918. Wybór źródeł, Warszawa 2006; G. Górski, S. Salmonowicz, Historia ustrojów państw, Warszawa 2001; M. Wąsowicz, Historia ustroju państw zachodu. Zarys wykładu, Warszawa 2007; U. Augustyniak, Historia Polski 1572-1795, Warszawa 2008; J. Baszkiewicz, Historia Francji, Ossolineum, różne wyd., tegoż: Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII-XX, Poznań 2002, tegoż: Anatomia bonapartyzmu, Gdańsk 2003, tegoż: Państwo. Rewolucja. Kultura polityczna, Poznań 2009; J. Baszkiewicz, S. Meller, Rewolucja francuska 1789-1794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983; L. Bazylow, Historia powszechna 1789-1918, Warszawa 1986; L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, Ossolineum 2005; G. Besier, K. Stokłosa, Europa dyktatur. Nowa historia XX wieku, Warszawa 2009; A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2009; J. Ciepielewski, I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1980, Warszawa 1985; J.-B. Duroselle, Europa. Historia narodów, Warszawa 2002; H. Izdebski, Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2007; P. Johnson, Historia świata (od 1917 r.), Londyn 1989; H. Katz, Anglia u progu demokracji, Warszawa 1965; J. Krasuski, Historia Niemiec, Ossolineum, 2004; W. Laqueur, Historia Europy 1945-1992, Londyn 1993; T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2008, tegoż: Kultura Europy średniowiecznej, Warszawa 1974; K. Michałek, Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945, Warszawa 1993; R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2009; E. M. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 2006; F. Ryszka, Państwo stanu wyjątkowego: rzecz o systemie państwa i prawa III Rzeszy, Warszawa 1985, tegoż: Noc i mgła, Warszawa-Wrocław-Kraków 1966; R. Wapiński, Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Gdańsk 1997; K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2003; M. Witkowska, A. Wierzbicki (red.), Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 2005; B. Zdaniuk, Wybory parlamentarne we Francji 1789-1914. Problem reprezentatywności wyboru, Warszawa 2005; J. Zdrada, Historia Polski 1795-1914, Warszawa 2007; M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 2002

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)