Rozwój lokalny i regionalny

obowiązkowe

Przyjmuje się, że studenci mają wiedzę na temat prawno-instytucjonalnych form samorządu lokalnego w Polsce, znają strukturę lokalnych i regionalnych podmiotów polityki społecznej oraz mają podstawową wiedzę na temat lokalnych sektorowych polityk społecznych (m.in. lokalna polityka oświatowa, pomoc społeczna, mieszkalnictwo). Ponadto zakłada się, że studenci maja wiedzę na temat regionalnych zróżnicowań w Polsce, w tym ich gospodarczych i kulturowych aspektów.

w sali

Zajęcia są przeglądem teoretycznych koncepcji rozwoju lokalnego i regionalnego, wskaźników rozwoju oraz instrumentów kreowania rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym. W szczególności przedmiotem zajęć są lokalna polityka oraz zarządzanie (governance) i lokalne kapitały (społeczny, kulturowy) oraz instrumenty ich budowania.

W trakcie zajęć omówione są następujące zagadnienia:

• Paradygmaty rozwoju

• W kierunku ujęć alternatywnych rozwoju lokalnego i regionalnego

• Zróżnicowania w polskiej przestrzeni

• Wskaźniki rozwoju lokalnego i regionalnego, metody diagnozowania rozwoju

• Trajektorie rozwoju gospodarczego polskich regionów, kierunki oddziaływań unijnej pomocy

• Przeciw „socjalnej polityce regionalnej”?

• Lokalne kapitały a zewnętrzne wsparcie: rola czynników endogennych i egzogennych w rozwoju lokalnym

• Władza lokalna, przywództwo i zarządzanie w polityce miejskiej

• Wybrane metody „sieciowania” społeczności lokalnej i budowania kapitału społecznego

• Partycypacja obywatelska a rozwój lokalny: wybrane instrumenty

• Kultura w rozwoju lokalnym

Literatura do zajęć obejmuje ok 30 szczegółowych pozycji: fragemntów książek i opracowań, artykułów i raportów z badań. Corocznie, a także do pewnego stopnia w trakcie semstru jest uzupełniana o nowe pozycje. Szczegółowy wykaz lektur przewdstawiony jest w części opisującej zajęcia w bieżącym cyklu dydaktycznym.

Zajęcia realizują następujące efekty:

wiedza

• student zna szczegółowo histroryczne i współczesne nurty teoretyzowania o rozwoju lokalnym i regionalnym

• student ma wiedzę o przemianach więzi i struktur społecznych na poziomie lokalnym oraz o konsekwencjach tych procesów

• student ma pogłębiona wiedzę o typach, przejawach, strukturze i dynamice problemów społecznych w skali lokalnej oraz o ich uwarunkowaniach

• student rozumie związki polityki społecznej wobec grup zagrożonych marginalizacją społeczną z procesami rozwoju społeczno-gospodarczego

Umiejętności

• student potrafi wskazać gospodarcze oraz społeczno-demograficzne uwarunkowania problemów społecznych

• studentka potrafi zaprojektować prostą koncepcję różnego typu programów rozwoju lokalnego.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest:

• Obecność na zajęciach (nie więcej niż 2 nieobecności),

• Aktywne uczestnictwo w zajęciach

• Uzyskanie przynajmniej 50% punktów z egzaminu pisemnego (ok. 6 pytań otwartych, w których Studenci będą mieli za zadanie zinterpretować różne hipotetyczne stany, wskazać ograniczenia i zalety pewnych rozwiązań, porównać wybrane modele rozwoju, zaproponować operacjonalizację różnych modeli rozwoju w konkretnych warunkach)

nie dotyczy

w sali

jak w opisie podstawowym

1)

Rozwój lokalny i regionalny – zarys znaczenia pojęć. Perspektywa polityki społecznej

2)

Paradygmaty rozwoju

K. Krzysztofek, M. S. Szczepański, Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, WUŚ 2005, ss. 29-39, 104-124, 145-155.

3)

W kierunku ujęć alternatywnych rozwoju

M. Klekotko, Rozwój po śląsku. Procesy kapitalizacji kultury śląskiej w społeczności górniczej, WUŚ 2012, ss. 41-81

4)

Zróżnicowania w polskiej przestrzeni Cz I - w kierunku metropolizacji

G. Gorzelak, Społeczno-ekonomiczne regionalne zróżnicowanie Polski. W: Zróżnicowania warunków życia. Polskie rodziny i społeczności lokalne, K. Zagórski, G. Gorzelak, B. Jałowiecki (red.). Scholar, Warszawa 2009, s. 86-148

5)

Zróżnicowania w polskiej przestrzeni Cz II – dziedzictwo zaborów?

M. Halamska, R. Hoffmann, M. Stanny, Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 2. IWR PAN, Scholar 2017, podrozdziały 1.3.i 1.4. (ss. 18-41).

6)

Zróżnicowania polskiej przestrzeni Cz III – niesprawiedliwość społeczna?

R. Perdał, P. Churski i in., Przestrzenny wymiar (nie)sprawiedliwości społecznej – wyzwania rozwoju regionalnego i lokalnego. Studia Regionalne i Lokalne, nr 3/2020

7) 22.11.2021

Trajektorie rozwoju gospodarczego polskich regionów

Wojciech Kisiała, Zmiany nierówności poziomu rozwoju gospodarczego powiatów w Polsce – konwergencja czy dywergencja? Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 418/2016

B. Domański, Zróżnicowanie dynamiki wzrostu gospodarczego w polskich regionach w latach, Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej pod redakcją Pawła Churskiego, KPZK, PAN, Warszawa 2018

8)

Model polaryzacyjno-dyfuzyjny a model zrównoważony w rozwoju regionalnym

P. Churski, Model polaryzacyjno-dyfuzyjny w przemianach polityki spójności–konsekwencje dla ukierunkowania polityki rozwoju. „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, (25)/2014, ss. 13-27. Uwaga: ten tekst może być dla Państwa bardzo trudny. Proszę się skupić na różnicach i uzasadnieniach modelu wyrównawczego i polaryzacyjno-dyfuzyjnego.

9)

Lokalne kapitały a zewnętrzne wsparcie: rola czynników endogennych i egzogennych w rozwoju lokalnym

• G. Gorzelak, Zewnętrzna interwencja jako czynnik rozwoju lokalnego na przykładzie Programu Inicjatyw Lokalnych. W: Aktywność obywatelska w rozwoju społeczności lokalnej, M. Warowicki, Z. Woźniak (red.), Warszawa 2001

• L. T. Hryniewicz, Lokalny rozwój gospodarczy oraz znaczenie środków europejskich. W: G. Gorzela (red.), Polska gmina 2015, Scholar Warszawa 2016, ss. 91-103.

10)

Władza lokalna, przywództwo i zarządzanie w polityce miejskiej

• P. Swianiewicz i in., Nierówne koalicje – liderzy miejscy w poszukiwaniu nowego modelu zarządzania rozwojem, Scholar 2004, ss. 15-35

• Sagan, Z. Canowiski, Między integracją a konkurencją. Gdańsko-Gdyński Obszar Metropolitalny, Scholar 2011, ss. 67-78

11)

Kapitał społeczny jako zasób lokalny i regionalny

R. Putnam, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Znak 1995, ss 1-27, 139-161, 258-289

12)

Historyczne źródła kapitału społecznego: case wybranego środowiska lokalnego

P. Chmielewski, J. Chmielewski, Instytucjonalna ciągłość I zmiana w społeczności lokalnej na przykładzie zarządzania wspólnymi zasobami w Jurgowie, wsi polskiego Spisza, Studia Socjologiczne 2017, 3

13)

Metody budowania kapitału społecznego w środowisku lokalnym

- B. Skrzypczak, S. Retmaniak, Centrum Aktywności Lokalnej – w poszukiwaniu modelu instytucji rozwoju społeczności lokalnej (1997-2009). W: B. Lewenstein i in. (red.), Partycypacja społeczna i aktywizacja w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnych, WUW Warszawa 2010

- program „Działaj lokalnie” prowadzony przez Akademię Rozwoju Filantropii (informacje na stronie internetowej proszę się zapoznać z mechanizmem działania programu)

14)

Powtórzenie, podsumowanie, dyskusja

Szczegółowo podana w bloku opis zajęć

-