Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Podstawy pomiaru psychometrycznego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2500-PL-PS-OB2Z-3
Kod Erasmus / ISCED: 14.4 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0313) Psychologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Podstawy pomiaru psychometrycznego
Jednostka: Wydział Psychologii
Grupy: Zajęcia obligatoryjne
Zajęcia obligatoryjne Psychologia 2 rok
Punkty ECTS i inne: 4.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Kierunek podstawowy MISMaP:

psychologia

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Założenia (opisowo):

Wymagania formalne: Metodologia, statystyka.

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Wykład dotyczy podstaw diagnostyki psychologicznej za pomocą standardowych metod diagnostycznych. W trakcie wykładu analizowane są następujące zagadnienia: pojęcie testu psychologicznego i podstawowe wymogi stawiane testom psychologicznym; pojęcie rzetelności i trafności pomiaru testem oraz metody szacowania rzetelności i trafności pomiaru; wybrane elementy procedury konstruowania testów i strategie konstruowania testów; czynniki zniekształcające wyniki testowe; podstawowe problemy i strategie adaptacji kulturowej i demograficznej testów; problemy normalizacji wyników pomiaru testem; zasady interpretowania wyników testowych i korzystania z podręczników testowych.

Pełny opis:

Wykład 1. Test jako narzędzie diagnozy psychologicznej - podstawowe pojęcia: pojęcie testu psychologicznego: definicja, zastosowanie, podstawowe wymogi stawiane testom psychologicznym (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność i znormalizowanie); pojęcie cechy - ujęcie psychologiczne i psychometryczne.

Wykład 2. Rodzaje testów psychologicznych - demonstracja wybranych metod: historia testów w zarysie; rodzaje testów psychologicznych; przegląd i demonstracja wybranych metod.

Wykład 3. Podstawowe problemy stosowania testów: diagnoza psychologiczna za pomocą testów: aspekt psychologiczny, psychometryczny, metodologiczny i etyczny, ich charakterystyka i konsekwencje dla diagnozy psychologicznej.

Wykład 4. Pomiar różnicowy w psychologii - podstawowe założenia; rozkład normalny oraz podstawowe miary tendencji centralnej i dyspersji; wynik testowy jako suma wyników poszczególnych zadań: średnia wyników jako suma średnich pozycji oraz wariancja wyniku testowego jako suma wariancji pozycji i ich kowariancji; wynik testowy jako suma ważonych i nieważonych odpowiedzi testowych, zalety i wady ważenia odpowiedzi.

Wykład 5. Rzetelność pomiaru testem - podstawowe pojęcia: źródła błędu przy pomiarze psychologicznym, definicja pojęcia rzetelności pomiaru, dwa aspekty rzetelności: rzetelność jako wiarygodność i rzetelność jako stabilność; podstawy teorii rzetelności testów psychologicznych w ujęciu Gulliksena oraz Lorda i Novicka: pojęcie wyniku otrzymanego, wyniku prawdziwego i błędu pomiaru, standardowy błąd pomiaru (Sbp) i standardowy błąd estymacji wyniku prawdziwego (Sbe) oraz standardowy błąd różnicy (Sbr) i ich zastosowanie przy szacowaniu wyniku prawdziwego oraz ocenie istotności różnic wewnątrzosobniczych;

Wykład 6. Rzetelność pomiaru testem - metody szacowania rzetelności: zgodność wewnętrzna, stabilność względna i bezwzględna oraz metoda testów równoległych; zależność rzetelności od jednorodności próby i długości testu.

Wykład 7. Trafność pomiaru testem: pojęcie trafności pomiaru, trafność a rzetelność, rodzaje trafności: trafność treściowa (oraz trafność fasadowa), trafność kryterialna (diagnostyczna i prognostyczna).

Wykład 8. Trafność pomiaru testem (cd): trafność teoretyczna i metody jej oceny: badanie związków między konstruktem a zachowaniem (metoda różnic międzygrupowych, metoda zmian nieprzypadkowych, badanie procesu rozwiązywania testu) oraz analiza macierzy korelacji testu z innymi testami (metoda badania wewnętrznej struktury testu, analiza korelacji i analiza czynnikowa eksploracyjna i konfirmacyjna - trafność czynnikowa, analiza macierzy Wielu Cech-Wielu Metod: pojęcie trafności zbieżnej i różnicowej).

Wykład 9. Podstawowe problemy konstruowania testów: strategie konstruowania testów: indukcyjna, teoretyczna i kryterialna - ich cele oraz specyfika; procedura konstrukcji testów: zasady generowania pozycji testowych (forma pozycji testowych i liczba opcji odpowiedzi), wstępna selekcja pozycji (analiza logiczno-językowa pozycji, analiza trafności treściowej) oraz instrukcja i klucz testowy.

Wykład 10. Podstawowe problemy konstruowania testów: procedura konstrukcji testów (cd) - dobór pozycji do ostatecznej wersji testu na podstawie wskaźników psychometrycznych: moc dyskryminacyjna - pojęcie mocy dyskryminacyjnej pozycji oraz statystyczne metody szacowania mocy dyskryminacyjnej (współczynniki korelacji biseryjnej, punktowo-biseryjnej punktowo-czteropolowej, tj. phi oraz skorygowany współczynnik korelacji pozycja-skala); ładunek czynnikowy: pojęcie ładunku czynnikowego oraz zasady doboru pozycji - wskaźniki różnicowe; wskaźnik rzetelności a wskaźnik trafności pozycji: testy kryterialne; pojęcie krzywej charakterystycznej oraz jej parametry; założenia IRT i możliwości wykorzystania do konstrukcji testów psychologicznych.

Wykład 11. Czynniki zniekształcające wyniki testowe: czynniki zakłócające pomiar kwestionariuszowy: style odpowiadania, tendencja do symulowania oraz aprobata społeczna - ich pojęcia, uwarunkowania osobowościowe i sytuacyjne oraz sposoby kontrolowania, przykłady skal kontrolnych; czynniki zakłócające pomiar testami zdolności: zgadywanie, kontrolowanie tendencji do zgadywania przez instrukcję testową oraz wprowadzenie poprawki na zgadywanie do korekty wyników indywidualnych.

Wykład 12. Podstawowe problemy adaptowania testów: strategie adaptowania testów: transkrypcja, translacja, trawestacja, parafraza, rekonstrukcja - ich cele, specyfika oraz przykłady testów; pojęcie adaptacji demograficznej (płeć, wiek, rasa, status społeczno-ekonomiczny).

Wykład 13. Normalizacja wyników testu: transformacja liniowa (jednostki standaryzowane "z") i nieliniowa wyników surowych na skale o rozkładzie prostokątnym (skala centylowa i decylowa) oraz znormalizowane skale standardowe (wartości znormalizowane "z", skala stenowa, staninowa, tetronowa, tenowa, dewiacyjny iloraz inteligencji); kryteria wyboru właściwej skali standardowej i porównywanie wyników wyrażonych w jednostkach różnych skal.

Wykład 14. Interpretacja wyników testowych: różnice międzyosobnicze i wewnątrzosobnicze (analiza intraprofilowa oraz interprofilowa), sposoby wnioskowania - kliniczny i statystyczny. Zasady przygotowywania i korzystania z podręczników testowych: informacja o teście zawarta w podręczniku testowym, dokumentacja danych psychometrycznych: procedury i statystyki.

Wykład 15. Użyteczność standardowych metod diagnostycznych w praktyce psychologicznej - wyniki metaanaliz dotyczące wybranych metod oraz podsumowanie wykładów.

Literatura:

Literatura wymagana:

Zawadzki, B., Hornowska, E. (2008). Psychometria. Konstruowanie i adaptowanie testów psychologicznych. W: D. Doliński i J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 847-893). Gdańsk: GWP.

Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Hornowska, E., Paluchowski, W. J. (2004). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 151-191). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Efekty uczenia się:

Wiedza: Znajomość podstawowych pojęć psychometrycznych.

Umiejętności: Umiejętność czytania tekstów dotyczących diagnozy psychologicznej oraz krytycznej oceny opracowanych narzędzi diagnostycznych.

Postawy: Świadomość różnych problemów diagnostycznych, w tym etycznych, związanych z diagnozą testową.

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin końcowy (100%):

Kryteria oceny końcowej:

60%: dst (zaliczenie)

60%-70%: dst+

70%-80%: db

80%-90%: db+

90%-95%: bdb

95%-100%: celujący

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Bogdan Zawadzki
Prowadzący grup: Bogdan Zawadzki
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2024-10-01 - 2025-01-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Bogdan Zawadzki
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)