Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Psychologia w prawie karnym (dla studiów dziennych i wieczorowych)

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2500-PL-PS-SP304-04
Kod Erasmus / ISCED: 14.4 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0313) Psychologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Psychologia w prawie karnym (dla studiów dziennych i wieczorowych)
Jednostka: Wydział Psychologii
Grupy: Psychologia sądowa
Punkty ECTS i inne: 7.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Kurs ma zadanie przybliżyć zagadnienia związane z opiniowaniem psychologicznym w sprawach karnych. Uczestnicy zapoznają się z niezbędnymi informacjami z zakresu prawa i psychologii, W trakcie zajęć omówione zostaną:

- wybrane aspekty prawa karnego materialnego i procesowego

-problematyka zeznań świadków, zarówno dorosłych jak i dzieci

-problematyka wyjaśnień podejrzanych/oskarżonych

- opiniowanie psychologiczne osoby sprawcy czynu zabronionego (poczytalność/niepoczytalność, stan silnego wzburzenia).

Zajęcia będą składały się z części wykładowej (wykład interaktywny) oraz części ćwiczeniowo/demonstracyjnej, w trakcie której studenci będą mieli okazję zapoznać się z przykładowymi opiniami biegłych sądowych.

Efekty uczenia się:

Wiedza. Student:

- posiada podstawową wiedzę z zakresu psychologii zeznań świadków (dorosłych i dzieci), wyjaśnień oskarżonego, psychologicznej ekspertyzy sprawcy czynu zabronionego;

W tym w szczególności:

- zna podstawowe czynniki wpływające na kształt zeznań naocznych świadków;

- zna różne formy oceny wiarygodności świadka;

-zna zasady prowadzenia wywiadu z dzieckiem pokrzywdzonym;

- zna podstawowe czynniki wpływające na treść wyjaśnień oskrażonych/podejrzanych;

- ma podstawowe informacje dotyczące czynników psychologicznych w opiniowaniu sprawców przestępstw;

- zna zasady etyczne dotyczące opiniowania w sprawach karnych;

- posiada podstawową wiedzę z zakresu prawa karnego i postępowania karnego;

Postawy. Student:

- stosuje zasady etyczne opiniowania psychologicznego na potrzeby sądu

Umiejętności. Student:

- potrafi znaleźć literaturę psychologiczną i prawniczą dotyczącą roli psychologa w sprawach karnych

- sprawnie posługuje się podstawową terminologią psychologiczną i prawniczą dotyczącą spraw karnych;

Praktyki zawodowe:

brak

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Seminarium, 60 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Jerzy Wojciechowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Seminarium - Zaliczenie na ocenę
Pełny opis:

Seminarium ma na celu zapoznanie studentów z rolą i zadaniami biegłego psychologa w sprawach karnych. Zajęcia zostaną podzielone na 5 bloków tematycznych.

BLOK I – Prawo karne materialne i procesowe – podstawowe zagadnienia

1. Zasady prawa karnego

2. Kary i środki karne

3. Zasady postępowania karnego.

4. Oskarżony, świadek. Prawa i obowiązki.

5. Prawo dowodowe i ocena dowodów.

6. Ekspertyzy sądowe

7. Biegły (podstawowe akty prawne dotyczące biegłego sądowego; rola biegłego psychologa w postępowaniu karnym)

BLOK II – Psychologia zeznań świadków – osoby dorosłe

1. Powstawanie spostrzeżeń i wrażeń – prawidłowości dotyczące funkcjonowania zmysłów. Błędy w spostrzeżeniach i wrażeniach.

2. Uwarunkowania trafnych spostrzeżeń i wrażeń. Zmienna podmiotowe: wiek, płeć, osobowość, inteligencja. Elementy modulujące – wpływ emocji i motywacji.

3. Pamięć świadków - odtwarzanie wydarzeń. Procesy uwagi i pamięci. Pamięć autobiograficzna. Wspomnienia fleszowe. Niezwykłe zjawiska pamięciowe

4. Efekt dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego. Sugestia. Podatność na sugestię.

5. Przesłuchanie z punktu widzenia prawa, kryminalistyki i psychologii. Przesłuchanie poznawcze. Motywacje świadków do zeznawania.

6. Rozpoznanie. Okazanie. Tworzenie portretów pamięciowych. (aspekty prawne, kryminalistyczne i psychologiczne.)

7. Zeznania nieszczere. Zachowania niewerbalne a kłamstwo i oszukiwanie. Komunikacja niewerbalna na sali sądowej

8. Psychologiczna wiarygodność zeznań. Kryteria i modele teoretyczne

9. Niekonwencjonalne sposoby badania wiarygodności. Badania poligraficzne. Hipnoza.

10. Ocena psychologiczna zeznań osób w podeszłym wieku lub niepełnosprawnych umysłowo.

BLOK III – Psychologia zeznań świadków – zeznania dziecięce

1. Rozwój dziecka – zmiany rozwojowe w zakresie funkcjonowania zmysłów, pamięci, uwagi i komunikacji z perspektywy przesłuchania.

2. Pamięć dzieci. Fałszywe wspomnienia. Wspomnienia „wdrukowane”. Mechanizmy wyparcia.

3. Przesłuchanie dziecka: zasady, warunki, sposób przeprowadzenia. Rola psychologa i rola organów procesowych..

4. Fantazjowanie dziecięce a kłamstwo dzieci.

5. Przeprowadzanie wywiadu z dzieckiem molestowanym seksualnie – film.

6. Psychologiczna ocena zeznań. Trudności w psychologicznej ocenie zeznań dzieci.

BLOK IV – Ekspertyza psychologiczna w zakresie wyjaśnień podejrzanego/oskarżonego

1. Metody przesłuchań podejrzanego/oskarżonego.

2. Psychologiczna ocena wyjaśnień oskarżonego.

3. Motywacja do składania wyjaśnień.

4. Fałszywe przyznanie się do winy.

BLOK V – Ekspertyza psychologiczna sprawcy czynu zabronionego

1. Rola biegłego psychologa w opiniowaniu sprawców przestępstw.

2. Kwalifikowane i uprzywilejowane typy zabójstw.

3. Diagnoza procesów motywacyjnych.

4. Wyłączenie odpowiedzialności karnej.

5. Poczytalność, niepoczytalność, poczytalność ograniczona.

6. Kryteria niepoczytalności w Polsce i na świecie

7. Stan silnego wzburzenia – z perspektywy prawa i psychologii.

8. Przekroczenie obrony koniecznej pod wpływem strachu.

Nakład pracy studenta:

60 godzin kontaktowych

150 godzin - praca własna studenta:

- przygotowanie się do zajęć – 70 godzin

- przygotowanie do kolokwium – 80 godzin.

Liczba godzin ogółem – 210

Literatura:

Ackerman, M. (2005) Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: GWP

Augustynek, A.( 2008) Sugestia, manipulacja, hipnoza. Warszawa. Difin.

Ciosek M. (2001) Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa: Wydawnictwo prawnicze LexisNexis

Gierowski J.K (1992). Stan silnego wzburzenia jak przedmiot sądowej ekspertyzy psychologicznej. Palestra 3-4 s. 108-116.

Gierowski J. K., Szymusik A. (1996), Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie, Kraków: Collegium Medicum UJ.

Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T., Najda M.(2008) Psychologia w postepowaniu karnym. Warszawa LexisNexis.

Gruza E. (2003) Ocena wiarygodności świadków w procesie karnym. Kraków Zakamycze

MacFarlane K. Feldmeth J. R.(2002) Przesłuchanie i diagnoza małego dziecka . Fundacja dzieci niczyje.

Memon A, Vrij A., Bull R. (2003) Prawo i psychologia .GWP

Polczyk, R.( 2007) Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego. Kraków: Wyd. UJ

Poznaniak, W. (2005). Psychologia sądowa – wybrane zagadnienia W: H. Sęk(red.): Psychologia kliniczna. Gdańsk: GWP

Rode, D., Dukała, K., Kabzińska, J., & Zalewska-Łunkiewicz, K. (2020). Kliniczna psychologia sądowa. PWN. (Rozdział 2, 3, 4, 5)

Stanik, J. (1997) Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu, w: J. M. Stanik red. Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego psychologa, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Vrij A.(2009) Wykrywanie kłamstw i oszukiwania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego

Wojciechowski, B. W. (2016). Analiza i ocena zeznań świadków. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Wojciechowski, J., & Stala, K. (2021). Udział psychologa w przesłuchaniu małoletniego świadka–wyzwania i pułapki. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 20(1), 14-46.

Wójcikiewicz J. (2002). Ekspertyza sądowa, Kraków: Zakamycze

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553)

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555)

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)