Psychologia w prawie karnym (dla studiów dziennych i wieczorowych)
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2500-PL-PS-SP304-04 |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.4
|
Nazwa przedmiotu: | Psychologia w prawie karnym (dla studiów dziennych i wieczorowych) |
Jednostka: | Wydział Psychologii |
Grupy: |
Psychologia sądowa |
Punkty ECTS i inne: |
7.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Kurs ma zadanie przybliżyć zagadnienia związane z opiniowaniem psychologicznym w sprawach karnych. Uczestnicy zapoznają się z niezbędnymi informacjami z zakresu prawa i psychologii, W trakcie zajęć omówione zostaną: - wybrane aspekty prawa karnego materialnego i procesowego -problematyka zeznań świadków, zarówno dorosłych jak i dzieci -problematyka wyjaśnień podejrzanych/oskarżonych - opiniowanie psychologiczne osoby sprawcy czynu zabronionego (poczytalność/niepoczytalność, stan silnego wzburzenia). Zajęcia będą składały się z części wykładowej (wykład interaktywny) oraz części ćwiczeniowo/demonstracyjnej, w trakcie której studenci będą mieli okazję zapoznać się z przykładowymi opiniami biegłych sądowych. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza. Student: - posiada podstawową wiedzę z zakresu psychologii zeznań świadków (dorosłych i dzieci), wyjaśnień oskarżonego, psychologicznej ekspertyzy sprawcy czynu zabronionego; W tym w szczególności: - zna podstawowe czynniki wpływające na kształt zeznań naocznych świadków; - zna różne formy oceny wiarygodności świadka; -zna zasady prowadzenia wywiadu z dzieckiem pokrzywdzonym; - zna podstawowe czynniki wpływające na treść wyjaśnień oskrażonych/podejrzanych; - ma podstawowe informacje dotyczące czynników psychologicznych w opiniowaniu sprawców przestępstw; - zna zasady etyczne dotyczące opiniowania w sprawach karnych; - posiada podstawową wiedzę z zakresu prawa karnego i postępowania karnego; Postawy. Student: - stosuje zasady etyczne opiniowania psychologicznego na potrzeby sądu Umiejętności. Student: - potrafi znaleźć literaturę psychologiczną i prawniczą dotyczącą roli psychologa w sprawach karnych - sprawnie posługuje się podstawową terminologią psychologiczną i prawniczą dotyczącą spraw karnych; |
Praktyki zawodowe: |
brak |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WT SEM
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Seminarium, 60 godzin
|
|
Koordynatorzy: | (brak danych) | |
Prowadzący grup: | Jerzy Wojciechowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Seminarium - Zaliczenie na ocenę |
|
Pełny opis: |
Seminarium ma na celu zapoznanie studentów z rolą i zadaniami biegłego psychologa w sprawach karnych. Zajęcia zostaną podzielone na 5 bloków tematycznych. BLOK I – Prawo karne materialne i procesowe – podstawowe zagadnienia 1. Zasady prawa karnego 2. Kary i środki karne 3. Zasady postępowania karnego. 4. Oskarżony, świadek. Prawa i obowiązki. 5. Prawo dowodowe i ocena dowodów. 6. Ekspertyzy sądowe 7. Biegły (podstawowe akty prawne dotyczące biegłego sądowego; rola biegłego psychologa w postępowaniu karnym) BLOK II – Psychologia zeznań świadków – osoby dorosłe 1. Powstawanie spostrzeżeń i wrażeń – prawidłowości dotyczące funkcjonowania zmysłów. Błędy w spostrzeżeniach i wrażeniach. 2. Uwarunkowania trafnych spostrzeżeń i wrażeń. Zmienna podmiotowe: wiek, płeć, osobowość, inteligencja. Elementy modulujące – wpływ emocji i motywacji. 3. Pamięć świadków - odtwarzanie wydarzeń. Procesy uwagi i pamięci. Pamięć autobiograficzna. Wspomnienia fleszowe. Niezwykłe zjawiska pamięciowe 4. Efekt dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego. Sugestia. Podatność na sugestię. 5. Przesłuchanie z punktu widzenia prawa, kryminalistyki i psychologii. Przesłuchanie poznawcze. Motywacje świadków do zeznawania. 6. Rozpoznanie. Okazanie. Tworzenie portretów pamięciowych. (aspekty prawne, kryminalistyczne i psychologiczne.) 7. Zeznania nieszczere. Zachowania niewerbalne a kłamstwo i oszukiwanie. Komunikacja niewerbalna na sali sądowej 8. Psychologiczna wiarygodność zeznań. Kryteria i modele teoretyczne 9. Niekonwencjonalne sposoby badania wiarygodności. Badania poligraficzne. Hipnoza. 10. Ocena psychologiczna zeznań osób w podeszłym wieku lub niepełnosprawnych umysłowo. BLOK III – Psychologia zeznań świadków – zeznania dziecięce 1. Rozwój dziecka – zmiany rozwojowe w zakresie funkcjonowania zmysłów, pamięci, uwagi i komunikacji z perspektywy przesłuchania. 2. Pamięć dzieci. Fałszywe wspomnienia. Wspomnienia „wdrukowane”. Mechanizmy wyparcia. 3. Przesłuchanie dziecka: zasady, warunki, sposób przeprowadzenia. Rola psychologa i rola organów procesowych.. 4. Fantazjowanie dziecięce a kłamstwo dzieci. 5. Przeprowadzanie wywiadu z dzieckiem molestowanym seksualnie – film. 6. Psychologiczna ocena zeznań. Trudności w psychologicznej ocenie zeznań dzieci. BLOK IV – Ekspertyza psychologiczna w zakresie wyjaśnień podejrzanego/oskarżonego 1. Metody przesłuchań podejrzanego/oskarżonego. 2. Psychologiczna ocena wyjaśnień oskarżonego. 3. Motywacja do składania wyjaśnień. 4. Fałszywe przyznanie się do winy. BLOK V – Ekspertyza psychologiczna sprawcy czynu zabronionego 1. Rola biegłego psychologa w opiniowaniu sprawców przestępstw. 2. Kwalifikowane i uprzywilejowane typy zabójstw. 3. Diagnoza procesów motywacyjnych. 4. Wyłączenie odpowiedzialności karnej. 5. Poczytalność, niepoczytalność, poczytalność ograniczona. 6. Kryteria niepoczytalności w Polsce i na świecie 7. Stan silnego wzburzenia – z perspektywy prawa i psychologii. 8. Przekroczenie obrony koniecznej pod wpływem strachu. Nakład pracy studenta: 60 godzin kontaktowych 150 godzin - praca własna studenta: - przygotowanie się do zajęć – 70 godzin - przygotowanie do kolokwium – 80 godzin. Liczba godzin ogółem – 210 |
|
Literatura: |
Ackerman, M. (2005) Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: GWP Augustynek, A.( 2008) Sugestia, manipulacja, hipnoza. Warszawa. Difin. Ciosek M. (2001) Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa: Wydawnictwo prawnicze LexisNexis Gierowski J.K (1992). Stan silnego wzburzenia jak przedmiot sądowej ekspertyzy psychologicznej. Palestra 3-4 s. 108-116. Gierowski J. K., Szymusik A. (1996), Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie, Kraków: Collegium Medicum UJ. Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T., Najda M.(2008) Psychologia w postepowaniu karnym. Warszawa LexisNexis. Gruza E. (2003) Ocena wiarygodności świadków w procesie karnym. Kraków Zakamycze MacFarlane K. Feldmeth J. R.(2002) Przesłuchanie i diagnoza małego dziecka . Fundacja dzieci niczyje. Memon A, Vrij A., Bull R. (2003) Prawo i psychologia .GWP Polczyk, R.( 2007) Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego. Kraków: Wyd. UJ Poznaniak, W. (2005). Psychologia sądowa – wybrane zagadnienia W: H. Sęk(red.): Psychologia kliniczna. Gdańsk: GWP Rode, D., Dukała, K., Kabzińska, J., & Zalewska-Łunkiewicz, K. (2020). Kliniczna psychologia sądowa. PWN. (Rozdział 2, 3, 4, 5) Stanik, J. (1997) Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu, w: J. M. Stanik red. Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego psychologa, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Vrij A.(2009) Wykrywanie kłamstw i oszukiwania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego Wojciechowski, B. W. (2016). Analiza i ocena zeznań świadków. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Wojciechowski, J., & Stala, K. (2021). Udział psychologa w przesłuchaniu małoletniego świadka–wyzwania i pułapki. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 20(1), 14-46. Wójcikiewicz J. (2002). Ekspertyza sądowa, Kraków: Zakamycze Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555) |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.