Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Kultura umysłowa późnośredniowiecznej Polski

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2900-MK1-KUP-OG
Kod Erasmus / ISCED: 08.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Kultura umysłowa późnośredniowiecznej Polski
Jednostka: Wydział Historii
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Zajęcia ogólnouniwersyteckie na Wydziale Historii (zapisy dostępne w rejestracji żetonowej)
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Skrócony opis:

Wykład poświęcony przemianom umysłowości i duchowości mieszkańców późnośredniowiecznej Polski, skoncentrowany wokół zagadnień związanych z różnymi poziomami kultury. Zostaną omówione procesy modernizacji, zachodzące na ziemiach polskich w drugiej połowie XIV i XV w., kierunki zmian i przemiany mentalności. Przedmiotem analizy będą też różne sposoby zdobywania wiedzy o świecie, rola przekazu ustnego, pisemnego i ikonograficznego.

Pełny opis:

Celem wykładu jest zaprezentowanie środowisk i modeli kultury Polski drugiej połowy XIV i XV w., przede wszystkim pokazanie przemian, jakie w tym zakresie wówczas zachodziły. Szczególną uwagę zwrócimy na takie zjawiska jak postęp alfabetyzacji i wzrost roli przekazu pisanego, rozwój kultury prawnej, kształtowanie się nowych postaw religijnych.

Prezentowany materiał będzie podzielony na kilka bloków tematycznych.

Pierwszy z nich nosi tytuł "Nauka i nauczanie" i składa się z wykładów poświęconych sposobom zdobywania wiedzy i poszerzaniu horyzontów myślowych. Omówiona zostanie rola i charakter różnych poziomów szkolnego nauczania: szkół parafialnych, katedralnych i uniwersytetów, zwłaszcza Uniwersytetu Krakowskiego, którego dziejom zostanie poświęcony osobny wykład. Tematem kolejnego wykładu będą elity intelektualne, przede wszystkim rola, jaką uczeni odgrywali w społeczeństwie, m.in. w życiu politycznym i kształtowaniu kultury religijnej mieszkańców późnośredniowiecznej Polski. Ostatni z wykładów tego cyklu będzie poświęcony zagadnieniom związanym z kulturą pisma i rolą książki rękopiśmiennej.

Następne wykłady (cykl „Kultura w działaniu”) będą dotyczyły zagadnień związanych z szeroko pojętą kulturą prawną, znajomością prawa i jego funkcjonowaniem w różnych środowiskach: dworu królewskiego, możnowładztwa, szlachty, mieszczaństwa.

Podczas kolejnych spotkań (cykl "Mentalność") interesować nas będą podstawowe kategorie kultury: wierzenia i wiedza religijna (wiara i pobożność zbiorowa, kulty świętych, postawy człowieka wobec śmierci) z jednej strony i stosunek do czasu i przestrzeni z drugiej.

Celem ostatniego cyklu tematycznego, " Literatura i sztuka", jest przedstawienie zagadnień związanych z funkcjonowaniem dzieł literackich w różnych środowiskach późnośredniowiecznej Polski. Przedmiotem naszego zainteresowania będzie literatura zarówno religijna, jak i świecka, łacińska i polska. Ostatnie dwa wykłady zostaną poświęcone pomnikom sztuki gotyckiej w Polsce, architekturze oraz sztukom przedstawiającym, malarstwu rzeźbie.

Literatura:

Animarium cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, part 1: Struktury kościelno-publiczne, red. Halina Manikowska, Wojciech Brojer, Warszawa 2008

Historia społeczna późnego średniowiecza. Nowe badania, red. Sławomir Gawlas, Warszawa 2011

Kultura pisma w średniowieczu. Znane problemy, nowe metody, red. Anna Adamska, Paweł Kras, Lublin 2013 (Colloquia Mediaevalia Lublinensia II)

Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. Bronisław Geremek, Warszawa 1997

Loca scribendi. Miejsca i środowiska tworzące kulturę pisma w dawnejRzeczypospolitej XV-XVIII stulecia, red. Anna Adamska, Agnieszka Bartoszewicz, Maciej Ptaszyński, Warszawa 2017

Samsonowicz Henryk, Dziedzictwo średniowiecza. Mity i rzeczywistość, Wrocław 1991

Efekty uczenia się:

Po zaliczeniu wykładu student :

- posiada podstawową wiedzę na temat zagadnień związanych z kulturą umysłową późnośredniowiecznej Polski

- zna środowiska i modele kultury późnośredniowiecznej Polski

- posiada podstawową wiedzę na temat źródeł pozwalających badać to zagadnienie

- wyjaśnia podstawowe terminy związane z tematem wykładu (np. "devotio moderna", religijność miejska, "Corona Regni Poloniae", prawo magdeburskie, prawo chełmińskie, wilkierz, ortyl, godziny kanoniczne)

- rozpoznaje najważniejsze zabytki polskiej sztuki XIV-XV w.

- potrafi scharakteryzować rolę szkół parafialnych w kształtowaniu kultury umysłowej późnośredniowiecznej Polski

- potrafi scharakteryzować rolę Uniwersytetu Krakowskiego w kształtowaniu kultury umysłowej późnośredniowiecznej Polski

- wyjaśnia zasady funkcjonowania kalendarza kościelnego

- posiada podstawową wiedzę na temat roli książki w kulturze późnośredniowiecznej Polski

- posiada podstawową wiedzę na temat elit intelektualnych późnośredniowiecznej Polski

- potrafi scharakteryzować rolę odgrywaną przez elity intelektualne późnośredniowiecznej Polski w życiu politycznym i ich wpływ na kształtowanie kultury religijnej

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem otrzymania pozytywnej oceny jest regularne w nim uczestniczenie (nie więcej niż 4 nieobecności) oraz zaliczenie sprawdzianu ( w formie testu) wiedzy zdobytej podczas wykładu.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Agnieszka Bartoszewicz, Piotr Okniński
Prowadzący grup: Agnieszka Bartoszewicz
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)