Historia kultury polskiej do końca XVIII w. w kontekście europejskim

obowiązkowe

Wykład przeznaczony dla studentów, którzy znają podstawy historii, historii sztuki, historii literatury i filozofii.

w sali

Program wykładu przekazuje całościowy, choć sprowadzony do węzłowych problemów, obraz kultury epok dawnych oraz poszerza zakres materiałowy w stosunku do ćwiczeń z historii kultury tego okresu. Wprowadza elementy historii idei oraz buduje kontekst dla kultury polskiej epok dawnych, wskazując na najważniejsze etapy przemian komunikacyjnych, mentalnościowych i społecznych w Polsce i w Europie do końca XVIII wieku. Omawia także zjawiska „czysto polskie”, takie jak sarmatyzm czy wielowyznaniowość i wielokulturowość Rzeczpospolitej.

Arendt A., Archeologia zatroskania. Staropolskie kalendarze w działaniu, Warszawa 2019.

Bachtin M., Powieść wychowawcza i jej znaczenie w historii realizmu, w: idem, Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, oprac. E. Czaplejewicz, Warszawa 1986.

Backvis C., Szkice o kulturze staropolskiej, Warszawa 1975 (Nurt utopijny w Polsce w dobie renesansu).

Barber M., Katarzy, Warszawa 2004.

Białostocki J., Pięć wieków myśli o sztuce, Warszawa 1976 („Barok”: styl, epoka, postawa).

Borkowska U., Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów (XV i początek XVI wieku), Lublin 1999.

Brotton J., Słynne mapy, red. nauk. L. Szaniawska, Warszawa 2016

Bugaj R., Nauki tajemne w dawnej Polsce - Mistrz Twardowski, Wrocław 1986 i n.

Burke P., Kultura ludowa we wczesnonowożytnej Europie, przeł. R. Pucek, M. Szczubiałka, Warszawa 2009.

Bystroń J. St., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, wiek XVI-XVIII, Gdańsk 1994.

Cohn N., W pogoni za milenium. Milenarystyczni buntownicy i mistyczni anarchiści średniowiecza, Kraków 2007.

Chrestomatia staropolska. Teksty polskie do roku 1543, (wyd.) W. Wydra, W. R. Rzepka, Wrocław 1984 i n.

Curtius E. R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1997, 2005.

Człowiek baroku, red. R. Villari, Warszawa 2001.

Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, Warszawa 1993.

Delumeau J., Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w., t. 1, 2, Warszawa 1986.

Eisenstein E., Rewolucja Gutenberga, przeł. Henryk Hollender, Warszawa 2004.

Fernandez-Armesto F., Pionierzy. Powszechna historia eksploracji, przeł. A. Kunicka, Warszawa 2020.

Foucault M., Nadzorować i karać, przeł. T. Komendant, Warszawa 2009

Foucault M., Narodziny kliniki, Warszawa 1999

Gingerich O., Książka, której nikt nie przeczytał, Warszawa 2004.

Górski K., Zarys dziejów duchowości w Polsce, Kraków 1986.

Grant E., Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej, Warszawa b.r. [2004].

Gumilow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, przeł. S. Michalski, Warszawa 2004

Hauser A., Społeczna historia sztuki i literatury, Warszawa 1974.

Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680-1715, Warszawa 1974.

Hernas Cz., W kalinowym lesie, Warszawa 1965, t. I-II.

Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1992.

Kantorowicz E. H., Dwa ciała króla, przeł. M. Michalski, A. Krawiec, Warszawa 2007.

Koestler A., Lunatycy. Historia zmiennych poglądów człowieka na wszechświat, Poznań 2002.

Kłoczowski J., Młodsza Europa, Warszawa 1998.

Kołakowski L., Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym XVII wieku, Warszawa 1965, 1997.

Kooijmans L., Niebezpieczna wiedza. Wizje i lęki w czasach Jana Swammerdama, Warszawa 2010.

Kostkiewiczowa T., Oświecenie – próg naszej współczesności, Warszawa 1994.

Kuhn T. S., Przewrót kopernikański. Astronomai planetarna w dziejach myśli Zachodu, przezł. S. Amsterdamski, Warszawa 2006.

Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., pod red. B. Geremka, Warszawa 1997.

Le Goff J., Czy naprawdę należy dzielić historię na epoki?, przeł. W. Klenczon, Warszawa 2022.

Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1970.

Le Goff J., Truong N., Historia ciała w średniowieczu; przeł. Ireneusz Kania, Warszawa 2006

LeRoy Ladurie E., Montaillou, wioska heretyków, Warszawa 1989.

Lewis C. S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. W. Ostrowski, Warszawa 1986

Listy o odkryciu Ameryki, oprac. J. Kieniewicz, Gdańsk 1995.

Maciejewski J., Sarmatyzm jako formacja kulturowa, "Teksty" 1974, z. 4.

Masson H., Słownik herezji w Kościele katolickim, Katowice 1993.

Michałowska T., Ego Gertruda: studium historycznoliterackie, Warszawa 2001.

Modzelewski K., Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.

Opaliński E., Liberum veto, „Przegląd Polityczny” 2007, nr 81.

Pastoureau M., Niebieski. Historia koloru, przeł. M. Ochab, Warszawa 2013

Pastoureau M., Średniowieczna gra symboli, przeł. Hanna Igalson-Tygielska, Warszawa 2006.

Pomian K., Porządek czasu, Gdańsk 2014.

Pomian K., Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Warszawa 1992.

de Sahagun B., Rzecz z dziejów Nowej Hiszpanii, przeł. K. Baraniecka i M. Leszczyńska, Kęty 2007.

Pośpiech A., Pułapka oczywistości. Pośmiertne spisy ruchomości szlachty wielkopolskiej z XVII wieku, Warszawa 1992.

Schilling H., Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej, Poznań 2010.

Sennet R., Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, przeł. M. Konikowska, Warszawa 201

Sokołowska J., Dwie nieskończoności, Warszawa 1978.

Sowa J., Fantomowe ciało króla, Kraków 2011.

Strzelczyk J., Mapa w średniowieczu. Uwagi o stanie badań i średniowiecznym pojmowaniu map, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004.

Śnieżyńska-Stolot E., Tajemnice dekoracji Psałterza Floriańskiego. Z dziejów średniowiecznej koncepcji uniwersum, Warszawa 1992.

Śnieżyńska-Stolot E., „Zamek piękny na wzgórzu…” Horoskopy – zapomniane źródło historyczne, Kraków 2015.

Watt, I. Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu, przeł. A. Kreczmar, Warszawa 197

Zajęcia przygotowują uczestników do pracy naukowej.

Po ukończeniu przedmiotu student:

1) zna najważniejsze doktryny filozoficzne, formy duchowości i teorie estetyczne Europy na przestrzeni od średniowiecza po oświecenie,

2) potrafi wyodrębnić specyficzną pozycję kulturową Polski w europejskim kontekście kultury tych czasów,

3) rozpoznaje w kulturze współczesnej relikty form kulturowych z wcześniejszych epok.

Ocena na podstawie testu końcowego.