Teorie tożsamości

obowiązkowe

Zajęcia proponują przegląd współczesnych teorii i metodologii poświęconych tożsamości. Ich celem jest stworzenie podstawy dla rozumienia współczesnej humanistyki w jej wymiarze antropologicznym - skupionym na wytwarzanym przez uwarunkowania kulturowe podmiocie.

Podczas zajęć poświęconych poszczególnym teoriom tożsamości będą analizowane zarówno współczesne case studies, jak i śledzony rozwój poszczególnych podejść badawczych w perspektywie historycznej. Ważnym elementem zajęć będzie przyglądanie się intersekcjonalnym połączeniom pomiędzy różnymi teoriami tożsamości. Program zajęć jest powiązany z zajęciami z medialności w kulturze współczesnej, odnosząc się do praktyk medialnych jako strategii wytwarzania współczesnych tożsamości.

ZAGADNIENIA:

BLOK 1. PŁEĆ

W tym bloku zostanie usystematyzowana, umieszczona w kontekście historycznym i antropologicznym wiedza z zakresu feminizmu i jego kolejnych fal, gender studies, teorii queer i trans, studiów nad męskością ze wskazaniem na zastosowanie tych perspektyw w analizach współczesnych praktyk medialnych.

BLOK 2. ETNICZNOŚĆ/RASA

W bloku zostaną omówione teorie tożsamości powiązane z rasą i etnicznością.Chodzi tu zarówno o przyjrzenie się różnym definicjom rasy jak i praktykom jej ustanawiania.Ważna dla tego bloku zajęć będzie także specyfika przejawiania się rasy w kulturze polskiej.

BLOK 3. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

W bloku omówione zostaną teorie dotyczące tożsamości wyrastające na gruncie studiów o niepełnosprawności. Refleksja ta dotyczyć będzie między innymi normy określanej przez dyskurs sprawności, a modelowi medycznemu przeciwstawione zostaną modele kulturowo-społeczne. Ogromną wagę będą tu odgrywały praktyki medialne i artystyczne związane z budowaniem dyskursu niepełnosprawności.

BLOK 4. KLASA

Przez pokazanie zagadnienia klasy w perspektywie historycznej w tym bloku tematycznym szeroka refleksja dotycząca statusu klasowego zostanie uporządkowana i zderzona z innymi teoriami tożsamości.

BLOK 5. RELIGIA

Tożsamość religijna jako jedno z ważniejszych zagadnień współczesnych badań antropologicznych zostanie umieszczona w kontekście innych dyskursów tożsamościowych.

BLOK 6. POSTHUMANIZM

W bloku zostaną omówione przemiany teorii tożsamości pod wpływem idei post- i transhumanistycznych. Podstawowe pojęcia: anty-tożsamość, tożsamość nieantropocetryczna, cyborgizacja, podmiotowość rzeczy, roślin i zwierząt.

Wybrana literatura:

*Stuart Hall, Old and New Identities, Old and New Ethnicities?, w: Culture, globalization and the world-system: contemporary conditions for the representation of identity, red. Anthony D. King,

Macmillan 1991.

*Judith Butler, Uwikłani w płeć, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2008.

*Jack Halberstam, Przedziwna sztuka porażki, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2018.

*Paul B. Preciado, Testo Junkie, The Feminist Press at CUNY 2013.

*Franz Fanon, Czarna skóra, białe maski, przeł. Lena Magnone, w: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską, red. Krzysztof Stępnik, Dariusz Trześniowski, Wydawnictwo UMCS 2010.

*James Baldwin, Zapiski syna tego kraju, Karakter 2009.

*Tobin Siebers, Disability Theory, University of Michigan Press 2008.

*Robert McRuer, Crip Theory: Cultural Signs of Queerness and Disability, NYU Press 2006.

*Pierre Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.

*Monika Bobako, Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej, Universitas 2017.

*Kościół, państwo i polityka płci, red. Adam Ostolski, Przedstawicielstwo Fundacji im. Heinricha Bölla w Polsce 2010.

*Donna Haraway, Staying with the Trouble, Duke University Press Books 2016.

*N. Katherine Hayles, How We Became Posthumans, University of Chicago Press 1999.

Osoba studiująca

1. Zna i rozumie:

-w stopniu pogłębionym współczesne teorie tożsamości stanowiące podstawę aktualnie prowadzonych badań kulturoznawczych i z zakresu antropologii kultury

-w stopniu pogłębionym współczesne teorie kultury oraz jej mediów, a także praktyk kulturowych związanych z procesami kształtowania tożsamości

-swoistość kulturoznawczej refleksji na temat tożsamości, jej rozległe związki z innymi naukami humanistycznymi i społecznymi także w perspektywie historycznej

2. Potrafi:

-interpretować materiał dotyczący procesów tożsamościotwórczych uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny

-określać znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych związanych z kategoriami tożamościowymi dla ich treści i funkcji

-wykorzystywać posiadaną wiedzę, by formułować i testować hipotezy z zakresu nauk o kulturze w tym ich aspekcie, który dotyczy problematyki tożsamościowej.

3. Jest gotów do:

- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści na temat społecznych i kulturowych zjawisk związanych z kategoriami tożsamościowymi

- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury, w tym tych dotyczących grup mniejszościowych

-dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej na temat tożsamości dla życia społecznego i dostrzegania konieczność jej rozwoju

1. Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącej/prowadzącego zajęcia. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą zajęcia. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.

2. Ocena na zaliczenie zostanie wystawiona na podstawie kolokwium ustnego obejmującego lektury omawiane na zajęciach w wyborze ustalonym przez osobę prowadzącą. Aktywny udział w dyskusjach na zajęciach może wpłynąć na podwyższenie oceny końcowej.

3. Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach: udział w zajęciach 30h (1 ECTS), przygotowanie do zajęć 60h (2 ECTS), przygotowanie się do zaliczenia 30h (1 ECTS). Łącznie 4 ECTS (120h).

4. Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych i prezentacjach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do przygotowania, korekty i redakcji tekstów.