Kultura wizualna i codzienne praktyki pocztowe w epoce modernizmu

ogólnouniwersyteckie

w sali

Na przełomie XIX i XX wieku istniał już telegraf, telefon i kinematograf,

ale – wbrew potocznym ujęciom medioznawczym – znaczenie tych

wynalazków w życiu codziennym było minimalne. Realne życie –

indywidualne i społeczne – toczyło się „w” i „dzięki” analogowej SIECI

komunikacji pocztowej, która zaczęła masowo wykorzystywać

fotograficzne karty ilustrowane.

Zajęcia opierać się będą na archiwalnych materiałach z epoki (głównie

francuskich). Ich analiza pozwoli, jak sądzę, na istotną „rekonfigurację”

wielu aspektów „modernizmu na co dzień”, zwłaszcza zaś

charakterystycznych dla tej epoki praktyk obrazowych.

Na przełomie XIX i XX wieku istniał już telegraf, telefon i kinematograf,

ale – wbrew potocznym ujęciom medioznawczym – znaczenie tych

wynalazków w życiu codziennym było minimalne. Realne życie –

indywidualne i społeczne – toczyło się „w” i „dzięki” analogowej SIECI

komunikacji pocztowej, która zaczęła też masowo wykorzystywać

fotograficzne karty ilustrowane.

Zajęcia opierać się będą na rzeczywistych, archiwalnych materiałach z

epoki (głównie francuskich). Ich analiza pozwoli, jak sądzę, na istotną

„rekonfigurację” wielu aspektów „modernizmu na co dzień”, zwłaszcza

zaś charakterystycznych dla tego okresu praktyk obrazowych.

Omówione zostaną m.in. popularne gatunki ówczesnych wydawnictw

pocztowych (w następnych dopiero dekadach wyparte przez film):

wieloodcinkowe, składające się niekiedy z kilkudziesięciu kart foto-

reportaże z aktualnych wydarzeń; inscenizowane w studiu, także

wieloodcinkowe foto-opowieści o zróżnicowanej tematyce. Należy jednak

podkreślić, że głównym celem badawczym, podjętym na zajęciach, nie

będą same te wydawnictwa, ale przede wszystkim realne sposoby ich

wykorzystania przez użytkowników „sieci” (jak powiedziałby Michel de

Certeau: ich „wtórnie wytwarzane”). Podobnie przeanalizowane zostaną

inne obszary praktyk korespondencyjnych. Jednym z nich jest uprawiana

wówczas na co dzień „sztuka pocztowa” (Mail Art), polegająca m.in. na

szczególnej personalizacji strony widokowej wysyłanych kart.

Wybrana literatura:

– Małgorzata Baranowska, Posłaniec uczuć, Warszawa 2003.

– Paweł Banaś, Orbis pictus. Świat dawnej karty pocztowej, Wydawnictwo

Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005

– Michel de Certeau, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł.

Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,

Kraków 2008

– Rafał Drozdowski, Wokół społecznych badań nad codziennością, w: Życie

codzienne [w] archiwum, Poznań 1019.

– Wojciech Michera, „Cras leges”. Pocztowe jutro, „Konteksty” 2022, nr 1–2.

– Wojciech Michera, Brakujące ogniwo w historii modernizmu: poczta,

„Konteksty” 2022, nr 3

– Aline Ripert, Claude Frère, La carte postale, son histoire, sa fonction sociale,

CNRS Éditions, Paris 1983 (2001)

– Naomi Schor, Cartes Postales: Representing Paris 1900, „Critical Inquiry”

1992, t. 18, nr 2

– David Scott, European Stamp Design. A Semiotic Approach To Designing

Messages, Academy Editions, London 1995

– Zef Segal, Postal Communication as a Social Network, [w:] tenże, The Political

Fragmentation of Germany, Palgrave MacMilan 2019

Absolwent zna i rozumie w zaawansowanym stopniu wybrane metodologie nauk o

kulturze, strategie poznawcze i stosowane metody badawcze; metody analizy oraz

interpretacji praktyk i tekstów kultury; wybrane nurty i narzędzia historii sztuk

wizualnych i filmu.

Absolwent potrafi interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst

historyczny, społeczny i polityczny; wykorzystywać metodologię badawczą oraz

narzędzia nauk humanistycznych;

Obecność i aktywność na wszystkich zajęciach. Końcowa praca pisemna.

Zaliczenie ustne.