Wokulski na pochodzie, czyli Warszawa w literaturze (1880-1980) - tropy, miejsca, teksty

seminaria licencjackie

Wiedza na temat wydarzeń kulturalnych i politycznych w II połowie XIX i XX w. Stworzenie mapy wybranych zjawisk kulturalnych Warszawy na przestrzeni stu lat, od 1880 do 1980 r.

Wiedza na temat życia kulturalnego Warszawy od pozytywizmu do późnego PRL-u.

w sali i w terenie

Seminarium poświęcone jest obrazowi Warszawy na przestrzeni stulecia (1880-1980), w literaturze polskiej. Uwzględnione zostaną elementy

życia kulturalnego i przestrzeni (infrastruktury) kulturalnej stolicy w tym okresie. Analizie poddana zostanie również twórczość wybranych literatów związanych z tym miastem poczynając od A. Oppmana (Or-ota), Gomulickiego, aż po współczesnych (Konwickiego i Wyszogrodzkiego).

Obraz Warszawy w literaturze pięknej XIX i XX w., jest zagadnieniem wielopłaszczyznowym, stąd dobór tematów musi być selektywny i ukazujący najbardziej charakterystyczne jego elementy. Celem zajęć jest jednocześnie zaproponowanie spojrzenia na miasto jako na tekst kultury, a umieszczone w nim np., pomniki twórców, czy rekonstrukcja „literackich adresów” – jako elementów przestrzeni kulturalnej. Częścią tradycyjnych badań historycznoliterackich jest przypomnienie twórczości Or-ota (Oppmana), Gomulickiego czy Wiecha (Wiecheckiego) oraz legend miejskich. Natomiast częścią z pogranicza badań varsavianistycznych będzie próba stworzenia mapy kulturalnej stolicy w burzliwym stuleciu 1880–1980. Interdyscyplinarny charakter zajęć będzie warunkował włączenie do dyskursu obok literatury pięknej, także literatury dokumentu osobistego, jak również zabytki kultury materialnej, a także przekazy ikonograficzne (fotografie, filmy, etc.) Wyróżnikiem będzie również próba spojrzenia na te dzieła literackie, które w ostatnim okresie pozostały poza oficjalnym kanonem. A przy próbie odtworzenia tak złożonego krajobrazu nieodzowne będą zajęcia terenowe.

J. Broniewska, Krystek z Warszawy

W. Broniewski, wiersze

M. Dąbrowska, Z. Nałkowska, J. Iwaszkiewicz, dzienniki

P. Gojawiczyńska, Dziewczęta z Nowolipek,

W. Gomulicki, Opowieść o starej Warszawie

T. Konwicki, Nowy Świat i okolice / Mała Apokalipsa

A. Oppman, Pieśń o rynku i zaułkach

A. Rudnicki, Krakowskie Przedmieście pełne deserów

L. Tyrmand, Zły

S. Wiech-Wiechecki, Wiadomo – stolica

S. Wiech-Wiechecki, Koszerny kozak czyli opowiadania żydowskie

G. Wyszogrodzki, Plac Leńskiego, Warszawa 2021

R. Ziemięcki, Schron na pl. Zamkowym, Warszawa 1947

H. Duninówna, Ci, których znałam, Warszawa 1957

Encyklopedia Warszawy, Warszawa 1994

M. Fuks, Żydzi w Warszawie. Życie codzienne. Wydarzenia, Poznań 1997

S. Godlewski, L. Grzeniewski, H. Markiewicz, Śladami Wokulskiego, Warszawa 1957

W. Grzelak, Cyganeria z „Udziałowej”, Warszawa 1965

W. Herbaczyński, W dawnych cukierniach i kawiarniach warszawskich, Warszawa 2005

Ilustrowany przewodnik po Warszawie z grafikami Andriollego, Warszawa 1893, reprint br.w.

T. Jastrun, Dom pisarzy w czasach zarazy, Warszawa 2020

Kalendaria życia i twórczości (Prus, Sienkiewicz, Żeromski, Broniewski)

S. Kieniewicz, Warszawa w latach 1795-1914, Warszawa 1976

D. Kobielski, Warszawa na fotografiach z XIX w., Warszawa 1970

E. Kozikowski, Od Prusa do Gojawiczyńskiej, Warszawa 1969

J. Krzyżanowski, Sienkiewicz a Warszawa, Warszawa 1975

J. Kulczycka-Saloni, Życie literackie Warszawy w latach 1864–1892, Warszawa 1970

P. Łopuszański, Warszawa literacka przełomu XIX i XX wieku, Warszawa 2019

P. Łopuszański, Warszawa literacka w okresie międzywojennym, Warszawa 2017

P. Majewski, Warszawa nieodbudowana. Metropolia belle epoque, Warszawa 2003

A.Z. Makowiecki, Warszawskie kawiarnie literackie, Warszawa 2013

S. Milewski, Intymne życie niegdysiejszej Warszawy, Warszawa 2008

Na rogu świata i nieskończoności.. Wspomnienia o F. Fiszerze, oprac. R. Loth, Warszawa 2002

T. Sobieraj, Pomniki Warszawy, Warszawa 1985

E. Szwankowski, Ulice i place Warszawy, Warszawa 1963

R. Taborski, Życie literackie młodopolskiej Warszawy, Warszawa 1974

M. Warneńska, Warszawskim szlakiem B. Prusa, Warszawa 1978

M. Warneńska, Warszawskim szlakiem S. Żeromskiego, Warszawa 1980

Warszawa w pamiętnikach I wojny światowej, oprac. K. Dunin-Wąsowicz, Warszawa 1971

J. Waydel-Dmochowska, Dawna Warszawa. Wspomnienia, Warszawa 1958

B. Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, Warszawa 1968

Efekty uczenia się:

1) rozpoznanie i zdefiniowanie zjawisk kulturalnych na ziemiach polskich schyłku XIX i XX w.

2) zdefiniowanie elementów kultury Warszawy we wskazanym okresie, w tym twórców tego czasu oraz dzieł artystycznych i literackich

3) wskazanie zależności między wydarzeniami politycznymi a zjawiskami kulturalnymi w tym okresie.

4) wskazanie najważniejszych miejsc kulturalnych w topografii Warszawy (realnych i literackich) w okresie 1880–1980

Efekty ukończenia przedmiotu:

Praca licencjacka o interdyscyplinarnym profilu.

Samodzielna oraz grupowa praca; analiza poszczególnych zjawisk kulturalnych; sporządzanie bibliografii, badania terenowe, kwerendy biblioteczne