Konwersatorium społeczno-kulturowe 2

obowiązkowe

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu Deaf studies w dyskursach naukowych i społecznych w Polsce. Zajęcia wyposażą studentów w umiejętność dekodowania zawartych implicite w tekstach naukowych i publicystycznych sposobów rozumienia głuchoty. Lektura różnorodnych tekstów poświęconych zagadnieniom uszkodzenia słuchu i głuchoty sprzyjać będzie krytycznej refleksji m.in. nad źródłami i sposobami pozyskiwania wiedzy na temat osób z uszkodzonym słuchem, przyjmowanymi w różnych dyskursach naukowych modelami głuchoty, a także na trudnościami, które wiążą się z opisem tej grupy społecznej i badaniami jej dotyczącymi.

w sali

Konwersatorium specjalizacyjne poświęcone jest problematyce zjawisk społecznych związanych z głuchotą i uszkodzeniem słuchu. Ponieważ tematyka ta – z braku instytucjonalnego umocowania w polskim środowisku naukowym – poruszana jest w rozmaitych tekstach naukowych, podczas zajęć będziemy sięgać do tekstów z dziedziny pedagogiki, socjologii, filologii, psychologii czy nauk geograficznych. Sięgniemy także po teksty o charakterze publicystycznym.

Krytyczna refleksja nad tym, co wiemy, a czego nie wiemy o życiu osób głuchych i słabosłyszących będzie pomocna w zdobyciu umiejętności przeciwdziałania stereotypizacji. Opisywanie i badanie zagadnień społecznych, historycznych, politycznych itd. dotyczących osób z uszkodzonym słuchem w sposób nieunikniony wikła nas w pole napięć między różnymi, bo związanymi z różnymi językami, źródłami produkcji dyskursów. Niektóre zagadnienia, niemożliwe do wyartykułowania w jednym dyskursie, w innym stają się tematem centralnym. Krytyczna refleksja nad źródłami wiedzy o głuchocie doprowadzi nas do problemu przekładu kulturowego rozumianego jako akt społecznej praktyki. Taki sposób ujęcia tematu pozwoli lepiej zrozumieć proces kształtowania się tożsamości osoby z uszkodzonym słuchem jako wyniku oddziaływania różnych aktów społecznej praktyki przekładu kulturowego.

Poruszane zagadnienia:

– głuchota a niepełnosprawność,

– czy istnieje kultura głuchych?,

– rola języka migowego w społeczności osób głuchych,

– czy kultura głuchych ma swoje instytucje?,

– osoby głuche w przestrzeni publicznej,

– głusi jako grupa mniejszościowa w społeczeństwie osób słyszących - mechanizmy opresji,

– głusi jako grupa mniejszościowa w społeczeństwie osób słyszących - mechanizmy oporu,

– słabosłyszący, implantowcy - na marginesach kultury głuchych,

– audyzm i jego konsekwencje – źródła wiedzy o głuchocie.

Urszula Bartnikowska, Sytuacja społeczna i rodzinna słyszących dzieci niesłyszących rodziców, Toruń 2010.

Urszula Bartnikowska, 2013, Humor Głuchych jako czynnik integrujący społeczność, "Opuscula Sociologica" nr 1 s. 61-73..

Urszula Bartnikowska „Małżeństwa mieszane (osoba z uszkodzonym słuchem – osoba słysząca)”, Kraków 2004.

Urszula Bartnikowska, Głuchota – mniejszość językowa, kulturowa, pogranicze..., czyli społeczny kontekst badania zjawisk związanych z uszkodzeniem słuchu. Niepełnosprawność. Półrocznik Naukowy, 2010, 4.

Urszula Bartnikowska, Poczucie tożsamości kulturowej Głuchych - tendencje izolacyjne czy szansa na integrację?, [w:] Obszary społecznej marginalizacji - niepełnosprawność, (red.) Rutkowiak Joanna, Krause Amadeusz, Olsztyn 2009.

Edukacja Głuchych, red. Mariusz Sak, Warszawa 2014.

Iwona Grzesiak, 2003, Nazwy osobowe w polskim języku migowym, "Prace językoznawcze" nr 5 s. 51-61.

Iwona Grzesiak, 2006, Humor w języku migowym, "Media, kultura, komunikacja społeczna. Zeszyty naukowe instytutu dziennikarstwa i komunikacji społecznej UWM" 2 s. 253-261.

Anna Irasiak, Społeczne i kulturowe aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnością narządu słuchu, Podstawy Edukacji 2014, 7, s. 305-315 .

Deaf Studies w Polsce t. 1, red. M. Sak, Łódź 2014.

Język migowy w XXI wieku na świecie i w Polsce, red. I. Grzesiak, Olsztyn 2008

Aleksandra Kalata-Zawłocka, Społeczne i językowe konteksty tłumaczenia języka migowego w Polsce, Warszawa 2018.

Kazimierz Kirejczyk, Głusi, Warszawa 1957.

Harlan Lane, Maska dobroczynności. Deprecjacja społeczności głuchych, Warszawa 1996.

Listy o wychowaniu dziecka głuchego: poradnik dla rodziców, Warszawa 1982.

Sylwia Łozińska, Paweł Rutkowski, Język migowy źródłem pamięci społecznej Głuchych, Horyzonty Wychowania, 2017 16 (38), 91-108.

Dorota Podgórska-Jachnik, Głusi. Emancypacje, Łódź 2013.

Oliver Sacks, Zobaczyć głos. Podróż do świata ciszy, Poznań 1999.

Bogdan Szczepankowski, Niesłyszący - głusi - głuchoniemi: wyrównywanie szans, Warszawa 1999.

Tożsamość społeczno-kulturowa głuchych, red E. Woźnicka, Łódź 2007.

Piotr Tomaszewski, Katarzyna Kotowska, Piotr Krzysztofiak, Paradygmaty tożsamości u g/Głuchych: przegląd wybranych koncepcji, [w;] Edukacja niesłyszących - wczoraj, dziś i jutro, red. E. Woźnicka, Łódź 2017.

Piotr Tomaszewski, Ewelina Moroń, Quo vadimus? Dynamika paradygmatów głuchoty we współczesnym świecie, [w:] Kowalska Joanna, Dziurla Rafał, Bargiel-Matusiewicz Kamilla, Kultura a zdrowie i niepełnosprawność, Warszawa 2018 (s. 61-85).

Piotr Tomaszewski, Tomasz Piekot, Język migowy w perspektywie socjolingwistycznej, Socjolingwistyka 2015, XXIX.

Piotr Tomaszewski, Radosław Wieczorek, Ewelina Moroń, Audyzm a opresja społeczna, [w:] Kowalska Joanna, Dziurla Rafał, Bargiel-Matusiewicz Kamilla, Kultura a zdrowie i niepełnosprawność, Warszawa 2018 (s. 161-189).

Piotr Tomaszewski, Ewelina Moroń, W poszukiwaniu eklektycznego paradygmatu edukacji głuchych. Studia Edukacyjne, 48.

Piotr Tomaszewski, Ewelina Moroń, Mariusz Sak, Kultura tudzież rehabilitacja: Ku zmianie paradygmatu w edukacji głuchych i słabosłyszących w Polsce, Kultura i Edukacja 2018 nr 1 (119), s. 99–114.

Ewelina Waląg, Nie taki motyl straszny, jak go malują - kulturowy obraz g/Głuchego, Studia de Cultura, 2016 (8), s. 78-92.

Ewelina Waląg, Przełamując herostratejską konwencję – (nie)obecność g/Głuchych w edukacji. W Społeczno-edukacyjne wymiary wykluczenia i dyskryminacji. W poszukiwaniu rozwiązań i dobrych praktyk, E. Sapia-Drewniak, M. Pogorzelska (red.), Opole 2015.

Elżbieta Wiącek, Franciszek Czech, Kultura Głuchych, Znak, 2014 (713).

Aleksandra Włodarczyk, Głuchy pacjent. Wyzwania i potrzeby, Konin 2018.

Marta Wrześniewska-Pietrzak, Aksjologiczne wyznaczniki tożsamości w wypowiedziach głuchych i czasopiśmie środowiskowym „Świat Ciszy, Poznań 2017.

Alina Zajdacz, Turystyka osób niesłyszących – ujęcie geograficzne. Poznań 2012.

Monika Zajkowska, Swoi, gdy polscy. Inni, gdy głusi. Praktyki kolonizatorskie wobec głuchych w Polsce, Przegląd Humanistyczny, 2014, 5(446), s. 97-106.

1. W zakresie wiedzy:

Ma pogłębioną wiedzę na temat głuchoty w kontekście różnych modeli niepełnosprawności, paradygmatów tożsamości osób z uszkodzonym słuchem, pojęć związanych z kulturą Głuchych.

Ma pogłębioną wiedzę na temat działalności w przestrzeni publicznej osób głuchych, sytuacji społeczności osób głuchych jako grupy mniejszościowej oraz statusu prawnego polskiego języka migowego.

Ma pogłębioną wiedzę na temat dominującego modelu rehabilitacji dzieci z uszkodzonym słuchem i głównych problemów ich edukacji oraz sytuacji osób z uszkodzonym słuchem na rynku pracy w Polsce.

Ma pogłębioną wiedzę na temat roli poszczególnych instytucji w tworzeniu i rozwijaniu kultury Głuchych, znaczenia języka migowego dla tej kultury i problemów tłumaczeń języka migowego w Polsce.

2. W zakresie umiejętności:

Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę dotyczącą Głuchych, ich języka i kultury.

Potrafi posługiwać się stosowanymi w literaturze naukowej terminami z zakresu deaf studies.

Potrafi rozpoznawać i krytycznie analizować różnorodne teksty z zakresu deaf studies.

Potrafi przygotować pracę pisemną z wykorzystaniem wiedzy zdobytej na zajęciach.

Potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role.

3. W zakresie kompetencji społecznych:

Ma świadomość różnic językowych i kulturowych występujących w komunikacji między słyszącymi a Głuchymi i związanych z tymi różnicami problemów.

Ma świadomość, że język, w tym PJM, jest kluczowy dla kultury i podtrzymywania więzi społecznych.

Obowiązkowa obecność na zajęciach

Esej

Kryteria oceny dla eseju (do przyznania 100 pkt):

a) dobór pozycji bibliograficznych 15%

b) poprawność stylistyczna i językowa tekstu 15 %

c) czytelność i struktura tekstu 25%

d) argumentacja i wnioski 25%

e) nowatorstwo idei, myśli, wniosków 20%

>60% - niezaliczony

60 - 74 % - dostateczny

75 - 79% - dostateczny +

80 - 90% - dobry

91 - 95% - dobry +

96 - 100% bardzo dobry

Brak minimum 60% punktów w kryterium b) skutkuje niezaliczeniem pracy.