Laboratorium. Etnografia obszarów górskich: Tatry

monograficzne

Istnieje bogata literatura, a także tradycja badań etnograficznych na Podhalu. W ramach tych studiów rozpoznano i szczegółowo opisano zarówno historię kultury, jak i folklor regionu. Celem przedmiotu nie jest więc ponowne odkrywanie tego, co już zostało odkryte – uczestnicy zajęć podejmą próbę przełamania tematycznego i metodologicznego paradygmatu badań prowadzonych u podnóża Tatr. Zamiast koncentrować się na lokalnej ludowości, uczestnicy zajęć zmierzą się z szeroko pojętą antropologią krajobrazu. To krajobraz gór będzie motywem przewodnim badań i dociekań teoretycznych, to góry mają stanowić wspólny mianownik studenckich projektów badawczych rozwijanych w ramach laboratorium.

Prace badawcze, stanowiące integralną część przedmiotu, mają więc podążać za wątkami związanymi z górami – studenci będą szukać gór w biografiach i praktykach ludzi (nierzadko niezwiązanych z Podhalem), dla których góry nie są obojętne. Będziemy więc śledzić ludzki ruch w górach, a także wsłuchiwać się w opowieści traktujące o Tatrach. Naszym celem badawczym będzie poznanie i zrozumienie szeroko pojętej interakcji między ludźmi i górami. Przyjrzymy się, jakie działania i praktyki rodzą się dzięki zaangażowaniu w ten specyficzny krajobraz, a także jakie tożsamości i wiedza kształtują się w górskim krajobrazie. Zmierzymy się z pojęciami takimi jak antropocen, presja, utowarowienie krajobrazu, a także zbadamy bardziej intymne relacje ludzi z górami, poszukamy sposobności, które rodzą się w takim krajobrazie i przyjrzymy się, jak te sposobności są przez ludzi zamieniane na konkretne działania. Wreszcie, zadamy pytanie o to, jak przy pomocy metod i teorii antropologicznych można badać krajobraz górski – co antropolog może tam odnaleźć?; jak ma szukać wiedzy w takim krajobrazie? jakie inne elementy i zjawiska zasługują na antropologiczną uwagę?

Zajęcia przeznaczone są dla tych, którzy nie boją się zmierzyć z surowym i nieraz trudnym terenem, a także z wysiłkiem fizycznym i psychicznym. Podczas zajęć uczestnicy przekonają się, że ciało antropologa aktywnie uczestniczy w procesie poznawczym – ciało, jak głosi Kirsten Hastrup, jest podstawowym narzędziem poznawczym, a także źródłem i magazynem wiedzy antropologicznej. Zatem, intelektualną patronką zajęć będzie filozofia fenomenologiczna: uczestnicy zajęć zapoznają się z jej pojęciami i założeniami, a także dowiedzą się w jaki sposób fenomenologia została zaadaptowana przez współczesną antropologię kulturową.

Osoby uczestniczące w dwuletnim cyklu badań etnograficznych:

- poznają literaturę związaną z badaną tematyką, z terenem badań; z etnograficznymi metodami badania; stosowanymi pojęciami i założeniami teoretycznymi;

- zdobywają umiejętności akademickie: umieją uporządkować materiały terenowe i je interpretować z użyciem pojęć analitycznych;

- umieją skonstruować pracę w konwencji akademickiej tj: zrelacjonować literaturę przedmiotu oraz założenia i kategorie badawcze,

sformułować pytania badawcze i hipotezy, przedstawić wyniki badań w formie argumentacji na rzecz określonej tezy, podsumować je wnioskami komentującymi wyniki badań z perspektywy wcześniej przyjętych założeń i konfrontacji z literaturą przedmiotu;

- potrafią skutecznie namówić ludzi do rozmowy; przeprowadzić ją w taki sposób, by dotyczyła tematu badań, w czasie rozmowy potrafią akceptować odmienny punkt widzenia i wykazywać zrozumienie dla odmienności światopoglądowej, językowej i obyczajowej;

- potrafią pracować w grupie;

Sposób zaliczenia:

Aktywne uczestnictwo w zajęciach: dopuszczalne dwie nieobecności

Kolokwium

Uczestnictwo w obowiązkowych wyjazdach terenowych w terminach wyznaczonych przez prowadzącego