Wolność i więzienie w doświadczeniu skazanych

fakultatywne

w sali

W ramach fakultetu studenci mają unikalną okazję odkrywać świat widziany z perspektywy skazanych, którzy nierzadko przebywają za murami kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Studenci czytają prace nadesłane przez skazanych i wśród nich szukają tekstów kryminologicznych, penologicznych lub aksjologicznych, czyli takich, które dają odpowiedzi na pytanie: Dlaczego popełniłem przestępstwo? Jak odbywam karę? Jak wygląda życie za więziennym murem? Jakimi wartościami się kieruję? Co znaczy dla mnie wolność i jej utrata?

Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej od 2016 roku patronuje Ogólnopolskiemu Przeglądowi Więziennych Form Dziennikarskich, który organizuje Zakład Karny w Opolu Lubelskim pod hasłem "Negatyw". Jak napisał pomysłodawca i inicjator Przeglądu, „Negatyw stał się sposobem wyrażania myśli, uczuć oraz emocji, których nie brakuje również i w tym świecie. Uczestnicy przeglądu starali się opowiedzieć o własnym życiu, podzielić się często niezwykle trudnymi historiami, zaznaczyć i ocenić przeszłość, w której ich życia były negatywem”.

„Negatyw” to inicjatywa skupiająca się na zaangażowaniu osób pozbawionych wolności w twórczą resocjalizację. Więźniowie, którzy uczestniczą w Przeglądzie opowiadają o własnym życiu oraz dzielą się z szerszą publiką swoimi przemyśleniami, opiniami, doświadczeniami, które nabywali po obydwu stronach krat. Poprzez swoje prace ukazują złożony świat więzienia i świat „poza murami”. Jednym z celów Przeglądu jest stworzenie skazanym możliwości aktywnego, pozytywnego uczestnictwa w procesie readaptacji społecznej także poprzez zaangażowanie różnych środowisk nie-skazanych, między innymi akademickiego, dziennikarskiego i opinii publicznej. Negatyw stawia veto zobojętnieniu na potrzeby wyższe i kulturę wyższa. I one mogą bowiem odżywać w więzieniu w trakcie wykonywanej i odbywanej kary. Zarówno wśród więźniów jak i wśród funkcjonariuszy są wrażliwi i otwarci ludzie.

Jury konkursowe, złożone z więzienników oraz studentów, wybiera kilkanaście najlepszych prac, które następnie są publikowane w książce, a także w formie elektronicznej.

Czy warto pisać o sobie, swoich doświadczeniach i życiu, o sposobie w jaki się patrzy na świat i jak się go rozumie? Prościej mówiąc, czy jest sens pisać o sobie? Dlaczego tak albo dlaczego nie? A jeśli tak, to po co? Kogo interesuje czyjaś własna historia lub cudza codzienność? Jakie znaczenie ma fakt dzielenia się własną perspektywą i opinią? Ile w tym wszystkim kryminologii i penologii? – to są pytania, które zadajemy sobie czytając prace więźniów.

Earle R., Convict Criminology : Inside and Out. Policy Press, 2016

King Anna, Just mercy through cultural and convict criminology, Journal of Criminal Psychology, Vol. 8 Issue: 1, 2018, s. pp.80-95, https://doi.org/10.1108/JCP-09-2017-0038

Konopczyński M., Twórcza resocjalizacja: zarys koncepcji rozwijania potencjałów, „Resocjalizacja Polska” 2014, nr 7.

Machel H., Resocjalizacja penitencjarna: istota, dylematy terminologiczne, społeczny sens, kilka uwag teoretycznych i kadrowych, „Resocjalizacja Polska” 2011, nr 2.

Machel H., Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej - casus polski: studium penitencjarno-pedagogiczne, Impuls, Kraków 2008.

Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Arche, Gdańsk 2003.

Richards S. C., Faggiani D., Roffers J., Hendricksen R. & Krueger J., Convict Criminology: Voices from Prison, in: Race/Ethnicity: Multidisciplinary Global Contexts , Autumn, 2008, Vol. 2, No. 1.

Stańdo-Kawecka B., Prawne podstawy resocjalizacji, Zakamycze, Kraków 2000

Sztuka M., Biel K., Resocjalizacja wobec tajemnicy zła, WAM Kraków 2010

Studenci

1. Znają instytucję więzienia jako instytucję relatywnie totalną oraz mają poszerzoną wiedze na temat specyfiki odbywania kary pozbawienia wolności.

2. Mają wiedzę na temat tzw. kryminologii narracyjnej i ruchu convict criminology.

3. Potrafią wykorzystać wiedzę z kryminologii i penologii, celem analizy narracji skazanych.

4. Potrafią analizować narracje skazanych z perspektywy interdyscyplinarnej oraz uzasadniać swoje oceny.

5. Potrafią opracować kampanię społeczną o twórczości więźniów, plan tematycznej debaty lub warsztatów.

6. Potrafią pracować zespołowo i podejmować decyzje.

a) Ocena staranności pracy studenta – zaangażowania w lekturę narracji skazanych, pisemne uzasadnienie oceny.

b) Ocena zaangażowania pomocy w organizacji kampanii/debaty/warsztatów.