Współczesne teorie antropologiczne II

fakultatywne
nieobowiązkowe
obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

Wykład adresowany jest przede wszystkim do Studentów specjalizacji Antropologia Współczesności w ISNS, ale także do Gości z innych kierunków, zainteresowanych teoretycznym ujęciem współczesnych zjawisk kulturowych. Zalecane jest wcześniejsze ukończenie kursu „Współczesne teorie antropologiczne I”, a wymogiem minimalnym jest albo posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu nauk o kulturze, albo przynajmniej chęć jej uzupełnienia - bądź podczas zajęć w ramach naszej specjalizacji, bądź na innych kierunkach.

w sali

Problematyka wykładu obejmuje przegląd współczesnych koncepcji teoretycznych i najważniejszych pojęć teoretycznych z zakresu antropologii oraz nauk pokrewnych (w miarę potrzeby z wycieczkami na tereny innych dyscyplin, takich jak np. socjologia czy językoznawstwo, filozofia, itp.), które próbują ujmować teoretycznie przede wszystkim procesy kulturowe związane z modernizacją, globalizacją, glokalizacją, technologicznymi wymiarami zjawisk kultury współczesnej, w tym nowych mediów i inne zjawiska charakterystyczne dla współczesnej rzeczywistości kulturalnej.

Tematyka wykładu obejmuje zagadnienia: przełomu postmodernistycznego, charakterystykę postmodernizmu, krytyczną analizę postmodernistycznej krytyki kultury i podejścia do rozumienia nauki, w szczególności antropologii. Następnie przegląd najważniejszych konceptualizacji teoretycznych współczesnej kultury, związanych z globalizacją i glokalizacją, znaczeniem kultur lokalnych, nowych technologii i nowych zjawisk społecznych. Postaram się też przedstawić nowe przedmioty zainteresowania antropologii, ze szczególnym uwzględnieniem zakresu merytorycznego antropologii współczesności. Podczas wykładu szczególny nacisk jest kładziony na ujęcia inter- i transdyscyplinarne.

1) P. Rabinow, Wyobrażenia są faktami społecznymi: modernizm i postmodernizm w antropologii, (w:) M. Buchowski, M. Kempny (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Warszawa 1999.

2) C. Geertz, Pokaz slajdów, (w:) tegoż, Dzieło i życie, Warszawa 2000.

3) A. Szahaj, E Pluribus Unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności, Kraków, Universitas 2004, roz. 1,2,3,4,9,13.

4) E. Gellner, Postmodernizm, rozum i religia, Warszawa 1997; część o modernizmie.

5) W. H. Goodenough, W poszukiwaniu roboczej teorii kultury, (w:) M. Kempny, E. Nowicka (red.), Elementy teorii antropologicznej, Warszawa, PWN, 2003, t.2.

6) R. Szechner, Wymiary performansu, (w:) V.Turner, E. M. Bruner, Antropologia doświadczenia, Kraków: WUJ, 2011, ss. 364-389.

7) K. Arbiszewski, Splatając na nowo ANT. Wstęp do Splatając na nowo to, co społeczne, (w:) B. Latour, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii Aktora-Sieci, Kraków: Universitas,2010, ss. V-XXXIV.

8) M. Augé, Przyszłość kultury, (w:) A. Chwieduk, A. Pomieciński,, Francuska antropologia kulturowa wobec problemów współczesnego świata, Warszawa, PWN.

9) F. Barth, Trwałe dziedzictwo brytyjskiej antropologii, (w:) F. Barth, A. Gingrich, R. Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Kraków: WUJ, 2007, ss. 57-72.

10) A. Gingrich, Antropologia w czterech krajach niemieckojęzycznych: główne aspekty powojennego rozwoju dyscypliny do 1989 r., (w:) F. Barth, A. Gingrich, R. Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Kraków: WUJ, 2007, ss. 158-176.

11) R. Parkin, Antropologia amerykańska u schyłku stulecia(w:) F. Barth, A. Gingrich, R. Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Kraków: WUJ, 2007, ss.362-382.

12) Barbara Fatyga, Słownik Teorii Żywej Kultury, http://ozkultura.pl/slownik-teorii-zywej-kultury

LEKTURY DODATKOWE

1) M. Schuller, From Activist to Applied Anthropologist to Anthropologist? On the Politics of Collaboration (in:) Jayne Howell and Ronald Loewe (ed.) Practicing Anthropology, www.sfaa.net

2) J. Kordys, Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna, Kraków: Universitas, 2006, roz. 2,3 i 4.

3) W. Stoczkowski, Poszerzenie pola etnologii. Od pseudonauki do nauki, czyli jak przekształcić zjawiska Kultury w zjawiska kulturowe, (w:) A. Chwieduk, A. Pomieciński,, Francuska antropologia kulturowa wobec problemów współczesnego świata, Warszawa, PWN.

4) I. Kopytoff, Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces, (w:) M. Kempny, E. Nowicka (red.), Elementy teorii antropologicznej, Warszawa, PWN, 2003, t.1.

5) M. Bucholtz, G. Konieczniak, Wstęp, Postkolonie jako miejsca spotkań, czyli wokół postkolonialnej terminologii, i rozdział G. Konieczniak, Teoria postkolonialna w polskim wydaniu, czyli przegląd bibliograficzny, (w:) M. Bucholtz (red.), Studia postkolonialne w literaturoznawstwie i kulturoznawstwie anglojęzycznym

6 )M. Certeau, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, Kraków WUJ, 2008, cz. II.

7) A. Gwóźdź, A. Zeidler-Janiszewska (red.), Przestrzenie kultury – dyskursy teorii, Warszawa , NCK, 2008.

8) W. Kuligowski, Antropologia współczesności, Kraków, Universitas, 2007, roz. 5. oraz tegoż Defamiliatorzy, Poznań: Wyd. Naukowe UAM, 2016.

Uczestnicy zajęć powinni:

- uzyskać podstawową wiedzę o stanie myślenia teoretycznego w antropologii współczesnej,

- potrafić posługiwać się teoriami i pojęciami do samodzielnej interpretacji zjawisk kulturowych,

- potrafić łączyć zagadnienia teoretyczne z metodologiami nauk o kulturze,

- potrafić dostrzec możliwości stosowania teorii we własnej praktyce badawczej i w zastosowaniach praktycznych.

Zaliczenie wykładu odbywa się jako egzamin ustny. Podczas egzaminu oceniane są: wiedza zawarta w materiale wykładowym i w lekturach obowiązkowych; umiejętność krytycznej analizy poznanych pojęć i teorii, umiejętność ich zastosowania do analizy zjawisk kultury współczesnej. Dodatkowymi atutami są: twórcze podejście do poznanych treści oraz poprawna polszczyzna.

Do tego przedmiotu nie są przewidziane praktyki zawodowe (są one w programie specjalizacji). Istnieje możliwość współpracy z naszym zespołem przy tworzeniu Wieloźródłowego Słownika Kultury oraz w realizowanych przez zespoły Katedry Metod Badania Kultury i Fundacji Obserwatorium Żywej Kultury - Sieć Badawcza projektach badawczych, co pozwala sprawdzić zastosowania nabytej wiedzy w praktyce.