Antropologia jedzenia

fakultatywne

Zajęcia dedykowane przede wszystkim studentom modułu "Zróżnicowanie kulturowe współczesnego świata".

Wyobraźnia antropologiczna, umiejętność analizy tekstów kultury, otwartość na nowe wyzwania

w sali

Problematyka jedzenie jest jednym z klasycznych obszarów zainteresowania antropologii społecznej i kulturowej. Czynność jedzenia i wszystkie towarzyszące jej działania związane ze zdobyciem żywności, przygotowaniem potraw, ich konsumpcją – mogą być rozpatrywane z wielu punktów widzenia (ekonomii, struktury społecznej, tożsamości), zaś wszelkie zmiany zachodzące wokół „jedzenia” mogą być traktowane jako znaczące wskaźniki przemian społecznych.

Tematyka zajęć koncentrować się będzie wokół kuchni polskiej. Interesować nas będzie przede wszystkim symboliczny i tożsamościowy wymiar jedzenia (i związanych z nim tradycji „wokół stołu”). Proponowane zajęcia mają charakter wstępny i wprowadzający. Zależnie od zainteresowań uczestników przewiduję kontynuację zajęć o tej tematyce w kolejnych semestrach, w formie warsztatów badawczych. Na zakończenie tej edycji zajęć przewiduję zorganizowanie mini-konferencji.

Problematyka jedzenie jest jednym z klasycznych obszarów zainteresowania antropologii społecznej i kulturowej. Czynność jedzenia, jak i wszystkie towarzyszące jej działania związane ze zdobyciem żywności, przygotowaniem potraw, ich konsumpcją – mogą być rozpatrywane z wielu punktów widzenia (ekonomi, struktury społecznej, tożsamości itp), zaś wszelkie zmiany zachodzące wokół „jedzenia” mogą być traktowane jako znaczące wskaźniki przemian społecznych.

Tematyka zajęć koncentrować się będzie wokół kuchni polskiej, jej zróżnicowania regionalnego, wpływów tradycji kulinarnych ludów sąsiednich oraz zmian jakie zachodziły w obrębie „kuchni polskiej” na przestrzeni wieków. Interesować nas będzie przede wszystkim symboliczny i tożsamościowy wymiar jedzenia (i związanych z nim tradycji „wokół stołu”). Proponowane zajęcia mają charakter wstępny i wprowadzający do problematyki „Antropologii jedzenia”. Zależnie od zainteresowań uczestników przewiduję kontynuację zajęć o tej tematyce w kolejnych semestrach. Na zakończenie tej edycji zajęć przewiduję zorganizowanie mini-konferencji, na której uczestnicy przedstawią propozycje indywidualnych projektów badawczych. Proponowane seminarium dedykowane jest przede wszystkim uczestnikom modułu „Zróżnicowanie kulturowe współczesnego świata”.

(propozycje: )

Brillat-Savarin (1882 – różne wydania polskie), „Fizjologia smaku albo medytacje o gastronomii doskonałe”

S. Czernicki (reprint 1682), „Compendium Ferculorum albo zebranie potraw”, seria Monumenta Poloniae Culinaria T.1, Warszawa-Wilanów: Muzeum Pałacu w Wilanowie,

Dumanowski J, Kasprzyk-Cheveriaux M. (2018), Szczeżuje i kapłony. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej,

N. Elias (1980), „Przemiany obyczajów w cywilizacji zachodu” (fragment), Warszawa: PIW,

F.-T. Gottwald i L. Kolmer (2009), „Jedzenie, rytuały i magia”, Warszawa: Muza S.A.,

Meyzie P. (2012), Kuchnia w Europie doby nowożytnej. Jeść i pić: XVI-XIX wiek,

H. Szymanderska (2005), „Na polskim stole. Przepisy i tradycje szlacheckie” (fragmenty), Warszawa: Świat książki,

M. Śleżańska (reprint 1932), „Kucharz polski. 1635 praktycznych przepisów smacznych, tanich i wystawnych obiadów” (fragmenty), Warszawa: Nakładem księgarni J. Przeworskiego,

M. Toussaint-Samat (2002), “Historia naturalna i moralna jedzenia”, Warszawa: Larousse,

R. Wolff (reprint 1877), „Polska kuchnia koszerna...”, Warszawa: Drukarnia M. Ziemkiewicza,

I inne publikacje dotyczące kuchni polskiej, regionalnej, europejskiej

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych

K_W10 posiada podstawową wiedzę o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach

K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W12 posiada podstawową wiedzę na temat mechanizmów dynamiki grupy społecznej oraz obustronnych zależności między grupą a jednostką

K_W16 posiada podstawową wiedzę o problemach wynikających ze zróżnicowania kulturowego współczesnego społeczeństwa

K_W24 posiada podstawową wiedzę o instytucjach i organizacjach odpowiedzialnych za transmisję norm i reguł w społeczeństwie, takich jak: systemy edukacyjne, prawo, moralność, religia, itp.

K_W34 zna najważniejsze procesy i idee społeczne XIX, XX i XXI w., które ukształtowały oblicze współczesnego świata

K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru

K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych

K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U06 potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi do opisu zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach

K_U19 umie opisać rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K11 zna i przestrzega zasad etyki zawodowej, w tym zasad poszanowania własności intelektualnej

Aktywność na zajęciach, przygotowanie referatu, przygotowanie prezentacji, Egzamin ustny