Ciała, obrazy, rzeczy – laboratorium (re)interpretacji

ogólnouniwersyteckie

Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze zmiennymi formami istnienia ciał, rzeczy i obrazów jako kategorii poznawczych w kulturze od czasów przedfilozoficznych po współczesną technoscience. W oparciu o analizę wybranych dzieł sztuki, tekstów literackich i naukowych uczestnicy będą rozwijali umiejętność ich (re)interpretacji w ujęciu inter- i transdyscyplinarnym. Skupimy się na badaniu, w jaki sposób trzy podstawowe dla człowieka kategorie jak ciało, rzecz i obraz działają jako narzędzia poznawcze, umożliwiając wchodzenie w złożone relacje ze światem oraz budowanie wiedzy o otaczającej ich rzeczywistości.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze zmiennymi formami istnienia ciał, rzeczy i obrazów jako kategorii poznawczych w kulturze ludzkiej od czasów przedfilozoficznych po współczesną technoscience. W oparciu o analizę wybranych dzieł sztuki, tekstów literackich i naukowych uczestnicy będą rozwijali umiejętność ich (re)interpretacji w ujęciu inter- i transdyscyplinarnym. Skupimy się na badaniu, w jaki sposób trzy podstawowe dla człowieka kategorie jak ciało, rzecz i obraz działają jako narzędzia poznawcze, umożliwiając ludziom wchodzenie w złożone relacje ze światem oraz budowanie wiedzy o otaczającej ich rzeczywistości. Kurs skupia się na procesie pogłębiania umiejętności interpretacyjnych na studiach II stopnia oraz zaznajamia z przemianami w rozumieniu wspomnianych kategorii w ujęciu diachronicznym, zarówno jako narzędzi poznania, jak i elementów kulturowego dyskursu. Interdyscyplinarny charakter przedmiotu, łącząc różne porządki (naukowy, literacki i artystyczny) oraz podejścia (antropologia, historia sztuki, filozofia, teoria literatury) pozwala spojrzeć na problematykę ciała, rzeczy i obrazów z różnych perspektyw.

Każde zajęcia będą składały się z 2 części: wprowadzenia do problematyki tematu oraz analizy fragmentów tekstów naukowych, literackich uszczegóławiających lub profilujących podejmowane zagadnienie. Dzięki temu uczestnicy kursu będą mogli eksperymentować z różnymi metodami badawczymi, gdyż ostatecznie perypetie ciała, rzeczy i obrazów to perypetie ludzkiego umysłu.

Literatura do zajęć:

Agamben G., Oedipus and Sphinx, w: tegoż, Stanzas. Word and Phantasm in Western Culture, przeł. Ronald L. Martinez, University of Minnesota Press 1992;

Anadol R., How to see like a machine (instalacja multimedialna);

Barthes, Imperium znaków, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2004 (fragmenty);

Bataille G., Historia oka i inne historie, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2010 (fragmenty);

Borghes J., Tlön, Uqbar, Orbis Tertius, “Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2:4 (2003);

Braidotti R., Postludzkie, arcyludzkie. Ku nowej ontologii procesualnej, przeł. J. Maliński, „Machina myśli” (2018);

Charbonnier G., Rozmowy z Claude Lévi-Straussem, przeł. J. Trznadel, Warszawa 2000 (fragmenty);

Ciervo C., Perversion of signs (instalacja multimedialna);

Grandin T., Myślenie obrazami oraz inne relacje z mojego życia z autyzmem, przeł. D. Lewandowska-Rodak, M. Lewandowska, Warszawa 2006 (fragmenty);

Harmann G., Traktat o przedmiotach, przeł. M. Rychter, Warszawa 2013 (fragmenty);

Heidegger M., Pytanie o rzecz. Przyczynek do Kantowskiej nauki o zasadach transcendentalnych, przeł. J. Mizera, Warszawa 2001 (fragmenty);

Hodder I., Entangled: An Archaeology of the Relationships between Humans and Things, Wiley-Blackwell 2012 (fragmenty);

Jensen W., Freud Z., Gradiva, przeł. R. Reszke, Warszawa 2007;

Koerner L., Mortyfikacja obrazu: śmierć jako hermeneutyka u Hansa Baldunga Griena, przeł. W. Michera, „Konteksty” (2010);

Kołakowski L., Legenda o cesarzu Kennedym, w: tegoż, 13 bajek z królestwa Lailonii, Kraków 2015;

Kołakowski L., Ogólna teoria nie-uprawiania ogrodu, w: tegoż, 13 bajek z królestwa Lailonii, Kraków 2015;

Lem S., Maska, w: tegoż, Opowiadania, Warszawa 2010;

Lévy-Bruhl L., Czynności umysłowe w społeczeństwach pierwotnych, przeł. B. Szwarcman-Czarnota, Warszawa 1992 (fragmenty);

Marin L., Od ciała ku tekstowi, przeł. B. Banasiak, w: tegoż, O przedstawieniu, Gdańsk 2011;

Snell B., Ujęcie człowieka u Homera, w: tegoż, Odkrycie ducha. Studia o greckich korzeniach europejskiego myślenia, przeł. A. Onysymow, Kraków 2009.

Po okonczeniu zajęć student/-ka zna i rozumie:

- w pogłębionym stopniu wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze;

- terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych;

- zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych;

- metody analizy i interpretacji tekstów naukowych;

- i stosuje różne metody analizy i interpretacji dzieł artystycznych;

- współcześnie stosowane metody interpretacji tekstów kultury.

Student/ka potrafi:

- samodzielnie selekcjonować informacje pochodzące z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych oraz dokonać ich krytycznej oceny;

- samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze do analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów wizualnych;

- samodzielnie opracować (z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej) i zaprezentować wyniki swojej pracy naukowej i badawczej;

- samodzielnie sformułować problem badawczy w zakresie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych;

- wykorzystywać interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury;

- samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w języku polskim oraz w wybranym języku obcym;

- przygotować wystąpienie ustne, uwzględniając potrzeby odbiorców.

Student/ka jest gotów/a do:

- dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze;

- ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji samodzielnie podjętych zadań;

- szanuje zasady tolerancji i wykazuje wrażliwość wobec różnic kulturowych;

- szanuje dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze.

Ocenie podlegać będzie aktywność na zajęciach, frekwencja oraz projekt zaliczeniowy.

Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę. Podstawą zaliczenia jest obecność na zajęciach (20%), aktywność (20%) oraz wykonanie indywidualnych lub zespołowych projektów zaliczeniowych na koniec semestru dotyczących problematyki kursu (60%).