Romantyzm polski i europejski w sztukach plastycznych

fakultatywne

Podstawowa – w zakresie szkoły średniej – znajomość historii literatury i sztuki, a także kontekstów historycznych. Znajomość angielskiego umożliwiająca lekturę tekstów w tym języku.

Przedmioty dedykowane wyzwaniu kierunkowemu Historie – dyskursy – tożsamości ułatwią naukę opisywanego przedmiotu, np. „Romantyzm i teatr współczesny” (3700-AL-RTW-qTM). Od studenta oczekuje się otwartości i gotowości do prezentowania wyników prac.

Konwersatorium ma na celu przybliżenie wielkich tematów, a także motywów polskiej i europejskiej literatury romantycznej w sztukach plastycznych XIX i początków XX wieku: malarstwie, grafice rzeźbie. Interesująca będzie zwłaszcza twórczość pisarzy takich, jak: Johann Wolfgang von Goethe, Lord Byron, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, Robert Southey, Emily Jane Brontë, Antoni Malczewski, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz. Na zajęciach zostaną przywołane dzieła artystów takich, jak: Caspar David Friedrich, Dante Gabriel Rossetti, James Collinson, William Turner, Michał Elwiro Andriolli, Witold Pruszkowski, Jacek Malczewski, Wlastimil Hoffman i inni. Studenci zapoznają się z historycznym i kulturowym tłem dzieł literackich i plastycznych. Na zajęciach będą analizowali teksty kultury, uruchamiali szerokie konteksty. W centrum zainteresowania znajdą się kwestie związane z tradycją romantyczną, przenikaniem inspiracji, korespondencją sztuk – malarstwa i literatury.

Przedmiotem zajęć będzie literatura, kultura i sztuka krajów europejskich rozwijająca się na przestrzeni około stu lat, wyznaczających ramy czasowe zwane preromantyzmem i romantyzmem. Istotne miejsce przypadnie charakterystyce poszczególnych literatur narodowych (zwłaszcza angielskiej, niemieckiej i greckiej). Przywołanie tych perspektyw pozwoli dostrzec specyfikę polskiego romantyzmu i umieścić polską literaturę wysoko w rankingu romantycznych literatur europejskich. Ważne miejsce zajmą także romantyczne zjawiska: bajronizm, orientalizm, szekspiryzm, gotycyzm, podróże romantyków i inne. Tendencje te zaprezentowane zostaną zarówno w literaturze, jak i sztuce. Interesująca będzie zwłaszcza twórczość pisarzy takich, jak: Johann Wolfgang von Goethe, Lord Byron, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, Robert Southey, Emily Jane Brontë, Antoni Malczewski, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz. Przywołane zostaną dzieła artystów takich, jak: Caspar David Friedrich, Dante Gabriel Rossetti, James Collinson, William Turner, Michał Elwiro Andriolli, Witold Pruszkowski, Jacek Malczewski, Wlastimil Hoffman i inni. Celem zajęć jest zatem ukazanie procesualnego i ponadepokowego charakteru wybranych zjawisk literackich i kulturowych epoki romantyzmu. Podjęta tematyka ma w założeniu skłaniać do refleksji nad tradycją romantyczną, wyobraźniowym potencjałem tej tradycji.

Elementy wykładu mają na celu prezentację najważniejszych zagadnień związanych z literaturą i sztuką XIX wieku: tendencji artystycznych związanych z tematem, kontekstów historycznych, kulturowych, społecznych. Studenci zapoznają się z zagadnieniami takimi, jak (wybór): przełom romantyczny, tradycja romantyczna, romantyczny stosunek do natury, angielscy poeci jezior, wyobraźnia poetycka, młodopolski kult Słowackiego, romantyczna ikonografia malarstwa modernizmu, pejzaż mentalny, korespondencja sztuk, romantyczna genealogia polskiego modernizmu, motyw Ukrainy, motyw Syberii, techniki artystyczne, dramat romantyczny, bractwo Prerafaelitów, zagadnienia związane z ilustracją książkową.

Konwersatorium ma na celu interpretacje znanych (ale także zapomnianych) dzieł literackich i plastycznych. Analizy dzieł literackich powiązane zostaną z analizą dzieł sztuki (ujęcie komparatystyczne). Studenci otrzymają teksty krytyczne i podejmą próbę analizy wybranych dzieł literackich we wskazanych kontekstach badawczych, swoimi wnioskami i przemyśleniami dzielą się podczas dyskusji.

Zajęcia skierowane są dla tych, którzy interesują się tendencjami artystycznymi XIX i początków XX wieku.

Literatura (wybór, lista może ulec zmianie):

CIEŚLA-KORYTOWSKA M., Preromantyzm i romantyzm europejski, Kraków 2021;

FULFORD T., The Late Poetry of the Lake Poets: Romanticism Revised, Cambridge University Press 2013;

JANION M., ŻMIGRODZKA M., Romantyzm i historia, Warszawa 1987;

JUSZCZAK W., Malarstwo polskiego modernizmu, Gdańsk 2004;

KRUKOWSKA H., Wstęp. Nocne inspiracje romantyzmu do: taż, Noc romantyczna. Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński. Interpretacje, red. M. Miloch, Gdańsk 2011, s. 7-10;

MEZO R. E., A Student's Guide to Wuthering Heights by Emily Brontë, Parkland, Florida 2002;

NICHOLSON N., The Lakers: The Adventures of the First Tourists, Cicerone Press 1995;

OKOŃ W., Sztuki siostrzane. Malarstwo a literatura w Polsce w drugiej połowie XIX wieku. Wybrane zagadnienia, kolegium red. W. Dryll, K. Fiedor, E. Kolasa, Wrocław 1992;

PRICKETT S., European Romanticism, Bloomsbury Publishing 2014;

PRZYBYLSKI R., WITKOWSKA A., Romantyzm, Warszawa 2022 (i inne wydania);

TROJANOWICZOWA Z., Sybir romantyków, w opracowaniu materiałów wspomnieniowych uczestniczył J. Fiećko, Poznań 1993;

WARREN B., European Romanticism : A Brief History with Documents, Cambridge 2015;

WEISS T., Romantyczna genealogia polskiego modernizmu. Rekonesans, Warszawa 1974;

WITKOWSKA A., Dziko – piękno – groźnie, czyli Ukraina romantyków, „Teksty Drugie” 1995, nr 2;

WITOLD Pruszkowski: katalog wystawy monograficznej, oprac. D. Suchocka, Poznań 1992;

Wiedza: absolwent

• zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze (K_W01)

• rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych (K_W04)

• zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury (K_W05)

Umiejętności: absolwent

• dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02)

• skontekstualizować dzieło kultury w odniesieniu do czasu jego powstania i momentu lektury (K_U03)

• prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie (K_U07);

Kompetencje społeczne: absolwent

• jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie (K_K01)

• jest gotów do poznawania nowych metod badawczych (K_K03)

• docenia bogactwo kultury (K_K08)

- praca z tekstem kultury, komparatystyka, regularne czytanie tekstów na zajęcia;

- dyskusja, aktywność;

- analiza i interpretacja tekstów, zarówno utworów literackich, jak i tekstów źródłowych, a także dzieł plastycznych;

- kryteria egzaminacyjne: znajomość terminologii i metodologii omawianej i wykorzystywanej na zajęciach, umiejętność analizy tekstu literackiego i dzieła sztuki, znajomość omawianych na zajęciach kontekstów;

- dopuszczalna liczba nieobecności: 2 w semestrze.