Wstęp do literaturoznawstwa

obowiązkowe

Zajęcia stanowią wprowadzenie do wiedzy o dziele literackim oraz metodologii badań literackich. Na przykładach dzieł literackich z różnych epok studenci:– zapoznają się z elementarną specyfiką literackiego przekazu, analizują w stopniu podstawowym strukturę dzieła literackiego, uczą się analizować i interpretować dzieło literackie z uwzględnieniem różnic rodzajowych i gatunkowych. poznają podstawowe sposoby recepcji dziedzictwa antycznego w literaturze polskiej i europejskiej.

Zajęcia stanowią wprowadzenie do wiedzy o dziele literackim oraz metodologii badań literackich. Studenci zapoznają się z elementami wiedzy o specyfice i strukturze dzieła literackiego oraz o sposobach jego analizy i interpretacji z uwzględnieniem różnic rodzajowych i gatunkowych. Studenci wykorzystują pozyskane narzędzia interpretacyjno-analityczne do pracy z tekstem literackim. Omawiane teksty skupiać się będą także na problematyce recepcji kultury greckiej w literaturze polskiej i europejskiej.

Zagadnienia szczegółowe:

1. Teoria a współczesne badania nad literaturą i kulturą.

2. Struktura tekstu lirycznego.

3. Struktura tekstu epickiego.

4. Struktura tekstu dramatycznego.

5. Gatunek literacki.

6. Gatunki pograniczne.

7. Styl tekstu i środki poetyckie.

8. Komunikacja literacka – odbiorca wirtualny, odbiorca realny.

9. Tekst literacki jako tekst kultury.

10. Temat i motyw w strukturze dzieła literackiego.

11. Mit i archetyp w opisie dzieła sztuki.

12. Aluzja literacka i cytat w strukturze utworu literackiego.

13. Pogranicza sztuk – literatura i sztuki plastyczne.

14. Szkoły i kierunki teoretyczne.

Tematyka zajęć może ulec zmianie.

Opracowania (wybór)

• Burzyńska A., Markowski M.P., Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006.

• Dramat polski: interpretacje, cz. 1 i 2, red. Ciechowicz J., Majchrowski Zbigniew, Gdańsk 2001.

• Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Zarys teorii literatury (jedno z wielu wydań).

• Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia, red. Kadłubek Z., Mytych-Forajter B., Nawarecki A., Gdańsk 2019.

• Jonathan C., Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, Warszawa 1998.

• Kalinowska M., Grecja romantyków. Studia nad obrazem Grecji w literaturze romantycznej, Toruń 1994.

• Korwin-Piotrowska D., Poetyka – przewodnik po świecie tekstów, Kraków 2011.

• Liryka polska: interpretacje, red. Prokop J. Sławiński J., Gdańsk 2001 (lub wyd. wcześniejsze).

• Okoń W., Alegorie narodowe. Studia z dziejów sztuki polskiej XIX wieku, Wrocław 1992.

• Problemy socjologii literatury, red. Sławiński J., Wrocław 1971.

• Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler (jedno z kilku wydań, najlepiej: Wrocław 2003).

• Ratajczakowa D., Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu, „Teksty Drugie” 1990, nr 5-6, s. 80-92.

• Sławińska I., Odczytywanie dramatu, Warszawa 1988.

• Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Kowalczykowa A., Bachórz J., Wrocław 2002.

• Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewicza, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński (jedno z kilku wydań).

• Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 1990 (i wyd. nast.)

Teksty literackie (wybór): wiersze K. Przerwy-Tetmajera (motywy greckie); Z. Herbert, Labirynt nad morzem (wybrany esej); J. Słowacki (wybrane wiersze z motywami filhelleńskimi, w tym fragmenty Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu, fragmenty dramatu Lambro); wybrane opowiadanie z tomu Fonos. Zbrodnia po grecku. Antologia opowiadań kryminalnych, Wrocław 2022 i inne.

Po ukończeniu przedmiotu:

W zakresie WIEDZY student/-ka zna i rozumie:

- zna terminologię nauk filologicznych i rozumie ich rolę w kulturze (K_W01);

- zastosowanie terminologii literaturoznawczej (narracja, konstrukcja świata przedstawionego, struktura dzieła, gatunkowość, pojęcie stylu) do analizy utworu literackiego, dzięki czemu potrafi dostrzec walory dzieła związane nie tylko z treścią, ale także zabiegami artystycznymi (K_W10);

- wybrane szkoły i kierunki teoretyczne (strukturalizm, poststrukturalizm, postkolonializm, fenomenologia, itd.); zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury właściwie tym kierunkom, które potrafi zastosować do analizy dzieła literackiego, zarówno wierszy z dawnych epok, jak i współczesnych tekstów kultury: esejów, opowiadań, dramatów (K_W11);

b) W zakresie UMIEJĘTNOŚCI student/-ka potrafi:

- odnaleźć dawne i współczesne wydania wierszy, opowiadań, esejów, dramatów poruszających tematykę grecką; potrafi ocenić wartość literacką i kulturową odnalezionych tekstów, rozpoznać bogactwo motywów – motyw grobu Agamemnona, motywy mitologiczne, poetycki obraz greckiego pejzażu; rozumie potrzebę ochrony własności intelektualnej; zna podstawowe prawa autorskie i funkcje cytatu i aluzji literackiej (K_U01);

- sprecyzować temat, a także wyznaczyć wyraziste cele pracy interpretacyjnej; potrafi odnaleźć literaturę przedmiotu i rozumie potrzebę korzystania z dorobku innych badaczy (K_U05);

- korzystać z katalogów bibliotek – Polona, Biblioteka Narodowa, itd.; słowników – Wielkiego Słownika Biograficznego, Słownika literatury polskiej XIX wieku, Nowego Korbuta, itd. (K_U09).

c) W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH student/-ka jest gotów do:

- ma potrzebę sięgania po nieznane sobie dzieła literackie; jest świadomy różnorodności literatury, a także rozumie jej funkcję społeczną i kulturową; ma świadomość tego, że narzędzia teoretycznoliterackie pomagają zrozumieć nieznane dzieła literackie i ma potrzebę praktycznego wykorzystywania tych umiejętności (K_K01);

- poznawania nowych metod badawczych; rozumie, że szerokie kompetencje językowe są konieczne do dostrzeżenia bogactwa literackiego dziedzictwa Polski i Grecji; rozumie funkcje teatru i odczuwa potrzebę uczestnictwa w życiu kulturalnym (K_K02);

- docenia wpływ kultury greckiej na polską literaturę; rozumie, że wykorzystanie motywów greckich może służyć do mówienia o bieżącej sytuacji politycznej, do wyrażania treści egzystencjalnych i tożsamościowych (K_K03);

1. Podstawą zaliczenia są wymienione poniżej formy aktywności:

– aktywność na zajęciach;

– przygotowanie do zajęć, uczestnictwo w dyskusji;

– pisemna praca przedstawiająca samodzielną, wnikliwą, o przejrzystej kompozycji analizę i interpretację wybranego dzieła literackiego, której temat należy uzgodnić uprzednio z osobą prowadzącą zajęcia.

2. Ocena końcowa uwzględnia:

– aktywność na zajęciach;

– przygotowanie do zajęć i aktywny udział w zajęciach;

– pracę pisemną.

Dopuszczalna liczba nieobecności wynosi dwie.

Trzecia i czwarta nieobecność wymagają indywidualnego zaliczenia zajęć.

Pięć i więcej nieobecności powoduje niezaliczenie zajęć i konieczność ich powtarzania