Metody badań kulturoznawczych

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi metodami badań kulturoznawczych.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi metodami badań kulturoznawczych, warsztatem naukowym, specyfiką badań oraz narzędziami wykorzystywanymi w kulturoznawstwie. Wiedza uzyskana na zajęciach ma być podstawą do podjęcia samodzielnych badań oraz interpretacyjnych analiz zjawisk kulturowych.

Zakres tematów:

Czym jest metoda badawcza oraz w jaki sposób badać zjawiska kulturowe?

Obszary badań kulturoznawczych.

Pojęcie kultury jako metanarzędzie rozumienia otaczającego świata.

Sposoby rozumienia kultury: ideacyjne, kontekstualne oraz materialistyczne rozumienie kultury.

Struktura procesu badawczego. Rola paradygmatów, teorii oraz hipotez w badaniach kulturoznawczych.

Czym jest interpretacja w naukach o kulturze?

Narzędzia badawcze w warsztacie kulturoznawcy.

Przegląd wybranych narzędzi, teorii i paradygmatów użytecznych w badaniach kulturoznawczych.

Sposoby analizowania tekstów kultury – na wybranych przykładach.

Sposoby pracy z publikacjami naukowymi poruszającymi problematykę kulturoznawczą – na wybranych przykładach.

Źródła w badaniach kulturoznawczych oraz sposoby ich badania.

Badania terenowe w warsztacie kulturoznawcy.

Metody reaktywne: obserwacja i jej rodzaje (wywiad, standaryzowany, niestandaryzowany, strukturyzowany, nieustrukturyzowany), eksperyment i jego schematy, sondaż (kwestionariusz i ankieta).

Metody niereaktywne: analiza danych wizualnych, analiza źródeł pisanych, statystyki jako źródła wiedzy o kulturze.

Archiwa i muzea jako miejsca pracy badawczej – czym jest dokumentacja kulturoznawcza, jak ją tworzyć i analizować zawarte w niej informacje?

Zaawansowane technologie w badaniach kulturoznawczych i problem scentyzacji nauk humanistycznych.

Praca nad projektem badawczym: od pomysłu do realizacji. Pisanie pracy badawczej: struktura, styl, argumentacja. Prezentacja wyników badań.

Angrosino, M. V., Badania etnograficzne i obserwacyjne, Warszawa 2010.

Badania wizualne w działaniu, red. M. Frąckowiak, K. Olechnicki, Warszawa 2011.

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, pod red. M. Kempnego, E. Nowickiej, Warszawa 2003.

Banks M., Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Warszawa 2009.

Barker Ch., Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.

Buchowski M., Burszta W., O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1992.

Feyerabend P., Przeciw metodzie, Wrocław, 1996.

Flick U., Projektowanie badania jakościowego, Warszawa 2010.

Hajduk Z., Metodologia nauk [hasło], Powszechna encyklopedia filozofii, t. 7, Lublin 2006.

Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, Poznań 2000.

Kaufmann J.-C., Wywiad rozumiejący, Warszawa 2010.

Kulturo-znawstwo. Dyscyplina bez dyscypliny?, red. W.J. Burszta, M. Januszkiewicz, Warszawa 2010.

Kvale S., Prowadzenie wywiadów, Warszawa, 2011.

Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln , Warszawa 2009.

Rose G., Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, przeł. E. Klekot, Warszawa 2010.

Sułek A., W terenie, w archiwum i laboratorium, Warszawa 1990.

Wiedza. Absolwent:

zna i rozumie główne trendy rozwojowe i powiązania dyscyplin naukowych z zakresu kulturoznawstwa oraz związane z nimi współczesne metodologie i terminologie.

zna i rozumie zaawansowane metody analizy i interpretacji wytworów kultury oraz wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych.

zna i rozumie w pogłębionym stopniu powiązania między dyscyplinami humanistycznymi, które dotyczą studiów nad kulturą oraz specyficzne zależności między nimi, zależności; nabył podstawy podejścia interdyscyplinarnego w studiach kulturoznawczych i międzycywilizacyjnych.

zna i rozumie zależności między poszczególnymi dyscyplinami, które dotyczą studiów nad kulturą, również z innych dziedzin, w szczególności z wybranych nauk społecznych.

Zna i rozumie specyfikę studiów regionalnych.

Umiejętności. Absolwent:

potrafi samodzielnie formułować problemy badawcze, dokonuje właściwego doboru źródeł, przeprowadza ich krytyczną analizę i ocenę według przyjętych kryteriów, potrafi dostosować metodologię do przedmiotu badań, formułuje wnioski ze świadomością różnych punktów widzenia, potrafi prezentować wyniki swoich badań, wykorzystując nowoczesne narzędzia techniczne i multimedialne.

potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację wybranych wytworów i zjawisk kultury oraz ich ocenę, a także określić ich oddziaływanie w procesie historyczno-kulturowym; wykorzystuje przy tym skutecznie technologie informacyjno-komunikacyjne, w tym narzędzia cyfrowe przydatne w pracy badawcze.

potrafi przekazać uzyskane wyniki w postaci wypowiedzi ustrukturyzowanej i uargumentowanej, zarówno w formie pisemnego opracowania, jak i ustnego wystąpienia (referatu konferencyjnego lub głosu w dyskusji), z poszanowaniem zasad praw autorskich. Potrafi zweryfikować swoje poglądy poprzez udział w dyskusji lub debacie. Wypowiedź formułuje w języku polskim lub obcym na poziomie B2+ (uwzględniając specjalistyczną terminologię) wobec różnych kręgów odbiorców.

Kompetencje społeczne. Absolwent:

zna etos akademicki i dlatego jest gotów do zastosowania go w rozwijaniu własnego dorobku naukowego, z uwzględnieniem zasad przedsiębiorczości oraz efektywności; zna wymogi prawa autorskiego i jest gotów do zastosowania ich w działalności badawczej.

uczestnicząc w dyskusji, jest gotów do okazania szacunku wobec poglądów partnerów i do użycia argumentów merytorycznych; jest gotów do przyjęcia zasad tolerancji i różnic kulturowych.

Ocenie podlegać będzie aktywność na zajęciach, przygotowanie prezentacji oraz praca pisemna z nią związana.

Dopuszczalne są 2 nieobecności na semestr. Każda kolejna wiąże się z koniecznością zaliczenia opuszczonych zajęć (lektura tekstu).