Samorząd terytorialny

obowiązkowe

1. Poznanie przez studentów głównych koncepcji teoretycznych samorządu terytorialnego.

2. Zaprezentowanie regulacji prawnych wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego.

3. Omówienie roli i miejsca organów jednostek samorządu terytorialnego.

4. Przedstawienie zadań publicznych jednostek samorządu terytorialnego.

5. Poznanie struktury organizacyjnej jednostek samorządu terytorialnego.

6. Opanowanie zasad gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, procedury uchwalania budżetu oraz udzielania absolutorium organom wykonawczym.

w sali

Zadaniem wykładu jest omówienie głównych koncepcji teoretycznych i idei społecznych samorządu terytorialnego. Prezentowane są teorie samorządu, modele samorządu w wybranych państwach europejskich. Na wykładzie jest omawiana geneza samorządu terytorialnego w Polsce, przyczyny restytucji samorządu terytorialnego w 1990 roku oraz reformę ustroju samorządu. Zasady wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego. Omawia się pojęcie i istotę, podział oraz formy wykonywania zadań samorządu terytorialnego. Tematyka wykładu jest także poświęcona organizacji struktury wewnętrznej i kompetencjom organów stanowiących i wykonawczych w jednostkach samorządu terytorialnego. Nieodłączonym elementem rozważań nad ustrojem prawnym samorządu terytorialnego jest także gospodarka finansowa, a w szczególności pojęcie mienia i majątku jednostek samorządu terytorialnego, finanse samorządu terytorialnego oraz nadzór nad samorządem terytorialnym.

1. Pojęcie i kryteria samorządu.

- Samorząd na gruncie niemieckiej nauki o administracji.

- Samorząd na gruncie anglosaskiej nauki o administracji.

2. Uwarunkowania funkcjonowania europejskiego modelu samorządu terytorialnego

- teorie samorządu

- ewolucja samorząd terytorialnego we Francji

- ewolucja samorządu terytorialnego w Niemczech

3. Podział terytorialny państwa

- pojęcie podziału terytorialnego

- kształtowanie podziału terytorialnego

- czynniki kształtujące podział terytorialny

- podział zasadniczy.

- podział pomocniczy.

- podział specjalny.

- ustrój terytorialny samorządu w Polsce.

4. Uwarunkowania polskiego modelu samorządu terytorialnego

- Konstytucyjna zasada decentralizacji władzy publicznej.

- Konstytucyjne cechy samorządu terytorialnego w Polsce.

- Osobowość prawna samorządu terytorialnego.

5. Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego

- pozycja ustrojowa

- zadania samorządu gminnego

- rada gminy

- wójt, burmistrz, prezydent miasta

- urząd gminy i jednostki organizacyjne

- jednostki pomocnicze

6. Samorząd powiatowy jako jednostka terytorialnego szczebla ponadlokalnego

- pozycja ustrojowa

- zadania samorządu powiatowego

- rada powiatowa

- zarząd powiatu i Starosta

- starostwo Powiatowe i jednostki organizacyjne

- miasto na prawach powiatu

7. Samorząd województwa jako jednostka terytorialnego szczebla regionalnego

- Pozycja ustrojowa

- Zadania samorządu województwa

- Sejmik województwa

- Zarząd województwa i Marszałek Województwa

- Urząd marszałkowski

- Jednostki organizacyjne

8. Wybory do jednostek samorządu terytorialnego

- zasady wyborów bezpośrednich organu wykonawczego w gminie

- zasady wyborów do organu wykonawczego w powiecie i województwie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w gminie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w powiecie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w województwie

9. Formy demokracji bezpośredniej

- konsultacje społeczne

- pojęcie, istota i formy referendum

- inne formy partycypacji społecznej.

10. Kadry w administracji samorządowej

- modele zatrudnienia w j.s.t.

- rodzaj pracy w samorządzie terytorialnym (stanowisko urzędnicze, sekretarz urzędu, stanowisko doradców i asystentów)

- podstawy nawiązania stosunku pracy (wybór, mianowanie, powołanie, umowa o pracę)

- obowiązki pracownika samorządowego

- uprawnienia pracownika samorządowego

11. Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego

- istota finansów lokalnych

- podstawowe zasady procedury budżetowej

- budżet gminy, powiatu i województwa

- źródła dochodów i wydatków lokalnych

- zasada adekwatności środków do zadań

- nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego

12. Specyfika ustroju miasta stołecznego Warszawy

- organy miasta

- organy dzielnicy, rola i zadania dzielnicy

- źródła finansowania

- stołeczny charakter miasta

13.Prawo dostępu do informacji w organach samorządu terytorialnego

- argumenty za i przeciw dostępowi do informacji

- prawo do informacji w Konstytucji RP

- zasada jawności w ustawie o dostępie do informacji publicznej

Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2020.

Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2008.

Samorząd terytorialny w Polsce – reforma czy kontynuacja? , pod red. J. Itrich-Drabarek i in. Warszawa 2015;

Samorząd w Polsce. Istota, formy, zadania, pod red. S. Wykrętowicz, Poznań 2012.

Bukowski Z., Jędrzejewski T., Rączka P., Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2013.

Europejskie modele samorządu terytorialnego. Stan obecny i perspektywy, pod red. J. Wojnicki, Warszawa 2014;

Z. Leoński, Samorząd terytorialny w RP, Warszawa 2006.

A. Piasecki, Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Warszawa

2009.

A. Borodo, Samorząd terytorialny w systemie prawnofinansowym,

Warszawa 2012.

Bober J., Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M.,

Narastające dysfunkcje , zasadnicze dylematy, konieczne działania., Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków 2013;

Rola i zadania kadr administracji samorządowej w Polsce na tle europejskim, w: Polski samorząd terytorialny. Europejskie standardy i krajowa specyfika, pod red. A. Lutrzykowski, Toruń 2014.

Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. ratyfikowana przez Polskę 26 kwietnia 1993

r. Dz. U. Nr 124, poz. 607

Po ukończeniu przedmiotu student rozpoznaje podstawowe pojęcia z zakresu samorządu terytorialnego i wspólnot lokalnych. Analizuje ustawy regulujące funkcjonowanie j.s.t. Potrafi rozwiązać podstawowe problemy ustrojowe dotyczące zadań i kompetencji organów samorządu gminnego, samorządu powiatowego oraz samorządu województwa.

Zaliczenie w formie testu na ocenę na podstawie listy pytań odpowiadającej zagadnieniom poruszanym w trakcie przedmiotu.

-

68. Proszę wyjaśnić zasady organizacji administracji samorządowej na podstawie pozycji ustrojowej gminy.

69. Jaka jest pozycja ustrojowa gminy?

70. Jakie miejsce zajmuje gmina w podziale terytorialnym kraju?

71. Jakie zależności występują pomiędzy strukturą organizacyjną gminy a podziałem terytorialnym państwa?

1. Pojęcie i kryteria samorządu.

- Samorząd na gruncie niemieckiej nauki o administracji.

- Samorząd na gruncie anglosaskiej nauki o administracji.

2. Uwarunkowania funkcjonowania europejskiego modelu samorządu terytorialnego

- teorie samorządu

- ewolucja samorząd terytorialnego we Francji

- ewolucja samorządu terytorialnego w Niemczech

3. Podział terytorialny państwa

- pojęcie podziału terytorialnego

- kształtowanie podziału terytorialnego

- czynniki kształtujące podział terytorialny

- podział zasadniczy.

- podział pomocniczy.

- podział specjalny.

- ustrój terytorialny samorządu w Polsce.

4. Uwarunkowania polskiego modelu samorządu terytorialnego

- Konstytucyjna zasada decentralizacji władzy publicznej.

- Konstytucyjne cechy samorządu terytorialnego w Polsce.

- Osobowość prawna samorządu terytorialnego.

5. Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego

- pozycja ustrojowa

- zadania samorządu gminnego

- rada gminy

- wójt, burmistrz, prezydent miasta

- urząd gminy i jednostki organizacyjne

- jednostki pomocnicze

6. Samorząd powiatowy jako jednostka terytorialnego szczebla ponadlokalnego

- pozycja ustrojowa

- zadania samorządu powiatowego

- rada powiatowa

- zarząd powiatu i Starosta

- starostwo Powiatowe i jednostki organizacyjne

- miasto na prawach powiatu

7. Samorząd województwa jako jednostka terytorialnego szczebla regionalnego

- Pozycja ustrojowa

- Zadania samorządu województwa

- Sejmik województwa

- Zarząd województwa i Marszałek Województwa

- Urząd marszałkowski

- Jednostki organizacyjne

8. Wybory do jednostek samorządu terytorialnego

- zasady wyborów bezpośrednich organu wykonawczego w gminie

- zasady wyborów do organu wykonawczego w powiecie i województwie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w gminie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w powiecie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w województwie

9. Formy demokracji bezpośredniej

- konsultacje społeczne

- pojęcie, istota i formy referendum

- inne formy partycypacji społecznej.

10. Kadry w administracji samorządowej

- modele zatrudnienia w j.s.t.

- rodzaj pracy w samorządzie terytorialnym (stanowisko urzędnicze, sekretarz urzędu, stanowisko doradców i asystentów)

- podstawy nawiązania stosunku pracy (wybór, mianowanie, powołanie, umowa o pracę)

- obowiązki pracownika samorządowego

- uprawnienia pracownika samorządowego

11. Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego

- istota finansów lokalnych

- podstawowe zasady procedury budżetowej

- budżet gminy, powiatu i województwa

- źródła dochodów i wydatków lokalnych

- zasada adekwatności środków do zadań

- nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego

12. Specyfika ustroju miasta stołecznego Warszawy

- organy miasta

- organy dzielnicy, rola i zadania dzielnicy

- źródła finansowania

- stołeczny charakter miasta

13.Prawo dostępu do informacji w organach samorządu terytorialnego

- argumenty za i przeciw dostępowi do informacji

- prawo do informacji w Konstytucji RP

- zasada jawności w ustawie o dostępie do informacji publicznej

Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2020.

Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2008.

Samorząd terytorialny w Polsce – reforma czy kontynuacja? , pod red. J. Itrich-Drabarek i in. Warszawa 2015;

Samorząd w Polsce. Istota, formy, zadania, pod red. S. Wykrętowicz, Poznań 2012.

Bukowski Z., Jędrzejewski T., Rączka P., Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2013.

Europejskie modele samorządu terytorialnego. Stan obecny i perspektywy, pod red. J. Wojnicki, Warszawa 2014;

Z. Leoński, Samorząd terytorialny w RP, Warszawa 2006.

A. Piasecki, Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Warszawa

2009.

A. Borodo, Samorząd terytorialny w systemie prawnofinansowym,

Warszawa 2012.

Bober J., Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M.,

Narastające dysfunkcje , zasadnicze dylematy, konieczne działania., Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków 2013;

Rola i zadania kadr administracji samorządowej w Polsce na tle europejskim, w: Polski samorząd terytorialny. Europejskie standardy i krajowa specyfika, pod red. A. Lutrzykowski, Toruń 2014.

Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. ratyfikowana przez Polskę 26 kwietnia 1993

r. Dz. U. Nr 124, poz. 607

Zadaniem wykładu jest omówienie głównych koncepcji teoretycznych i idei społecznych samorządu terytorialnego. Prezentowane są teorie samorządu, modele samorządu w wybranych państwach europejskich. Na wykładzie jest omawiana geneza samorządu terytorialnego w Polsce, przyczyny restytucji samorządu terytorialnego w 1990 roku oraz reformę ustroju samorządu. Zasady wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego. Omawia się pojęcie i istotę, podział oraz formy wykonywania zadań samorządu terytorialnego. Tematyka wykładu jest także poświęcona organizacji struktury wewnętrznej i kompetencjom organów stanowiących i wykonawczych w jednostkach samorządu terytorialnego. Nieodłączonym elementem rozważań nad ustrojem prawnym samorządu terytorialnego jest także gospodarka finansowa, a w szczególności pojęcie mienia i majątku jednostek samorządu terytorialnego, finanse samorządu terytorialnego oraz nadzór nad samorządem terytorialnym.

1. Pojęcie i kryteria samorządu.

- Samorząd na gruncie niemieckiej nauki o administracji.

- Samorząd na gruncie anglosaskiej nauki o administracji.

2. Uwarunkowania funkcjonowania europejskiego modelu samorządu terytorialnego

- teorie samorządu

- ewolucja samorząd terytorialnego we Francji

- ewolucja samorządu terytorialnego w Niemczech

3. Podział terytorialny państwa

- pojęcie podziału terytorialnego

- kształtowanie podziału terytorialnego

- czynniki kształtujące podział terytorialny

- podział zasadniczy.

- podział pomocniczy.

- podział specjalny.

- ustrój terytorialny samorządu w Polsce.

4. Uwarunkowania polskiego modelu samorządu terytorialnego

- Konstytucyjna zasada decentralizacji władzy publicznej.

- Konstytucyjne cechy samorządu terytorialnego w Polsce.

- Osobowość prawna samorządu terytorialnego.

5. Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego

- pozycja ustrojowa

- zadania samorządu gminnego

- rada gminy

- wójt, burmistrz, prezydent miasta

- urząd gminy i jednostki organizacyjne

- jednostki pomocnicze

6. Samorząd powiatowy jako jednostka terytorialnego szczebla ponadlokalnego

- pozycja ustrojowa

- zadania samorządu powiatowego

- rada powiatowa

- zarząd powiatu i Starosta

- starostwo Powiatowe i jednostki organizacyjne

- miasto na prawach powiatu

7. Samorząd województwa jako jednostka terytorialnego szczebla regionalnego

- Pozycja ustrojowa

- Zadania samorządu województwa

- Sejmik województwa

- Zarząd województwa i Marszałek Województwa

- Urząd marszałkowski

- Jednostki organizacyjne

8. Wybory do jednostek samorządu terytorialnego

- zasady wyborów bezpośrednich organu wykonawczego w gminie

- zasady wyborów do organu wykonawczego w powiecie i województwie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w gminie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w powiecie

- zasady wyborów do organu stanowiącego w województwie

9. Formy demokracji bezpośredniej

- konsultacje społeczne

- pojęcie, istota i formy referendum

- inne formy partycypacji społecznej.

10. Kadry w administracji samorządowej

- modele zatrudnienia w j.s.t.

- rodzaj pracy w samorządzie terytorialnym (stanowisko urzędnicze, sekretarz urzędu, stanowisko doradców i asystentów)

- podstawy nawiązania stosunku pracy (wybór, mianowanie, powołanie, umowa o pracę)

- obowiązki pracownika samorządowego

- uprawnienia pracownika samorządowego

11. Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego

- istota finansów lokalnych

- podstawowe zasady procedury budżetowej

- budżet gminy, powiatu i województwa

- źródła dochodów i wydatków lokalnych

- zasada adekwatności środków do zadań

- nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego

12. Specyfika ustroju miasta stołecznego Warszawy

- organy miasta

- organy dzielnicy, rola i zadania dzielnicy

- źródła finansowania

- stołeczny charakter miasta

13.Prawo dostępu do informacji w organach samorządu terytorialnego

- argumenty za i przeciw dostępowi do informacji

- prawo do informacji w Konstytucji RP

- zasada jawności w ustawie o dostępie do informacji publicznej

Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2020.

Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2008.

Samorząd terytorialny w Polsce – reforma czy kontynuacja? , pod red. J. Itrich-Drabarek i in. Warszawa 2015;

Samorząd w Polsce. Istota, formy, zadania, pod red. S. Wykrętowicz, Poznań 2012.

Bukowski Z., Jędrzejewski T., Rączka P., Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2013.

Europejskie modele samorządu terytorialnego. Stan obecny i perspektywy, pod red. J. Wojnicki, Warszawa 2014;

Z. Leoński, Samorząd terytorialny w RP, Warszawa 2006.

A. Piasecki, Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Warszawa

2009.

A. Borodo, Samorząd terytorialny w systemie prawnofinansowym,

Warszawa 2012.

Bober J., Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M.,

Narastające dysfunkcje , zasadnicze dylematy, konieczne działania., Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków 2013;

Rola i zadania kadr administracji samorządowej w Polsce na tle europejskim, w: Polski samorząd terytorialny. Europejskie standardy i krajowa specyfika, pod red. A. Lutrzykowski, Toruń 2014.

Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. ratyfikowana przez Polskę 26 kwietnia 1993

r. Dz. U. Nr 124, poz. 607