Klimatyczne ABC. Interdyscyplinarne wprowadzenie do problemu zmiany klimatu i kryzysu ekologicznego.

ogólnouniwersyteckie

zdalnie

Interdyscyplinarny kurs umożliwiający zdobycie podstawowej wiedzy na temat globalnego ocieplenia - jego przyczyn, mechanizmów, konsekwencji dla przyrody, człowieka i społeczeństwa, oraz możliwości przeciwdziałania temu problemowi. Poszczególne zagadnienia ujęto z perspektywy nauk fizycznych, biologicznych, ekonomicznych i społecznych, co pozwala uczestnikowi na zrozumienie zależności pomiędzy działalnością człowieka i poszczególnymi elementami środowiska naturalnego.

Zajęcia mają formę kursu internetowego na platformie Kampus, polegającego na samodzielnym zapoznawaniu się z materiałami i wykonywaniu zadań.

Celem zajęć jest dostarczenie podstawowej wiedzy naukowej na temat dwóch ważnych problemów współczesności: kryzysu związanego ze zmianą klimatu i powiązanego z nim kryzysu ekologicznego i bioróżnorodności. Jednocześnie zajęcia problematyzują te obszary, wskazują na ważne obszary dyskusji toczonych wokół nich w ramach różnych dziedzin, od nauk ścisłych po nauki społeczne i humanistyczne, uczą aktywnego poszukiwania źródeł i krytycznego myślenia. Syntetycznym materiałom towarzyszą odnośniki do źródeł dodatkowych informacji i zadania wymagające skorzystania z dostępnych w internecie zasobów danych, co pomaga studentom w samodzielnym poszerzaniu wiedzy na najbardziej interesujące ich tematy.

Zajęcia dostarczają podstawowej wiedzy na temat współczesnego globalnego ocieplenia. Autorami materiałów wykorzystanych w trakcie kursu są reprezentanci różnych dziedzin wiedzy rozwijanych na Uniwersytecie Warszawskim, w tym fizyki, biologii, ekonomii i psychologii. Uwzględnienie perspektywy różnych nauk pozwala uczestnikowi na zrozumienie zależności pomiędzy działalnością człowieka i poszczególnymi elementami środowiska naturalnego.

Tematy poruszane w ramach zajęć podzielić można na 4 interdyscyplinarne bloki:

1. Mechanizmy rządzące klimatem Ziemi (bilans energetyczny planety, efekt cieplarniany, wymuszenia i sprzężenia klimatyczne, obieg węgla w przyrodzie)

2. Przyczyny współczesnej zmiany klimatu (procesy prowadzące do emisji gazów cieplarnianych, związek emisji gazów cieplarnianych z rozwojem ekonomicznym, zagadnienie dóbr wspólnych, psychologiczne i społeczne bariery utrudniające docenienie problemu i przeciwdziałanie degradacji środowiska).

3. Przejawy i konsekwencje współczesnej zmiany klimatu (dla przyrody nieożywionej i ożywionej, człowieka jako jednostki i dla całych społeczeństw, powiązania pomiędzy kryzysem klimatycznym i utratą bioróżnorodności).

4. Możliwości ograniczania ocieplania się klimatu i przystosowywania się do zmian zachodzących w środowisku (uwarunkowania geofizyczne, transformacja energetyki, zmiany w użytkowaniu gruntów, ekonomiczne i finansowe instrumenty mogące ograniczać emisje gazów cieplarnianych, działania indywidualne i systemowe).

Zajęcia mają formę kursu internetowego na platformie Kampus. Student samodzielnie zapoznaje się z materiałami (teksty i filmy), rozwiązuje quizy i wykonuje proste zadania. Całość kończy się podsumowującym testem wielokrotnego wyboru (przeprowadzanym online). Kurs ma charakter wprowadzenia i nie wymaga posiadania wcześniej zdobytej wiedzy specjalistycznej.

Dryzek, J. S., Norgaard, R. B., & Schlosberg, D. (Eds.). (2011). The Oxford handbook of climate change and society. Oxford University Press.

Moser, S. C. (2010). Communicating climate change: history, challenges, process and future directions. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 1(1), 31-53.

Ostrom, E. E., Dietz, T. E., Dolšak, N. E., Stern, P. C., Stonich, S. E., & Weber, E. U. (2002). The drama of the commons. National Academy Press.

Popkiewicz M., Kardaś A., Malinowski S. (2019) Nauka o Klimacie. Warszawa: Sonia Draga.

Rockström, J., Steffen, W. L., Noone, K., Persson, Å., Chapin III, F. S., Lambin, E., ... & Nykvist, B. (2009). Planetary boundaries: exploring the safe operating space for humanity. Ecology and society.

Wiedza (student wie/zna):

Posiada podstawową wiedzę o fizycznych podstawach antropogenicznego globalnego ocieplenia, mechanizmach rządzących klimatem i jego zmianą, sprzężeniach zwrotnych w systemie klimatycznym i roli człowieka w tych procesach.

Posiada podstawową wiedzę o mechanizmach i sprzężeniach pomiędzy zmianą klimatu, a środowiskiem przyrodniczym, oraz o środowiskowym wymiarze współczesnego kryzysu.

Posiada podstawową wiedzę o społecznych i ekonomicznych uwarunkowaniach współczesnego kryzysu klimatycznego i środowiskowego.

Posiada podstawową wiedzę o psychologicznych, poznawczych i emocjonalnych uwarunkowaniach postaw i działań wobec zmiany klimatu.

Umiejętności (student umie):

Rozróżniać na podstawowym poziomie wiedzę naukową i dezinformację. Krytycznie oceniać źródła wiedzy i aktywnie poszukiwać informacji. Wnioskować na podstawie zgromadzonych danych i analiz.

Kompetencje społeczne (student potrafi):

Rozumieć emocje, postawy i działania ludzi związane ze zmianą klimatu, zarówno w skali mikro jak i skali makro, oraz analizować społeczne uwarunkowania kryzysu klimatycznego i ekologicznego. Poszukiwać możliwości działań jednostki i społeczeństwa wobec kryzysu klimatycznego.

Ocena końcowa zostanie wystawiona na podstawie punktów za zadania i testy wykonywane na platformie Kampus w ciągu semestru i na koniec kursu.