Rekultywacja terenów zdegradowanych

w sali i w terenie

Degradacja środowiska glebowego - skala problemu. Formy degradacji.

Wpływ zanieczyszczeń gleby na organizmy i ekosystemy. Ocena jakości gleby z wykorzystaniem organizmów - przykładowe biotesty.

Pojęcia rekultywacji, remediacji, rewitalizacji.

Rekultywacja – cele, założenia, fazy i kierunki zagospodarowania terenów zdegradowanych. Wybrane prawne aspekty rekultywacji i ochrony gleb. Biologiczna faza rekultywacji - właściwy dobór gatunków roślin, zagrożenia związane z gatunkami ekspansywnymi i inwazyjnymi. Wykorzystanie naturalnej sukcesji w przywracaniu wartości przyrodniczej terenom zdegradowanym.

Gospodarka wodą na terenach zurbanizowanych - przykłady retencji z wykorzystaniem roślin.

Wielkoskalowa degradacja gleb na skutek pożarów i metody rekultywacji.

Problemy degradacji i rekultywacji gleb na wybranych przykładach.

Opis wykładu:

Degradacja środowiska glebowego - skala problemu. Formy degradacji - erozja, degradacja geomechaniczna, hydrologiczna, chemiczna (w tym zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi, zasolenie, zakwaszenie). Degradacja gleb pod wpływem pożarów.

Wpływ zanieczyszczeń gleb na organizmy i ekosystemy. Zastosowanie biotestów w ocenie jakości gleby.

Wybrane prawne aspekty rekultywacji terenów zdegradowanych i ochrony gleb w Polsce.

Rozwinięcie pojęć rekultywacji, remediacji, rewitalizacji.

Sposoby i uwarunkowania procesu rekultywacji – cele, założenia, fazy rekultywacji. Możliwe kierunki zagospodarowania zdegradowanych terenów. Wykorzystanie w rekultywacji biologicznej różnych gatunków roślin, ich biologia i ekologia; właściwy dobór roślin, ryzyko ekspansji i inwazji.

Rola naturalnej sukcesji w odtworzeniu bioróżnorodności zdegradowanych terenów na przykładzie obszarów wydobycia rud metali nieżelaznych. Potrzeba ochrony obszarów cennych pod względem przyrodniczym.

Problem deficytu wody na terenach zurbanizowanych - przykłady retencji wody w miastach z wykorzystaniem roślin (np roślinność na dachach, ogrody deszczowe).

Opis ćwiczeń:

Ćwiczenia są częściowo realizowane w sali i w terenie.

W części studyjnej omawiane są przykłady degradacji i sposoby rekultywacji wybranych obszarów. Prowadzone są doświadczenia z uprawą roślin na zdegradowanych podłożach (popiołach z przemysłu energetycznego i zasolonej glebie). Prowadzona jest ocena stopnia zanieczyszczenia gleby z wykorzystaniem wybranego biotestu. Omawiane są zastosowania roślin w remediacji podłoża oraz retencji wody na obszarach miejskich. Prezentowanych jest szereg gatunków roślin, które są zalecane do rekultywacji różnego rodzaju terenów zdegradowanych. Zwraca się szczególną uwagę na rośliny inwazyjne, stanowiące zagrożenie dla rodzimej flory.

W części terenowej prezentowanych jest kilka obiektów na terenie Warszawy, na których zakończono lub prowadzi się nadal prace rekultywacyjne (m.in. składowisko odpadów komunalnych Radiowo, składowisko popiołów przy EC Siekierki).

- Karczewska A. Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2008

- Wierzbicka M. Ekotoksykologia. Rośliny, gleby, metale, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015

Po ukończeniu przedmiotu student:

- Zna podstawowe procesy degradacji gleby i sposoby przeciwdziałania im

- Potrafi określić oddziaływanie na środowisko różnych gałęzi przemysłu

- Potrafi powiązać rodzaj zanieczyszczenia z rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej

- Zna podstawowe grupy zanieczyszczeń i potrafi określić ich wpływ na organizmy i ekosystem

- Dostrzega różnicę między tradycyjną rekultywacją a renaturyzacją terenów zdegradowanych

- Rozumie zastosowanie biotestów do określenia stopnia zanieczyszczenia środowiska glebowego

- Rozpoznaje gatunki roślin stosowane w rekultywacji, w tym potencjalnie inwazyjne

- Potrafi wymienić problemy środowiskowe składowisk odpadów komunalnych, hałd pogórniczych, terenów zakwaszonych i zasolonych oraz podać sposoby ich rekultywacji

- Potrafi zinterpretować wybrane przepisy prawne związane z rekultywacją i ochroną gleb w Polsce

- Potrafi określić kierunek rekultywacji na podstawie uwarunkowań środowiskowych

- Zna przebieg kolejnych faz rekultywacji i potrafi ocenić przebieg tego procesu

- Rozróżnia wpływ technicznych i biologicznych metod rekultywacji na środowisko

Wykład: pisemny egzamin

Ćwiczenia: obecność na ćwiczeniach (możliwe dwie nieobecności), przygotowanie prezentacji, raportów i ustne kolokwium

nie dotyczy

UWAGA!

Zmiana godzin zajęć

Z uwagi na zmiany w siatce zajęć, wspólnie z koordynatorem zajęć podjęta została decyzja o przesunięciu godzin "Rekultywacji terenów zdegradowanych".

W systemie są już wprowadzone nowe, poprawione godziny. Prosimy o zapoznanie się z nimi i ostateczną decyzję w kwestii uczestnictwa w zajęciach.

Dziekanat studencki

Sala wykładów i ćwiczeń zostanie podana tuż przed rozpoczęciem semestru.