Podstawy geologii

geografia

obowiązkowe

w sali

Geologia i jej zakres. Procesy endo i egzogeniczne. Budowa Ziemi i skład chemiczny geosfer. Hipotezy geotektoniczne. Trzęsienia ziemi. Plutonizm. Wulkanizm. Metamorfizm. Geologia strukturalna. Rodzaje skał. Środowiska sedymentacyjne. Czas w geologii. Stratygrafia i geochronologia. Wiek Ziemi. Zarys dziejów ziemi. Czwartorzęd w Polsce.

Dotyczy tylko wykładów

Ćwiczenia:

Tabela stratygraficzna

Rozpoznawanie minerałów i skały

Rozpoznawanie struktur tektonicznych

Interpretacja map geologicznych

Wykład

Geologia i jej zakres. Procesy endo i egzogeniczne. Budowa Ziemi i skład chemiczny geosfer. Hipotezy geotektoniczne. Trzęsienia ziemi. Plutonizm. Wulkanizm. Metamorfizm. Geologia strukturalna. Rodzaje skał. Środowiska sedymentacyjne. Czas w geologii. Stratygrafia i geochronologia. Wiek Ziemi. Zarys dziejów ziemi. Czwartorzęd w Polsce.

Opis pełny

Geologia, jej zakres i relacje do innych nauk. Fizyka i chemizm Ziemi. Ruch Ziemi. Pole magnetyczne. Budowa wewnętrzna (geosferyczna) Ziemi i badania geofizyczne (sejsmiczne). Ciepło Ziemi i jego źródła, gradienty. Skład chemiczny Ziemi i poszczególnych geosfer. Skorupa ziemska, jej budowa i podstawowe rodzaje.

Magnetyzm i paleomagnetyzm. Rewersje pola magnetycznego, epoki magnetyczne. Hipotezy geotektoniczne. Dowody geologiczne dryfu kontynentów. Tektonika płyt i dynamika litosfery. Spreading i subdukcja, uskoki transformujące. Strefy ryftowe. Typy granic płyt litosfery. Wiek den oceanicznych i kratonów. Plamy gorąca. Terrany. Trzęsienia ziemi, ich przyczyny, geografia, skutki. Tsunami. Elementy geologii strukturalnej.

Plutonizm: procesy różnicowania się magm, typy intruzji, procesy pomagmowe. Wulkanizm: typy wulkanów, rodzaje erupcji, klasyfikacja law, produkty wulkanizmu, procesy powulkaniczne, rozmieszczenie zjawisk wulkanicznych w powiązaniu z tektoniką płyt. Znaczenie wulkanów, zagrożenia. Metamorfizm: główne czynniki i typy metamorfizmu. Ruchy diastroficzne, izostazja.

Materia Ziemi. Kryształ. Wiązania chemiczne i układy krystalograficzne. Minerały i ich podstawowe cechy. Skała. Główne typy skał: magmowe, osadowe i metamorficzne. Cykl geologiczny, obieg materii skalnej, tempo procesów geologicznych.

Procesy egzogeniczne, ich klasyfikacja. Produkty wietrzenia. Procesy erozji, transportu i akumulacji. Skały osadowe. Środowiska sedymentacji i ich charakterystyka. Wybrane metody badań osadów czwartorzędowych.

Zasada aktualizmu. Czas w geologii, przemiany Ziemi w czasie geologicznym. Ery i ich charakterystyka. Podstawy stratygrafii. Litostratygrafia, biostratygrafia i skamieniałości przewodnie. Chronostratygrafia i geochronologia. Zmienność facjalna i następstwo facji. Wiek względny i radiometryczny. Wiek Ziemi.

Czwartorzęd w Polsce. Stratygrafia czwartorzędu. Zlodowacenia i interglacjały. Historia Bałtyku.

Ćwiczenia:

1. Zagadnienia wstępne – podstawy podziału dziejów Ziemi; tabela stratygraficzna; najważniejsze wydarzenia w geologicznej historii Ziemi.

2. Minerały – budowa, własności fizyczne, podstawowe grupy, warunki powstawania, rozpoznawanie.

3. Skały magmowe – typy genetyczne, klasyfikacje, budowa wewnętrzna, cechy rozpoznawcze podstawowych typów skał magmowych.

4. Geneza, systematyka i rozpoznawanie skał osadowych.

5. Czynniki, rodzaje i facje metamorfizmu; budowa wewnętrzna i podstawowe typy skał metamorficznych, rozpoznawanie głównych skał metamorficznych występujących w Polsce.

6. Struktury tektoniczne na mapach i przekrojach geologicznych;

7. Zasady konstrukcji map planisekcyjnych i intersekcyjnych oraz interpretacja map i przekrojów geologicznych

Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. PWN – 2000.

Duxbury A.C., Duxbury A.B., Sverdrup K.A. Oceany świata. PWN - 2002.

Lindner L., Czwartorzęd.- Osady, metody badan, stratygrafia. Wydawnictwo PAE - 1992.

Mizerski W., Geologia dynamiczna. PWN – 2002, 2012.

Mizerski W., Przewodnik do ćwiczeń z geologii. PWN – 2004, 2009, 2021.

Mizerski W., Orłowski S., Geologia historyczna dla geografów. PWN - 2001.

Stanley S.M. Historia Ziemi. PWN - 2002.

Van Andel T.H. Nowe spojrzenie na stara planetę - zmienne oblicze Ziemi. PWN - 1997.

Żaba J., Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II - 2003.

Efekty kierunkowe: K_W01, K_W02, K_U01, K_U03, K_U05, K_K02, K_K04

WIEDZA

1) Zna główne koncepcje geologiczne oraz podstawy mineralogii, petrografii geologii dynamicznej i historycznej.

2) Zna koncepcje geologiczne wyjaśniające zróżnicowanie zjawisk i procesów w głębi Ziemi i na powierzchni.

3) Wykazuje znajomość podstawowej terminologii geologicznej, częściowo też zaawansowanych kategorii pojęciowych w zakresie nauk geologicznych.

UMIEJĘTNOŚCI

1) Umie wykorzystać krytycznie literaturę naukową i inne źródła.

2) Posiada umiejętność przygotowania prezentacji na temat oraz pisemnych prac na podstawie literatury.

3) Posługuje się szczegółową terminologią geologiczną.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1) Rozumie potrzebę poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy geologicznej, wzbogaconej o wymiar interdyscyplinarny.

2) Potrafi współdziałać i pracować w grupie.

3) Rozumie szczególną społeczną rolę nauki i potrzebę upowszechniania dokonań naukowych.

Ćwiczenia:

WIEDZA

1. Zna podział dziejów Ziemi i podstawowe skamieniałości przewodnie

2. Zna podstawowe minerały i skały (z podziałem na magmowe, osadowe i przeobrażone)

3. Zna podstawowe struktury tektoniczne

UMIEJĘTNOŚCI

1. umie dopasować wybrane wydarzenia z historii geologicznej Ziemi i skamieniałości przewodnie do poszczególnych er.

2. Rozpoznaje cechy fizyczne minerałów oraz rozpoznaje podstawowe minerały i skały.

3. Rozpoznaje i oznacza symbolami struktury tektoniczne.

4. Rysuje przekroje geologiczne.

5. Umie pozyskiwać i interpretować mapy geologiczne oraz mapy geozagrożeń, m.in. ze źródeł internetowych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1. Potrafi współdziałać i pracować w grupie.

2. Jest odpowiedzialny za realizację podjętych zobowiązań

3. Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych

Wykład

Egzamin pisemny (testowy mieszany) na ocenę. Ocena końcowa obejmuje ocenę z egzaminu i ćwiczeń (średnia)

Ćwiczenia:

Obowiązkowa obecność. Ocena końcowa składa się z dwóch części:

70% oceny końcowej stanowi średnia z ocen cząstkowych (kartkówki, ćwiczenia domowe); 30% stanowi ocena ze sprawdzianu końcowego.

Zakres ocen:

90,1-100% – 5

80,1-90,0 – 4+

70,1-80,0 – 4

60,1-70,0 – 3+

50,1-60,0 – 3

brak