Struktura społeczna miasta i style życia mieszkańców

obowiązkowe

w sali
zdalnie

Część A:

Celem zajęć jest przybliżenie zagadnień dotyczących

zróżnicowania i zmian zachodzących w strukturze społecznej

miast polskich z uwzględnieniem kontekstu europejskiego i

globalnego.

Część B:

Celem przedmiotu jest refleksja nad kategorią klasy, nie w

znaczeniu ekonomicznym, a odnoszącym się do wyobrażonej

grupy o określonych wartościach, formach zatrudnienia i stylu

życia. W toku zajęć omawiane będą współczesne teorie oraz

badania przestrzeni i społeczności. Analizowane zostaną takie

zagadnienia jak kreatywność, suburbanizacja, gentryfikacja,

habitus, czas wolny i czas pracy, codzienność i "conocność" miasta.

Struktura społeczna miasta i style życia mieszkańców

Część A:

Zróżnicowanie i zmiany w społecznościach miejskich

Celem zajęć jest przybliżenie zagadnień dotyczących

zróżnicowania i zmian zachodzących w strukturze społecznej

miast polskich z uwzględnieniem kontekstu europejskiego i

globalnego. Słuchacze zapoznają się ze zmianami zachodzącymi

w populacjach miejskich w wyniku przemian przestrzennych i

ekonomicznych, w tym ewolucji rynku pracy, i ich

konsekwencjami dla stylów życia, oczekiwań i postaw

mieszkańców. Szczególna uwaga poświęcona zostanie

obszarom metropolitalnym jako miejscom kształtowania się

wieloetnicznych społeczności oraz nowych zwyczajów i praktyk

kulturowych, przedmiotem analizy będą jednak również zmiany

zachodzące w średnich i małych miastach. Kurs obejmuje także

problematykę zróżnicowania demograficznego, w tym

charakterystykę dzieci, młodzieży i seniorów jako mieszkańców

miast, oraz zmian demograficzno-społecznych i ich

konsekwencji dla struktur miejskich.

Zajęcia mają na celu zapoznanie słuchaczy z podstawowymi

zagadnieniami dotyczącymi miejskiej struktury społecznej i

zróżnicowanych środowisk lokalnych w dużych i mniejszych

ośrodkach miejskich. Słuchacze zapoznają się z badaniami i

pracami teoretycznymi poświęconymi mieszkańcom miast, a

także metodologią i warsztatem pracy ze społecznościami

miejskimi. Kurs ma charakter interaktywny i łączy elementy

wykładu z formą warsztatową i konwersatorium.

Kurs składa się z następujących bloków tematycznych:

 Struktura społeczna miast i prognozowane zmiany

 Wielokulturowe społeczności lokalne

 Style życia mieszkańców miast

 Diagnoza różnych generacji mieszkańców

W ich ramach przeprowadzona zostanie kompleksowa analiza

populacji miejskich w perspektywie socjologicznej i

antropologiczno-kulturowej.

Blok ‘Struktura społeczna miast i prognozowane zmiany’ ma na

celu prezentację współczesnych teorii i badań dotyczących

ewolucji miejskich struktur społecznych. Słuchacze zapoznają

się ze zmianami demograficznymi i zmianami na rynku pracy

i ich skutkami społeczno-przestrzennymi w polskich miastach,

z kontekstowym uwzględnieniem miast globalnych. Wspólnie

zastanowimy nad tym, czy społeczeństwo miejskie jest

społeczeństwem klasowym, a jeśli tak, to czy dzieli się na

klasy w rozumieniu tradycyjnym, czy też konsumpcyjne

(Bauman), kulturowe (Bourdieu) lub mieszkaniowe (Rex).

Zapoznamy się z prognozami rozwoju polskich miast i

zastosujemy w praktyce metodę foresight służącą do

prognozowania strategicznego w mieście.

Blok dotyczący wielokulturowych społeczności lokalnych

umożliwi słuchaczom zapoznanie z unikatowymi wynikami

badań terenowych prowadzonych w ostatnich latach w

wielowyznaniowych i/lub wieloetnicznych społecznościach

lokalnych. Badane zróżnicowanie społeczne i analizowane

studia przypadków są pretekstem do stworzenia zbioru

uwarunkowań historycznych, które mają długofalowy wpływ

na zachodzące lokalnie procesy społeczne i mechanizmy

sąsiedzkiego współżycia.

W bloku poświęconemu stylom życia skoncentrujemy się na

charakterystyce społecznej różnych grup mieszkańców miasta

– „białych” i „niebieskich” kołnierzyków, lokalnych elit

ekonomicznych i kulturalnych, ale także mieszkańców enklaw

biedy, dzielnic peryferyjnych i przedmieść. Porozmawiamy

także o “użytkownikach miasta”, tj. osobach korzystających z

miejskich usług i infrastruktury, ale niezamieszkujących w

nim na stałe, i oszacujemy ich wpływ na społeczność miejską.

Czwarty blok poświęcony jest grupom demograficznym

zazwyczaj pomijanym w charakterystyce społeczności miejskich,

czyli osobom młodym i seniorom. Jego celem jest zapoznanie się

z metodami planowania w społecznościach multigeneracyjnych

poprzez przegląd międzynarodowych, praktycznych rozwiązań

dla mieszkańców różnych generacji oraz w toku zajęć

warsztatowych.

Część B:

Kulturoznawca w mieście – sploty, klasy, style życia

Ta część kursu składa się z trzech bloków tematycznych.

Blok 1. Sploty

Miasto, tak jak i wszystkie inne elementy rzeczywistości, w

której żyjemy jest wynikiem splotów relacji – między ludźmi,

zwierzętami, przedmiotami i ideami. Właśnie te relacje –

sposoby widzenia, wzajemne wytwarzanie znaczeń – będą

przedmiotem refleksji tej części zajęć.

Blok 2. Klasy

Druga część kursu skupiona będzie na rozmowie na temat

kategorii klasy i tego jak ona funkcjonuje we współczesnym

dyskursie. Poruszane będą takie zagadnienia jak formy pracy, ich

wpływ na funkcjonowanie miasta czy przestrzeń i jej klasowy

wymiar.

Blok 3. Style życia

Trzecia część kursu będzie próbą uzupełnienia i poszerzenia

rozważań teoretycznych i przeniesienia ich na przykłady

przestrzeni miejskiej i praktyk związanych z pracą i czasem

wolnym, codziennością i "conocnością" miasta.

Część A:

Antagonizm i pojednanie w środowiskach wielokulturowych

(2012), red. J. Kurczewski, A. Herman, Gdańsk: Słowo/obraz

terytoria – wybrane rozdziały

Lokalne wzory kultury politycznej (2007), red. J. Kurczewski,

Warszawa: Trio – wybrane rozdziały

Bijak J., Kicinger A., Kupiszewski M., współpraca Śleszyński

P., 2007, Studium metodologiczne oszacowania rzeczywistej

liczby ludności Warszawy, CEFMR Working Papers, 2,

Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych, Warszawa

Gutry-Korycka M. (red.), 2005, Urban sprawl. Warsaw

Agglomeration case study, Warsaw Uniwersity Press, Warsaw

Kajdanek K. Suburbanizacja po polsku, Zakład Wydawniczy

“Nomos”, 2012

Kukliński A., Kołodziejski J., Markowski T., Dziemianowicz

W.(red.), Globalizacja polskich metropolii, Euroreg-

Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego

Uniwersytetu Warszawskiego, Oficyna Wydawnicza

„Rewasz”, Warszawa

Przemiany ludności w Polsce. Przyszłość demograficzna.

Konferencja Jubileuszowa Rządowej Rady Ludnościowej,

Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2014

Smagacz-Poziemska M. Czy miasto jest niepotrzebne?

(Nowe) życiowe młodych mieszkańców miasta,

Wydawnictwo Naukowe Scholar 2015

Wacquant L., Urban outcasts: A comparative sociology of

advanced marginality, Polity 2008

Warzywoda-Kruszyńska W., Jankowski B., Ciągłość i zmiana

w łódzkich enklawach biedy, Wydawnictwo Uniwersytetu

Łódzkiego 2013

Wright E.O., Od badań stratyfikacji do analizy klasowej (i z

powrotem?) Recykling Idei 2008

Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście,

Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 17

Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J.,

Stępień J., Śleszyński P., 2014

Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-

przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego

socjalizmu transformacji ustrojowej (na przykładzie

Krakowa), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ,

Kraków.

Warner M.E., Dunn D., Li X., Long V., Madfis H., North T.,

Rivin A., Zaire D., 2013, Overview: Planning for

Multigenerational Communities, Deparetment of City and

Regional Planning, Cornell

University,  http://s3.amazonaws.com/mildredwarner.org/attac

hments/000/000/388/original/e39939330afd3ec338632ab1e78

3b411

Butts D.M., 2019, Intergenerational sites: new trends in urban

planning, global trends and good practices from the US and

beyond, United

Nations,  https://www.un.org/development/desa/family/wp-

content/uploads/sites/23/2018/05/2.pdf

How Multigenerational Communities Can Please All Ages

and Stages, https:// www.fsresidential.com/corporate/news-

and-events/articles/how-multigenerational-communities-can-

please-all-a

Część B:

Blok 1

- Ingold, T., Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia,

design, Kraków 2018, wybór.

- Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie, red. E. Rewers, NCK, Warszawa 2014, wybór.

- Mirzoeff, N., Jak zobaczyć świat, Kraków 2016, wybór.

- Wasilkowska, A., Warszawa jako struktura emergentna, [w:]

Ekspektatywa_3. Warszawa jako struktura emergentna, Warszawa

2009.

Blok 2

- Boltanski, L. i in., Wieczna radość. Ekonomia polityczna

społecznej kreatywności, Warszawa 2011, wybór.

- Halamska, M., Zmiany struktury społecznej wiejskiej Polski [w:]

Studia Socjologiczne, nr 1(220) 2016, ss. 37-66.

- Kubicki, P., Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie,

(w:) Przegląd Socjologiczny, Tom LX/2-3 2011, s. 135-161.

- Kubicki, P., Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania, Nomos, Kraków 2016, wybór.

- Leder, A., Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej,

Warszawa 2014, wybór.

- Matyja, R., Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością, Karakter, Kraków 2021, wybór.

- Peck, J., Zastrzyk kreatywności [w:] Ekonomia kultury.

Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.

- Wójcik, M., Wieś metropolitalna – podstawowe pojęcia i koncepcje

badawcze, [w:] Obszary metropolitalne we współczesnym

środowisku geograficznym: 58. Zjazd Polskiego Towarzystwa

Geograficznego; Tom 1, Łódź 2010.

Blok 3

- Bourdieu, P., Dystynkcje. Społeczna krytyka władzy sądzenia,

Warszawa 2005, wybór.

- Burszta, W. J. i in., Kultura miejska w Polsce z perspektywy

interdyscyplinarnych badań jakościowych, Warszawa 2010, wybór.

- Dudek, K., Koniec ery calvadosu. Design i praca w późnej

nowoczesności, Gdańsk 2019, wybór.

- "Kultura współczesna" 2012, nr 2 (73) (temat numeru: Autobusy, tramwaje, kolejki podmiejskie), wybrane artykuły.

- Miasto na żądanie, red. Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk, WUW, Warszawa 2014, wybór.

- Mendel, M., Transformacja terenów postindustrialnych w

Warszawie [w:] Architektura niezrównoważona, Warszawa 2016.

- Pawlusińki, R., Zmyślony, P., Gospodarka nocna a oferta kulturowa miast, "Turystyka Kulturowa" 2018, nr 7, s. 7-22.

- Sulima, R., Antropologia codzienności, Kraków 2000, wybór.

- J. Wesołowski, Miasto w ruchu. Dobre praktyki w organizowaniu transportu miejskiego, Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź 2008, frag.

- Węcowski, M., Sympozjon, czyli wino jako źródło kultury [w:]

Antropologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów,

Warszawa 2011.

- Zukin, S., Loft Living: Culture and Capital in Urban Change,

Rutgers University Press 1989, wybór.

Część A:

Obecność (20%) i projekt grupowy (80%)

Część B:

Obecność (50%), esej zaliczeniowy (50%)