Metody i techniki badań życia politycznego

obowiązkowe

Od studentów oczekuje się elementarnej wiedzy o współczesnym społeczeństwie. Uczestnik kursu powinien wykazywać zainteresowanie bieżącą jak i prognozowaną kondycją współczesnych społeczeństw, a także opiniami na ten temat pojawiającymi się w dyskursie publicznym oraz potocznym. Ponadto od studenta oczekuje się gotowości do aktywnego uczestnictwa w zajęciach, w inicjowanych dyskusjach, a także zaangażowania w tworzeniu projektów badawczych i wyrażania na ich temat opinii.

zdalnie

Podstawowe metody i techniki badań nauk społecznych.

Ilościowe i jakościowe techniki badań politologicznych.

Sposoby gromadzenia danych pierwotnych oraz interpretacji danych wtórnych.

Zakres tematyczny zajęć obejmuje następujące grupy zagadnień:

1.1. O znaczeniu teorii

Co to jest teoria? Czym teoria naukowa różni się od interpretacji ex post factum i generalizacji empirycznych? Warunki konieczne prawa nauki. Modele teoretyczne zjawisk i procesów społecznych. Znaczenie teorii dla badań empirycznych.

• R. K. Merton, O znaczeniu teorii socjologicznej dla badań empirycznych, w: Metody analizy socjologicznej. Wybór tekstów pod red. A. Sułka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1986, s. 11-28 lub w: R.K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna , PWN, Warszawa, s. 153-168.

• S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 1985, rozdz. Modele teoretyczne zjawisk i procesów społecznych, s. 443-447.

1.2. Hipotezy naukowe i ich weryfikacja

Pojęcie problemu naukowego i hipotezy naukowej. Weryfikacja hipotez. Indukcjonizm vs. dedukcjonizm w sporze o uzasadnialność praw nauki.

• R. A. Podgórski, Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla studentów, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Olsztyn 2007, Rozdział 5. Problemy naukowe (fragment), podrozdziały: 5.1. Budowanie problemów naukowych, 5.4. Impostacja logiczna, 5.8. Sformułowanie problemu badawczego, Rozdział 6. Hipotezy naukowe (fragment), s. 83-90, 101-104, 120-123, 126-132.

• E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, Rozdział 1. Działalność badawcza człowieka a nauka, podpunkty: Wyjaśnienia idiograficzne i nomotetyczne, Teoria indukcyjna i dedukcyjna, Dane jakościowe i ilościowe, Rozdział 2. Paradygmaty, teoria i badania społeczne, podrozdziały: Elementy teorii społecznej, Powrót do dwóch systemów logicznych, Budowa teorii dedukcyjnej, Budowa teorii indukcyjnej, Związki między teorią a badaniami, s. 45-50, 66-81 lub /do wyboru/: E. Babbie, Podstawy badań społecznych, PWN, Warszawa 2009, (tytuły j.w.), s. 36-41, 58-73.

2.1. Język badacza i język badania. Dobór wskaźników w badaniach

Perspektywa obserwacyjna a perspektywa rozumiejąca. Dwuznaczność terminu rozumieć. Zmienna. Typy zmiennych. Klasyfikacje i typologie. Problemy definiowania pojęć i dobór 2.1wskaźników w badaniach. Typy wskaźników.

• S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2008, Rozdział 2. Zjawiska społeczne i odpowiadające im pojęcia, pkt. 2, 3, 4, Rozdział 3. Definiowanie pojęć i dobór wskaźników w badaniach, pkt. 9, 10, 11, 12, s. 65-80, 152-177.

• E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, Rozdział 5. Konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar, podrozdział: Konceptualizacja (fragment), s. 144-151 lub /do wyboru/: E.Babbie, Podstawy badań społecznych, PWN, Warszawa 2009, (tytuły j.w.), s. 146-149.

2.2. Pomiar w nauce i typy skal

Wskaźnikowanie. Postawy, skale do badania postaw Guttmana, Likerta, Thurstone΄a, szacunkowe, rangowe, dyferencjał semantyczny, drabinka Cantrila, skala dystansu Bogardusa.

• R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN 1985, rozdz. II Pomiar, s. 42 - 86.

• S. Mika, Psychologia społeczna, PWN 1981, r. III Postawy, pkt. 1-5, s. 105-155.

• E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004, Rozdział 6. Indeksy, skale i typologie, podrozdział: Wprowadzenie, Indeksy a skale, Budowa indeksu, s. 178-195 lub /do wyboru/: E. Babbie, Podstawy badań społecznych, PWN, Warszawa 2009, (tytuły j.w.), s. 196-202.

3.1. Metody doboru próby w badaniach empirycznych. Uogólnianie wyników badań społecznych i problem reprezentatywności badań społecznych

Zbiorowość generalna /populacja/ a zbiorowość badana /próba/. Dobór prób: probabilistyczny i nieprobabilistyczny. Metody losowania: proste, systematyczne, warstwowe, grupowe. Dobór warstwowy proporcjonalny, równoliczny i optymalny. Inne metody doboru: celowe, kwotowe. Różne rozumienie pojęcia reprezentatywności.

• R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN 1985, r. III, s. 87-110.

3.2. Rodzaje badań i przygotowanie narzędzia badawczego

Badania pierwotne i wtórne. Badania jakościowe i ilościowe. Ankiety i wywiady kwestionariuszowe. Etapy postępowania badawczego. Tworzenie narzędzia badawczego. Reguły poprawnego formułowania pytań kwestionariuszowych.

• J. Garlicki, Badania przedpromocyjne i skuteczność promocji, Warszawa 1996, s. 87-103.

• G. Babiński, Etapy procesu badawczego, w: Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, opr. M. Malikowski, M. Niezgoda, WSSG Tyczyn, Tyczyn 1997, T. 1, s. 300-314.

4. Projekt badawczy

• E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, Rozdział 13. Analiza danych jakościowych, Rozdział 15. Podstawy analizy ilościowej, s. 399-423, 438-458.

• R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN 1985, Rozdział 10. Opracowanie i analiza danych, s. 240-252.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

1. A. J. Chodubski, Wstęp do badań politologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.

2. E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2004.

3. E. Babbie, Podstawy badań społecznych, PWN, Warszawa 2009.

4. G. Babiński, Pomiar w naukach społecznych. Problemy ogólne i zasady budowy skal, w: Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, opr. M. Malikowski, M. Niezgoda, WSSG Tyczyn, Tyczyn 1997.

5. H. Blalock, Statystyka dla socjologów, Warszawa 1971.

6. J. Garlicki, Badania przedpromocyjne i skuteczność promocji, Warszawa 1996.

7. J. Garlicki, Socjologiczny wymiar studiów europejskich, [w:] Studia europejskie. Zagadnienia metodologiczne, K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.

8. J. R. Sielezin, Badania źródłoznawcze w politologii. Wybrane zagadnienia metodologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.

9. J.S. Mill, System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej, PWN, Warszawa 1962.

10. K. Ajdukiewicz, Logika pragmatyczna, PWN, Warszawa 1965.

11. R. A. Podgórski, Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla studentów, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Olsztyn 2007.

12. R. Dyoniziak, Sondaże a manipulowanie społeczeństwem, Wydawnictwo Universitas, Toruń 2004.

13. R. K. Merton, O znaczeniu teorii socjologicznej dla badań empirycznych, w: Metody analizy socjologicznej. Wybór tekstów pod red. A. Sułka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1986.

14. R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN 1985.

15. R.K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna , PWN, Warszawa.

16. S. Mika, Psychologia społeczna, PWN 1981.

17. S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 1985.

18. S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2008.

19. S. Ossowski, Dzieła tom IV, PWN, Warszawa 1967.

LITERATURA DLA SZCZEGÓLNIE ZAINTERESOWANYCH

1. A. Kubiak, I. Przybyłowska, O trudnościach w formułowaniu sondażowych prognoz przedwyborczych, [w:] Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. X, IFiS PAN, Warszawa 2001.

2. B. Gębski, Wprowadzenie do metod badań społecznych. Problemy konstruowania modeli jakościowych badanych zjawisk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Warszawa 2008.

3. B.L. Whorf, Język, myśl, rzeczywistość, Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.

4. H. Buczyńska – Garewicz, Koło wiedeńskie, Comer. Toruń 1993.

5. J. G. Kemeny, Nauka w oczach filozofa, PWN, Warszawa 1967.

6. J. Koniarek, Reguły poprawnego formułowania pytań kwestionariuszowych, w: Wywiad kwestionariuszowy. Analizy teoretyczne i badania empiryczne, (red.) K. Lutyńska, A. P. Wejland, Ossolineum, Wrocław 1983.

7. K. Lutyńska, Wywiad kwestionariuszowy, Wrocław 1984.

8. P. Abell, Modele w socjologii, PWN, Warszawa 1975.

9. S. Andreski, Nauki społeczne jako czary: dymna zasłona żargonu, [w:] Czy kryzys socjologii?, Czytelnik, Warszawa 1977.

10. S. Feldman, Wartości, ideologia i strukturyzacja postaw politycznych, [w:] Psychologia polityczna, D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.

11. T. S. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, PWN, Warszawa 1968.

Po zakończeniu zajęć student:

K_W06 - zna najważniejsze kierunki badań politologicznych oraz ich relacje z badaniami w innych obszarach nauk społecznych

K_U03 - wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu nauk o polityce oraz powiązanych z nimi dyscyplin w celu analizowania i interpretowania zjawisk i procesów w obszarze polityki

K_U08 - samodzielnie zdobywać wiedzę z wykorzystaniem różnych źródeł informacji oraz nowoczesnych technologii

K_U09 - prezentować własne interpretacje zjawisk politycznych, uzasadniać je oraz konfrontować z poglądami innych studentów i różnych autorów

K_U10 - gromadzić, hierarchizować i przetwarzać informacje oraz tworzyć indywidualnie oraz grupowo prace pisemne i projekty dotyczące zagadnień szczegółowych z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz różnorodnych źródeł

Warunkiem zaliczenia kursu jest samodzielne wykonanie przez studenta wszystkich aktywności kursowych, a w szczególności zapoznanie się z tekstami omawiającymi poszczególne zagadnienia dotyczące Metod i technik badań życia społecznego, zapoznanie się z prezentacjami oraz materiałami multimedialnymi, realizacja zadań zleconych przez prowadzącego kurs, wypełnienie testów, krzyżówek, etc. oraz udział w dyskusji akademickiej.

Wszystkie ww. czynności należy wykonać we wskazanych terminach. W przypadku dyskusji akademickich prowadzący może je wcześniej zakończyć o czym informuje uczestników kursu.

W ramach każdego z modułów (łącznie 4), student może uzyskać maksymalnie 20 punktów za każdy moduł od 1 do 3 oraz 25 punktów za moduł 4. Punkty uzyskuje się za poprawnie zrealizowane zadania (studia przypadku, projekt badawczy), poprawnie wypełnione testy, itd. Aktywności w przypadku, których nie występuje automatyczne zliczanie punktów oceniane są każdorazowo przez prowadzącego kurs. Ocena zadania dokonana przez prowadzącego jest ostateczna. Dodatkowo student może uzyskać do 15 punktów za udział w dyskusjach akademickich związanych z analizowanymi zagadnieniami (moduły 1-3). Łącznie w części podstawowej kursu można uzyskać 100 punktów (85 pkt. za zadania oraz projekt badawczy + 15 pkt. za udział w dyskusjach).

Kurs kończy się zaliczeniem na ocenę, które realizowane jest poprzez ogólnouniwersytecką platformę e-learningową Kampus.

W celu zaliczenia kursu student musi uzyskać minimum 50 punktów z modułu internetowego oraz poprawnie napisać kolokwium końcowe udzielając minimum 50% poprawnych odpowiedzi. Ocena końcowa jest średnią z ocen dotyczących modułu internetowego oraz kolokwium końcowego.

Istnieje możliwość zwolnienia z zaliczenia pisemnego uczestników kursu, którzy wyróżniają się szczególną aktywnością. Zwolnienie z zaliczenia pisemnego z oceną bardzo dobrą może nastąpić poprzez uzyskanie przez studenta minimum 90 punktów (moduł internetowy). Osoby zwolnione z kolokwium końcowego zostaną o tym poinformowane indywidualnie przez prowadzącego.

Wszyscy pozostali uczestnicy kursu są zobowiązani do przystąpienia do zaliczenia pisemnego. Wszystkie kwestie dotyczące zwolnienia z kolokwium lub podejścia do kolokwium w innym terminie uczestnik kursu ustala indywidualnie z prowadzącym przez kontakt e-mailowy lub na zdalnym dyżurze dydaktycznym.

Ocena

Algorytm oceny końcowej

2 <50%

3 >=50% i <60%

3,5 >=60% i <70%

4 >=70% i <80%

4,5 >=80% i <90%

5 >=90%

Brak