Historia społeczna Europy

obowiązkowe

w sali

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z głównymi wydarzeniami i procesami społecznymi i politycznymi, które miały miejsce w Europie i porównawczo w świecie od końca XVIII w. po początek wieku XXI z odwołaniami i do czasów wcześniejszych. Zwrócona zostanie uwaga na specyfikę faktów, zdarzeń i procesów, na ich źródła, przebieg i następstwa. Scharakteryzowane zostaną przełomowe wydarzenia w dziejach Europy we wskazanych okresach. Ze szczególną uwagą potraktowane zostaną rewolucje, które zapoczątkowały nowe formy ustrojowe. Duży nacisk zostanie położony na rozpoznanie źródeł i skutków wielkich kryzysów gospodarczych. Analizie poddane zostaną procesy społeczno-gospodarcze i polityczne, w wyniku których sprzeczności bądź się potęgowały (wojny światowe), bądź były niwelowane (integracja europejska). Scharakteryzowane zostaną łady światowe i normy regulujące ich funkcjonowanie, zwrócona zostanie uwaga na kształtujący się na przełomie XX i XXI wieku nowy ład światowy.

Zadaniem wykładów jest omówienie procesów społecznych i politycznych w Europie od końca wieku XVIII po początki XXI. Dla celów porównawczych wprowadzane będą treści programowe z okresów wcześniejszych i spoza obszaru europejskiego jako egzemplifikacja podobieństw i odmienności dróg rozwojowych. Zdefiniowane zostaną pojęcia historii i konfliktów społeczno-politycznych oraz ładów międzynarodowych, pokazane zostaną współzależności między tego typu konfliktami a ładami międzynarodowymi. Omówiony zostanie ład westfalski i jego konkretyzacje, w tym napoleoński i eksport rewolucji burżuazyjnej. Zwrócona zostanie uwaga na normy prawne konstytuujące i regulujące europejskie struktury i instytucje społeczno-gospodarcze. Scharakteryzowana zostanie rewolucja przemysłowa i jej społeczne skutki. Analizie zostaną poddane procesy narodotwórcze w XIX i XX wieku i ich konsekwencje polityczne. Zostanie zwrócona uwaga na bezpieczeństwo socjalne społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku, w tym celu będą analizowane ówczesne reformy społeczno-gospodarcze liberałów oraz postulaty świata pracy. Na zajęciach pokazany zostanie rozwój demokracji w tym samym okresie czasu i kształtowanie się społeczeństw obywatelskich oraz konsekwencje tych procesów dla przejawiania się konfliktów w nowych formach i obszarach. Społeczny wymiar I wojny światowej i następstwa wielkiego kryzysu gospodarczego to kolejne zagadnienia, które będą przedmiotem analizy same w sobie i jako źródło narodzin dwudziestowiecznych totalitaryzmów: komunistycznego i faszystowskiego. Pokazane zostaną oblicza tych form ustrojowych, źródła ich akceptacji i przyczyny oporu, wyeksponowana zostanie charakterystyczna dla nich polityka przemocy i terroru, ta sama polityka zostanie ukazana w kontekście warunków bytu społeczeństw państw okupowanych w czasie II wojny światowej. Ważnym elementem składowym zajęć będzie konflikt między Wschodem a Zachodem zarówno w wymiarze politycznym, jak i społecznym i gospodarczym. Przedmiotem analizy będą transformacje ustrojowe od „Wiosny 1968 r.” po „Jesień ludów w 1989 r.” oraz nowe wyzwania w kontekście rozwoju terroryzmu i postępującego konfliktu świata liberalnego i świata islamu na początku XXI wieku. Zaprezentowana zostanie europejska myśl integracyjna oraz procesy zjednoczeniowe na kontynencie, w tym powstanie Unii Europejskiej. Omówione zostaną źródła oraz symptomy przełomu politycznego, a zwłaszcza gospodarczego, wkraczania Europy i świata na przełomie XX i XXI wieku w nowy ład społeczny, w porządek powestfalski, w erę ograniczania roli państw narodowych i zwiększania znaczenia korporacji międzynarodowych.

A. Skrzypek, Historia społeczna Europy XIX i XX wieku, Poznań 2009.

H. Kaelble, Społeczna historia Europy. Od 1945 do współczesności, Warszawa 2010.

N. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 1998.

J.R. Wegs, R. Ladrech , Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008.

A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2009.

Po ukończeniu przedmiotu student w zakresie wiedzy:

- ma wiedzę o normach prawnych i społecznych konstytuujących i regulujących europejskie struktury i instytucje społeczne w tym o prawie ochrony własności intelektualnej oraz o źródłach tych norm, ich specyfice, ewolucji i oddziaływaniu na ludzkie zachowanie (W10)

Po ukończeniu przedmiotu student w zakresie umiejętności:

- w sposób naukowy potrafi obserwować, interpretować, analizować oraz opisać procesy i zjawiska społeczne, w tym związki pomiędzy obszarami zjawisk i procesów sfery polityczno-administracyjnej i społeczno-ekonomicznej w Europie i wewnątrz państw europejskich (U01)

- potrafi prognozować procesy i zjawiska społeczne oraz ich praktyczne skutki przy wykorzystaniu standardowych metod i narzędzi właściwych dla nauk społecznych, w szczególności w odniesieniu do zjawisk społeczno- politycznych i ekonomicznych Unii Europejskiej i państw europejskich (U04)

- analizuje proponowane rozwiązania konkretnych problemów z obszaru społecznego, politycznego, ekonomicznego oraz proponuje w tym zakresie odpowiednie rozstrzygnięcia (U07)

Po ukończeniu przedmiotu student w zakresie kompetencji:

- rozumie potrzebę nauki i wzbogacenia doświadczenia zawodowego przez całe życie (K01)

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym w postaci testu o zróżnicowanych pytaniach. Są to pytania jedno- i wielokrotnego wyboru, uzupełnienia oraz typu prawda-fałsz. Egzamin jest przeprowadzany w sali wykładowej w sposób kontrolowany. Z testu będzie można uzyskać maksymalnie 50 pkt.

Pozytywną ocenę otrzymuje się po uzyskaniu minimum 16 pkt.

Punkty są przeliczane na oceny wg poniższych zasad:

powyżej 30% - poniżej lub 60% czyli 16-30 pkt. dst

poniżej lub 70% 31-35 pkt. dst plus

poniżej lub 80% 36-40 pkt. db

poniżej lub 90% 41-45 pkt. db plus

powyżej 90% 46-50 pkt. bdb

obowiązkowe

w sali

Tematyka wykładów:

1. Istota przedmiotu - zajęcia organizacyjne. Informacje, instrukcje, przykłady. Tematy wykładów, efekty kształcenia, forma zaliczenia.

2. Europa u progu rewolucji. Zmierzch feudalizmu, narodziny kapitalizmu i jego rozwój w XIX w.

3. Reformy społeczne w Europie na przełomie XIX i XX w.

4. Od rodu do narodu - konflikt tożsamości i jego skutki w XIX i XX wieku.

5. Wielka wojna światowa 1914-1918 w Europie. Zmierzch monarchii – świt republiki.

6. Interwencjonizm państwowym. Wielki kryzys gospodarczy i jego skutki społeczne 1929-1933.

7. Apogeum wynaturzenia – oblicza II wojny światowej 1939-1945 w Europie i jej następstwa.

8. Dekada powojenna na zachodzie Europy – na horyzoncie państwo dobrobytu.

9. Europa Wschodnia za żelazną kurtyną – w okowach dogmatu o wyższości centralnego zarządzania.

10. Sukcesy i porażki zachodnioeuropejskiego świata liberalnego (budowa państwa dobrobytu)

11. Konfrontacja komunistycznych iluzji i realiów społeczno-gospodarczych w Europie Wschodniej.

12. Od Wiosny’68 do Jesieni’89 – niepokoje na Zachodzie, rewolucja na Wschodzie.

13. Procesy integracyjne w Europie - między państwem narodowym a federacją.

14. Świat i Europa w dobie “interregnum” - społeczne wyzwania przełomu XX i XXI w.

obowiązkowe

w sali

Tematyka wykładów:

1. Istota przedmiotu - zajęcia organizacyjne. Informacje, instrukcje, przykłady. Tematy wykładów, efekty kształcenia, forma zaliczenia.

2. Europa u progu rewolucji. Zmierzch feudalizmu, narodziny kapitalizmu i jego rozwój w XIX w.

3. Reformy społeczne w Europie na przełomie XIX i XX w.

4. Od rodu do narodu - konflikt tożsamości i jego skutki w XIX i XX wieku.

5. Wielka wojna światowa 1914-1918 w Europie. Zmierzch monarchii – świt republiki.

6. Interwencjonizm państwowym. Wielki kryzys gospodarczy i jego skutki społeczne 1929-1933.

7. Apogeum wynaturzenia – oblicza II wojny światowej 1939-1945 w Europie i jej następstwa.

8. Dekada powojenna na zachodzie Europy – na horyzoncie państwo dobrobytu.

9. Europa Wschodnia za żelazną kurtyną – w okowach dogmatu o wyższości centralnego zarządzania.

10. Sukcesy i porażki zachodnioeuropejskiego świata liberalnego (budowa państwa dobrobytu)

11. Konfrontacja komunistycznych iluzji i realiów społeczno-gospodarczych w Europie Wschodniej.

12. Od Wiosny’68 do Jesieni’89 – niepokoje na Zachodzie, rewolucja na Wschodzie.

13. Procesy integracyjne w Europie - między państwem narodowym a federacją.

14. Świat i Europa w dobie “interregnum” - społeczne wyzwania przełomu XX i XXI w.