Podstawy wiedzy o prawie

Przedmiot ma za zadanie zapoznać studenta z podstawowymi pojęciami z zakresu nauk prawnych. Zdobyta wiedza powinna umożliwić samodzielną analizę treści przepisów prawnych.

Przedmiot ma za zadanie zapoznać studenta z podstawowymi pojęciami z zakresu nauk prawnych. Zdobyta wiedza powinna umożliwić aktywne uczestnictwo w zajęciach o tematyce prawnej oraz posługiwanie się słownictwem prawnym, a także samodzielną analizę aktów normatywnych.

Przedmiot ma charakter propedeutyczny i przygotowuje do aktywnego uczestnictwa w takich przedmiotach z lat wyższych studiów jak Instytucje Unii Europejskiej czy Prawo europejskie.

Zajęcia będą poświęcone następującym zagadnieniom:

I. Istota i pojęcie prawa, związki prawa z państwem, prawo a inne zespoły norm społecznych (np. moralność), pojęcie praworządności.

II. Akt prawny, akty normatywne, akty indywidualne. Przepis prawny, rodzaje przepisów prawnych. Norma prawna i jej struktura: hipoteza, dyspozycja, sankcja. Stosunki prawne, elementy stosunku prawnego (strony, przedmiot, treść stosunku prawnego). Zdarzenia prawne.

III. Źródła prawa, formy tworzenia prawa, system źródeł prawa w RP (konstytucyjna klasyfikacja źródeł prawa: źródła powszechnie obowiązującego prawa i źródła prawa o charakterze wewnętrznym), publikacja i ogłaszanie aktu normatywnego.

IV. Obowiązywanie prawa: w przestrzeni, w czasie (vacatio legis, lex retro non agit), osobowe obowiązywanie prawa. Przestrzeganie prawa, naruszanie prawa, obchodzenie prawa, „nieposłuszeństwo obywatelskie”. Stosowanie prawa, domniemania faktyczne, domniemania prawne, instytucja nullum crimen sine lege.

V. Wykładnia prawa (pojęcie, rodzaje), moc wiążąca wykładni prawa, wykładnia dokonywana przez Sąd Najwyższy. System prawa, prawo publiczne a prawo prywatne, prawo materialne a prawo publiczne, prawo wewnętrzne państwa a prawo międzynarodowe publiczne, gałęzie prawa RP.

VI. Podstawy prawa konstytucyjnego. Pojęcie konstytucji i prawa konstytucyjnego, struktura podstawowe zasady ustroju RP, zasada trójpodziału władzy, podstawowe wolności, prawa, obowiązki człowieka i obywatela.

VII. Podstawy prawa administracyjnego. Pojęcie i istota prawa administracyjnego, podział prawa administracyjnego: ustrojowe, materialne, formalne. Stosunek administracyjno-prawny, prawne formy działania administracji publicznej.

VIII. Podstawy prawa cywilnego. Pojęcie i istota prawa cywilnego, źródła prawa cywilnego, systematyka prawa cywilnego. Stosunek cywilno-prawny. Podmioty prawa cywilnego: osoby fizyczne, osoby prawne, zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych. Podstawy prawa spadkowego.

XI. Podstawy prawa karnego. Pojęcie i istota prawa karnego. Prawo karne materialne. Zakres obowiązywania prawa karnego. Pojęcie przestępstwa, winy. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną. Rodzaje przestępstw. Kary i środki karne.

XII. Podstawy prawa UE. Pojęcie i istota prawa UE, źródła prawa UE, instytucje UE, prawo UE a prawo państw członkowskich.

XIII. Problemy i dylematy dotyczące stanowienia, stosowania, przestrzegania prawa w Polsce.

1. S. Korycki, J. Kuciński (red.), Z. Trzciński, J, Zaborowski, Zarys prawa, Warszawa 2010.

2. J. Kuciński (red.), Jan Barcz, Andrzej Bierć, Jolanta Jakubowska-Hara, Stefan Korycki, Jerzy Kuciński, Walerian Sanetra. Zarys prawa, Warszawa 2016.

3. W. Siuda, Elementy prawa dla ekonomistów, Warszawa 2013.

4. Z. Muras, Podstawy prawa, Warszawa 2017.

Dla zainteresowanych: J. Jabłońska-Bonca, Wprowadzenie do prawa. Introduction to law, Warszawa 2004, 2008.

WIEDZA

Ma ogólną wiedzę o relacji: prawo a nauki polityczne (K_W01)

Posiada wiedzę o różnych systemach normatywnych i ich związkach z systemem norm prawnych. Rozumie wpływ uwarunkowań społecznych na sposób tworzenia i interpretowania przepisów prawnych. (K_W10)

Student zna system źródeł prawa obowiązujący w Polsce. Wie w oparciu o jakie zasady są redagowane przepisy prawne. Zna poglądy na temat istoty i budowy normy prawnej oraz jej relacji z przepisami prawnymi. Zna specyfikę stosunków prawnych powstających w różnych gałęziach prawa. (K_W06)

Student posiada wiedzę na temat najważniejszych systemów (rodzin) prawa na świecie. (K_W06)

Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego. (K_W13)

UMIEJĘTNOŚCI

Student posługuje się podstawowymi terminami prawniczymi. Rozumie kilka zwrotów łacińskich najczęściej przez prawników używanych i potrafi je zastosować. (K_U04)

Wie za pomocą jakich aktów normatywnych można nakładać na obywatela obowiązki. (K_U07)

Wie jak i gdzie można ustalić treść obowiązujących przepisów prawnych. Potrafi zastosować odpowiedni rodzaj wykładni prawa. (K_U08)

KOMPETENCJE

Student potrafi wykorzystać zasady demokratycznego państwa prawnego oraz sposoby pojmowania sprawiedliwości przy formułowaniu programów (celów) organizacji społecznych (K_K01)

Rozumie ograniczenia w możliwości wykorzystania przepisów prawnych dla osiągania celów politycznych. (K_K02)

Ocena bieżąca, ocena punktowa z pracy pisemnej, dodatkowe punkty za aktywność merytoryczną na zajęciach i za prace domowe.