Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Gospodarka światowa

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2400-EM2GŚ
Kod Erasmus / ISCED: 14.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0311) Ekonomia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Gospodarka światowa
Jednostka: Wydział Nauk Ekonomicznych
Grupy: Przedmioty obowiązkowe dla II r. studiów licencjackich - Ekonomia Międzynarodowa
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Skrócony opis:

Celem konwersatorium jest zapoznanie studentów z etapami kształtowania się gospodarki światowej. Konwersatorium ma charakter historyczny i uwzględnia społeczny, polityczny i kulturowy kontekst kształtowania się międzynarodowych i ponadnarodowych stosunków gospodarczych. Przeznaczony jest dla studentów WNE oraz innych wydziałów (OGUN). Pozwala słuchaczowi uzyskać wiedzę o zakresie dalekosiężnych powiązań gospodarczych od średniowiecza do czasów współczesnych, poznać etapy kształtowania się tych powiązań aż po współczesną globalizację, oraz zrozumieć ich uwarunkowania technologiczne i polityczne. W toku zajęć studenci nabywają umiejętność rozważania zjawisk i procesów gospodarczych w szerszym kontekście społecznym, politycznym i kulturowym. Ujęcie ma charakter podstawowy, zrozumienie wykładu wymaga jednak znajomości elementarnych pojęć ekonomicznych i ogólnej wiedzy historycznej. Zajęcia kończą się egzaminem pisemnym (pytania otwarte).

Pełny opis:

Celem konwersatorium jest zapoznanie studentów z etapami kształtowania się gospodarki światowej. Konwersatorium ma charakter historyczny i uwzględnia społeczny, polityczny i kulturowy kontekst kształtowania się międzynarodowych i ponadnarodowych stosunków gospodarczych. Przeznaczony jest dla studentów WNE oraz innych wydziałów (OGUN). Pozwala słuchaczowi uzyskać wiedzę o zakresie dalekosiężnych powiązań gospodarczych od średniowiecza do czasów współczesnych, poznać etapy kształtowania się tych powiązań aż po współczesną globalizację, oraz zrozumieć ich uwarunkowania technologiczne i polityczne. W toku zajęć studenci nabywają umiejętność rozważania zjawisk i procesów gospodarczych w szerszym kontekście społecznym, politycznym i kulturowym. Ujęcie ma charakter podstawowy, zrozumienie zajęć wymaga jednak znajomości elementarnych pojęć ekonomicznych i ogólnej wiedzy historycznej.

TEMATYKA KONWERSATORIÓW

1. POJĘCIA, TEORIE I KWESTIE SPORNE. Czynniki ekonomiczne i polityczne w kształtowaniu wymiany gospodarczej. Gospodarka lokalna, narodowa, międzynarodowa, światowa. Handel produktami, usługami. Międzynarodowe ruchy czynników produkcji.

2. HANDEL DALEKOSIĘŻNY ŚREDNIOWIECZNEJ EUROPY. Europa a inne cywilizacje, wymiana między nimi. Obiegi gospodarcze wewnątrz Europy, centra handlu, szlaki handlowe. Migracje, ruch kapitału.

3. EPOKA WCZESNYCH IMPERIÓW KOLONIALNYCH. Europejska ekspansja kolonialna w XVI-XVIII w. Wczesny kapitalizm. Merkantylizm. Gospodarka atlantycka. Imperia kolonialne. Przedmioty i formy handlu. Migracje. Przemiany gospodarcze obszarów kolonizowanych.

4. REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA I HANDEL MIĘDZYNARODOWY. Angielska rewolucja przemysłowa XVIII w.: od pułapki maltuzjańskiej do nowoczesnego wzrostu gospodarczego. „Wielkie rozejście” Europy i reszty świata. Znaczenie bawełny – Indie, USA, niewolnictwo, maszyny i urbanizacja. Od merkantylizmu do liberalizmu.

5. DRUGA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA (1870-1914) . „Przemysł wynalazków” – postęp techniczny w wielu dziedzinach. Narodziny korporacji. Nowe potęgi przemysłowe: USA i Niemcy. Społeczne i polityczne konsekwencje przemian technologicznych,

6. PIERWSZA GLOBALIZACJA (1870-1914) . Pojęcia globalizacji i imperializmu. Podział pracy w skali światowej. Waluta złota. Transport i komunikacja. Integracja rynków towarów i czynników produkcji. Migracje z Europy. Asymetria: dominacja „Zachodu” nad resztą świata.

7. EUROPA WSCHODNIA W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ (XVI-XIX w.). Różnice w tempie rozwoju Europy Zachodniej i Europy Wschodniej w okresie nowożytnym. Miejsce Europy Wschodniej w podziale pracy. Odrębności systemowe: wtórne poddaństwo, słabe miasta. Opóźniona modernizacja w XIX w. Eksport surowców i siły roboczej na Zachód, import kapitału i technologii.

8. DEZINTEGRACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ (1914-1945). Deglobalizacja – splot polityki, wojen i gospodarki. Dwie wojny światowe, gospodarka wojenna. Spowolnienie wzrostu gospodarczego, załamanie handlu i finansów. Wielki kryzys. ZSRR wyłącza się z gospodarki światowej. Polityka gospodarcza Niemiec. Nacjonalizm gospodarczy (Europa Środkowa, Ameryka Łacińska).

9. ZŁOTA TRZYDZIESTKA (1944-1971/73). Stopniowa odbudowa (zachodniej) gospodarki światowej. System Bretton Woods. Plan Marshalla. „Złota trzydziestka” – dekady wysokiego wzrostu, niskiego bezrobocia, niskiej inflacji, poprawy poziomu życia w krajach Zachodu. Państwo opiekuńcze. Zimna wojna, podział Niemiec, integracja RFN z Zachodem. Integracja europejska.

10. ZMIERZCH ERY PROSPERITY (1970-1990)? Stagflacja lat siedemdziesiątych. Nowy charakter postępu technicznego. Kraje nowo uprzemysłowione. Załamanie systemu Bretton Woods. Szoki naftowe. Apogeum integracji europejskiej. Państwo opiekuńcze i jego kryzys. Kontestacja porządku społecznego (lewica europejska, 1968 r.). Społeczeństwo post-przemysłowe. Zmiana poglądów ekonomicznych – od keynesizmu do neoliberalizmu.

11. SOCJALIZM PAŃSTWOWY WOBEC GOSPODARKI MIĘDZYNARODOWEJ (1917-lata 1990-te). Ideologiczne (marksizm) i polityczne (rewolucja rosyjska) okoliczności ukształtowania się socjalizmu państwowego. Program industrializacji. Gospodarka nakazowa. Od wysokiego tempa wzrostu do stagnacji. Niepełne wyłączenie z gospodarki światowej i stopniowy powrót – import technologii i żywności, zadłużenie.

12. NOWE KRAJE UPRZEMYSŁOWIONE (1945-2000). Odkrycie problematyki zacofania, pojęcie Trzeciego Świata. Znaczenie zimnej wojny. Dekolonizacja. Uprzemysłowienie jako cel polityczny. Nowe kraje uprzemysłowione: przykłady Japonii, Korei Południowej, Brazylii. Chiny. Strategie substytucji importu i promocji eksportu. Skutki dla krajów Zachodu: de-industrializacja, utrata miejsc pracy.

13. KRYZYS ZADŁUŻENIA I KONSENSUS WASZYNGTOŃSKI (lata 80-te i później). Zadłużenie i kryzysy w krajach Ameryki Łacińskiej. Zmiana paradygmatu myślenia – od gospodarki etatystycznej do neoliberalizmu. Pojęcie konsensusu waszyngtońskiego. Idee neoliberalne i doświadczenia Ameryki Łacińskiej w programach naprawczych w krajach pokomunistycznych.

14. GOSPODARKA ŚWIATOWA PO UPADKU SOCJALIZMU PAŃSTWOWEGO. Globalizacja po 1990 r.: idee (neoliberalizm), technologie (Internet), społeczeństwo sieci. Korporacje ponadnarodowe. Znaczenie rynków finansowych. Spadek znaczenia państw narodowych. Europa i Euro. Kryzys 2007/8 i jego konsekwencje.

15. PODSUMOWANIE.

Literatura:

OBOWIĄZKOWA

Skodlarski J. i Matera R., Gospodarka światowa. Geneza i rozwój, Warszawa 2004.

Alternatywnie:

Cameron R. i Neale L., Historia gospodarcza świata, Warszawa 2004, r. 6, 12, 13.

Landes, D.S., Bogactwo i nędza narodów, Warszawa 2000, r. 5-12, 25-29.

ZALECANA

Findley R., O’Rourke K. H., Power and Plenty: Trade, War, and the World Economy in the Second Millennium, Princeton 2007.

Foreman-Peck J. A, History of the World Economy: International Economic Relations since 1850, Penguin 1995.

O’Rourke, K.H. i J. G. Williamson, Globalization and History: the Evolution of a Nineteenth Century Atlantic Economy.

Stiglitz, J. Wizja sprawiedliwej globalizacji.

Efekty uczenia się:

WIEDZA

Student rozróżnia znaczenie pojęć „gospodarka lokalna”, „gospodarka narodowa”, „międzynarodowe powiązania gospodarcze”, „globalizacja”. Rozróżnia wymianę towarów i usług oraz ruch czynników produkcji. Rozróżnia wpływ czynników gospodarczych i politycznych na kształtowanie się powiązań gospodarczych. Wie, jak kształtowały się ponadlokalne powiązania gospodarcze w średniowieczu i czasach nowożytnych w Europie i pomiędzy Europą i innymi obszarami. Wie, na czym polegała rewolucja przemysłowa i jaki był jej wpływ na międzynarodowe powiązania gospodarcze. Wie, jak ścierały się koncepcje wolnego handlu i protekcjonizmu. Wie, na czym polegała pierwsza globalizacja. Rozumie pojęcia imperializmu oraz centrum i peryferii. Wie, jakie było miejsce Europy wschodniej w gospodarce światowej w okresie od XVI do XIX wieku i na czym polegało jej względne opóźnienie gospodarcze. Wie, na czym polegał proces deglobalizacji, zapoczątkowany I wojną światową. Zna pojęcie nacjonalizmu gospodarczego. Rozumie proces szybkiego wzrostu w pierwszych dekadach po II wojnie światowej. Zna zasady Bretton Woods. Wie, na czym polegało spowolnienie procesów rozwojowych (stagflacja) w latach siedemdziesiątych. Rozumie, jak wpływało to na zmianę poglądów nt. roli państwa w gospodarce. Wie, jaki był i jak zmieniał się charakter powiązań krajów socjalizmu państwowego z gospodarką międzynarodową i światową od lat trzydziestych po upadek tego ustroju. Zna pojęcie krajów nowo uprzemysłowionych i rozumie ich rolę w gospodarce światowej. Wie, jak narastające zadłużenie krajów trzeciego świata wpłynęło na wykształcenie się nowego paradygmatu polityki gospodarczej. Rozumie procesy współczesnej globalizacji.

UMIEJĘTNOŚCI

Student umie posłużyć się pojęciami gospodarki lokalnej, narodowej, międzynarodowej oraz pojęciem globalizacji do opisu i analizy konkretnych procesów gospodarczych. Umie interpretować kształtowanie się dalekosiężnych powiązań gospodarczych w średniowieczu i epoce nowożytnej. Umie interpretować pojęcie rewolucji przemysłowej i wyjaśniać jej związki ze zmianami w międzynarodowych powiązaniach gospodarczych. Umie posłużyć się pojęciem globalizacji do analizy procesów zachodzących w gospodarce światowej w okresie 1870-1914 i później. Potrafi interpretować miejsce Europy wschodniej w gospodarce światowej w okresie od XVI do XIX w. Potrafi interpretować procesy szybkiego wzrostu gospodarczego po II wojnie światowej oraz spowolnienie wzrostu w latach siedemdziesiątych XX w. Potrafi interpretować miejsce krajów socjalizmu państwowego w gospodarce światowej. Potrafi interpretować pojawienie się po II wojnie światowej w trzecim świecie grupy krajów nowo uprzemysłowionych. Potrafi interpretować narastanie problemu zadłużenia w części krajów rozwijających się i wpływ tego problemu na poglądy w zakresie polityki gospodarczej. Potrafi interpretować współczesne procesy globalizacji.

KOMPETENCJE

Student nabywa nawyki uczenia ciągłego, określania priorytetów zadań, współdziałania w grupie.

SW01, SW02, SW03, SW04, SU01, SU02, SU03, SU04, SU05, SU06, SU07, SK01, SK02, SK03

Metody i kryteria oceniania:

Od studenta oczekuje się umiejętności samodzielnego, pisemnego wyartykułowania uzyskanej wiedzy oraz umiejętności posłużenia się tą wiedzą dla interpretacji procesów zachodzących w przeszłości i współcześnie w gospodarce światowej. Egzamin końcowy składa się z pięciu otwartych pytań, odpowiedź na pierwsze ma mieć charakter rozwiniętego (2 strony) analitycznego eseju, ocenie podlega sposób ujęcia i przeprowadzona argumentacja. Odpowiedzi na pozostałe mają każde objętość pół strony i sprawdzają podstawową wiedzę oraz rozumienie pojęć.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)