Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Finanse publiczne I

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2400-FPiP3FP1
Kod Erasmus / ISCED: 14.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0311) Ekonomia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Finanse publiczne I
Jednostka: Wydział Nauk Ekonomicznych
Grupy: Przedmioty obowiązkowe dla III r. studiów licencjackich - Finanse Publiczne i Podatki
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie studentów z finansami publicznymi w wymiarze teoretycznym i praktycznym. Po zakończeniu kursu studenci będą posiadali umiejętność rozumienia i analizowania procesów ekonomicznych zachodzących we współczesnych systemach finansów publicznych, stanowiących jedno z kluczowych ogniw całego systemu gospodarczego. Kurs obejmuje następujące główne tematy: Finanse publiczne jako dyscyplina naukowa, Podstawowe teorie finansów publicznych, Funkcje finansów publicznych, Finanse publiczne w prawie, Sektor finansów publicznych na tle całej gospodarki, Dochody publiczne, Wydatki publiczne, Budżet państwa, Deficyt budżetowy i dług publiczny, Polityka fiskalna, System finansów publicznych w Polsce, Systemy podatkowe w innych państwach oraz Finanse publiczne wobec globalizacji.

Pełny opis:

Pełny opis przedmiotu

1. Finanse publiczne jako dyscyplina naukowa (zadania publiczne, środki publiczne, definicja finansów publicznych, przedmiot finansów publicznych, sektor finansów publicznych, ekonomia sektora publicznego, interdyscyplinarność finansów publicznych)

2. Podstawowe teorie finansów publicznych - rys historyczny (merkantylizm, doktryna liberalna, teoria ortodoksyjna, nurt interwencjonistyczny, finanse publiczne w teorii Keynesa i teoriach neokeynesowskich, monetaryzm wobec finansów publicznych, podejście nowej ekonomii klasycznej do finansów publicznych, tzw. nowy konserwatyzm fiskalny)

3. Funkcje finansów publicznych (podział funkcji finansów publicznych według R. Musgrave: funkcja alokacyjna, funkcja redystrybucyjna, funkcja stabilizacyjna, inne funkcje finansów publicznych: informacyjna, ustrojowa, bodźcowa, kontrolna i planowania, zależności między poszczególnymi funkcjami finansów publicznych)

4. Finanse publiczne w prawie (finanse publiczne w prawodawstwie państw rozwiniętych, finanse publiczne w ustawodawstwie polskim: Konstytucja RP, ustawa o finansach publicznych z 2009 r., ustawa budżetowa, ustawa - Ordynacja Podatkowa, inne ustawy podatkowe, ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawa o zamówieniach publicznych)

5. Sektor finansów publicznych na tle całej gospodarki (sektor finansów publicznych a sektor publiczny, sektor finansów publicznych jako jedno z ogniw całego systemu finansowego, porównanie sektora finansów publicznych i rynkowego systemu finansowego z punktu widzenia dominujących powiązań organizacyjnych, głównych ogniw systemu i wykonywanych funkcji)

6. Dochody publiczne (wpływy bezzwrotne, wpływy zwrotne, rodzaje dochodów publicznych, definicja podatku, klasyfikacja podatków, zasady podatkowe, techniki poboru podatków, szczególna rola progresji podatkowej, rozkład obciążenia podatkowego, optymalne opodatkowanie bezpośrednie i pośrednie)

7. Wydatki publiczne (rodzaje wydatków publicznych, wzrost wydatków publicznych, prawo Wagnera, hipoteza Peacock-Wiseman`a, warunki efektywności wydatków publicznych, wpływ wydatków publicznych na sektor prywatny, wydatki publiczne jako instrument redystrybucji dochodów)

8. Budżet państwa (pojęcie budżetu państwa, zasady budżetowe, etapy tworzenia budżetu, realizacja budżetu państwa, rozliczanie wykonania budżetu państwa, zamknięcie roku budżetowego, przebieg cyklu budżetowego, dyscyplina budżetowa, czynniki równowagi budżetowej, mechanizm powstawania deficytu budżetowego)

9. Deficyt budżetowy i dług publiczny (deficyt rzeczywisty, deficyt strukturalny, deficyt cykliczny, rodzaje długu publicznego, przyczyny zadłużenia publicznego, instrumenty zaciągania długu publicznego, zarządzanie długiem publicznym, granice zadłużenia publicznego, koszty obsługi zadłużenia publicznego)

10. Polityka fiskalna (cele polityki fiskalnej, instrumenty polityki fiskalnej, fiskalna polityka stabilizacyjna, koncepcja równoważności ricardiańskiej, twierdzenie Haavelmo, zależność między polityką fiskalną i polityką monetarną, redystrybucja dochodów przez państwo)

11. System finansów publicznych w Polsce (dochody i wydatki publiczne, system podatkowy, sfera budżetowa, fundusze celowe, agencje rządowe, inne podmioty sektora finansów publicznych, budżet państwa, budżet państwa a Skarb Państwa, finanse jednostek samorządu terytorialnego, budżety samorządów lokalnych a budżet państwa, dynamika długu publicznego, nadzór w sektorze finansów publicznych, zmiany w polskim systemie finansów publicznych na skutek kryzysu finansowego z 2008 r.)

12. Systemy podatkowe w przekroju międzynarodowym (rozwój historyczny systemów podatkowych w Europie i na świecie w okresie do II wojny światowej, budowanie systemów podatkowych we współczesnych systemach finansów publicznych oraz najnowsze próby ich racjonalizacji, kraje o tzw. północnej i południowej mentalności podatkowej, różnice między poszczególnymi krajami w roli podatków bezpośrednich i podatków pośrednich, zróżnicowanie w konstrukcji podatków bezpośrednich, w tym w zakresie uwzględniania rozwiązań prorodzinnych, odmienne podejście do opodatkowania korporacji międzynarodowych)

13. Systemy podatkowe wybranych krajów - specyfika przyjętych rozwiązań (system podatkowy w Szwecji, system podatkowy w Rosji, system podatkowy w Kanadzie, system podatkowy w Stanach Zjednoczonych, system podatkowy w Japonii, system podatkowy w Brazylii, system podatkowy w Chinach)

14. Finanse publiczne wobec globalizacji (ewolucja roli państwa w gospodarce, zmiana struktury dochodów i wydatków publicznych w konsekwencji międzynarodowej integracji gospodarczej na przykładzie UE, harmonizacja podatków bezpośrednich i podatków pośrednich w UE, konkurencja podatkowa między zintegrowanymi obszarami gospodarczymi, ograniczanie wydatków publicznych jako warunek konkurencyjności gospodarki, konsekwencje globalizacji rynków finansowych dla zarzadzania długiem publicznym, zasada unikania podwójnego opodatkowania)

15. Badania naukowe z zakresu finansów publicznych (przykłady podejmowanych problemów badawczych odnoszących się zarówno do teorii, jak i do problemów praktycznych /do krajów rozwijających się, jak i państw rozwiniętych/, czasopisma naukowe specjalizujące się w zagadnieniach związanych z finansami publicznymi, źródła międzynarodowych statystyk dotyczących finansów publicznych)

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Finanse publiczne w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007

Osiatyński J., Finanse publiczne - Ekonomia i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006

Owsiak S., Finanse publiczne, Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006

Rosen H. S., Gayer T., Public Finance, McGraw-Hill, 2010

Stiglitz J., Economics of the Public Sector, W. W. Norton & Co Ltd., 2004

Wach K., Systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006

Wolański R., System podatkowy w Polsce, Seria akademicka, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 2004

Ziółkowska W., Finanse Publiczne, Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2005

uwaga: do egzaminu będą obowiązywały wybrane rozdziały z powyższych książek

Literatura uzupełniająca:

Barr N., Economics of the Welfare State, Oxford University Press, 2004

Champernowne D.G., Cowell F.A., Economic Inequality and Income Distribution, Cambridge University Press, Cambridge 1998

Creedy J., Modelling Income Distribution, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK 2002

Creedy J., Tax and Transfer Tensions, Designing Direct Tax Structures, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK 2011

Dolata S., Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Lex a Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2011

Finanse, Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. J. Ostaszewskiego, Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z o. o., Warszawa 2005

Głuchowski J., Patyk J., Zarys polskiego prawa podatkowego, LexisNexis, Warszawa 2011

Grądalski F., Wstęp do teorii opodatkowania, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2004

Guziejewska B., Finanse publiczne wobec wyzwań globalizacji, Wydawnictwo Poltex, 2010

Handbook of Income Distribution, red. Atkinson A.B., Bourguignon F., Handbooks in Economics, North-Holland, Elsevier, 2000

Hildreth B., Richardson J., Handbook of Taxation, Marcel Dekker, New York 1999

Krajewska A., Podatki: Polska, Unia Europejska, Kraje Nadbałtyckie, PWE, Warszawa 2004

Korenik D., Korenik S., Podstawy Finansów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004

Kudła J., Ekonomia opodatkowania międzynarodowego, Difin, Warszawa 2013

Modern Public Finance. red. Atkinson A.B. An Elgar Reference Collection, 1991.

Musgrave R. A, Public Finance in a Democratic Society, Edward Elgar Publishing Limited, 2000

Owsiak S., Podstawy nauki finansów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002

Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., System finansowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003

Raghbendra J. Modern Public Economics, Routledge, London, New York 1998

Rosen H. S., Public Finance, IRWIN, Homewood, Boston 2005

Rosiński R., Polski system podatkowy, Poszukiwanie optymalnych rozwiązań, Difin, Warszawa 2010

System finansowy w Polsce, red. Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

Tax Reform in Open Economies, International and Country Perspectives, red. Claus I., Gemmell N., Harding M., White D., Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK, Northampton, MA, USA 2010

Teoretyczne podstawy reform podatków w Polsce, red. naukowa Ostaszewski J., Difin, Warszawa 2004

Wach K., Systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Kraków 2006

Wernik A., Finanse Publiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011

Wyrzykowski W., Polski system podatków i opłat w zarysie, Scientific Publishing Group, Gdańsk 2004

Efekty uczenia się:

Po ukończeniu przedmiotu student ma pogłębioną wiedzę o finansach publicznych w zakresie teorii i praktyki. Posiada umiejętność rozumienia i analizowania procesów ekonomicznych zachodzących we współczesnych systemach finansów publicznych, stanowiących jedno z kluczowych ogniw całego systemu gospodarczego. Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania tak złożonego i ważnego zjawiska jak zadłużenie publiczne. Znając sposoby pozyskiwania informacji i danych statystycznych, potrafi formułować własne opinie o prowadzonej w poszczególnych państwach polityce fiskalnej, w tym o funkcjonujących w nich systemach podatkowych. Rozumie sposób funkcjonowania sektora finansów publicznych w Polsce. Wyjaśnia konsekwencje procesu globalizacji dla system finansów publicznych. Uczestnicząc w kursie z tak interdyscyplinarnej dziedziny, jaką są finanse publiczne, ma świadomość konieczności samodzielnego i krytycznego uzupełniania swojej wiedzy przez całe życie.

Metody i kryteria oceniania:

Skala ocen z przedmiotu jest następująca:

<50-60%) 3

<60-70%) 3+

<70-80%) 4

<80-90%) 4+

<90-100%) 5

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Ewa Aksman
Prowadzący grup: Ewa Aksman
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)