Insurances

obowiązkowe

Celem zajęć jest przedstawienie podstawowych zagadnień ekonomii ubezpieczeń oraz przybliżenie praktycznej umiejętności analizy sprawozdań finansowych firmy ubezpieczeniowej. Podstawowe zagadnienia to istota ryzyka ubezpieczeniowego, oraz użyteczność kontraktu ubezpieczeniowego dla ubezpieczonego i ubezpieczyciela, a także organizacja i funkcjonowanie rynku ubezpieczeniowego w Polsce i na świecie. Omówione też będą zagadnienia kalkulacji składki ubezpieczeniowej, kalkulacji rezerw techniczno-ubezpieczeniowych oraz reasekuracji. Blok ten zamyka omówienie zasad rachunkowości ubezpieczeniowej oraz instrumentów regulacji rynku. Ostatnie wykłady poświęcone są specyfice wybranych segmentów rynku i produktów ubezpieczeniowych. Warunkiem uczestnictwa jest znajomość podstaw rachunku prawdopodobieństwa. Podstawą zaliczenia jest egzamin pisemny składający się po części z zadań a po części z pytań na które należy udzielić rozwiniętych odpowiedzi.

1. Ryzyko ubezpieczeniowe (2 godz.)

Istota ryzyka ubezpieczeniowego. Ryzyka nieubezpieczalne. Prosty model portfela ryzyk ubezpieczeniowych. Portfel idealny. Ubezpieczenie jako usługa finansowa.

2. Elementy ekonomii ubezpieczeń (4 godz.)

Użyteczność ubezpieczenia. Awersja do ryzyka. Warunki zaistnienia kontraktu ubezpieczeniowego. Optymalna ilość ubezpieczenia. Negatywna selekcja i hazard moralny.

3. Organizacja rynku ubezpieczeniowego (2 godz.)

Zakres regulacji na rynku ubezpieczeniowym. Odrębność dwóch działów rynku ubezpieczeniowego. Ubezpieczyciele, reasekuratorzy, pośrednicy. Formy towarzystwa ubezpieczeniowego. Rodzaje ubezpieczeń wzajemnych. The Lloyd's of London. Lokowanie ryzyka ubezpieczeniowego poza sektorem ubezpieczeń.

4. Podstawowe elementy kalkulacji składki ubezpieczeniowej (4 godz.)

Model ruiny ubezpieczyciela. Składka netto jako wycena ryzyka ubezpieczeniowego. Standaryzacja jednostek ryzyka. Szkodowość portfela ubezpieczeń - ocena na podstawie danych historycznych. Szkodowość obserwowana a szkodowość ostateczna. Metody kalkulacji składki brutto. Składki a rentowność kapitału własnego ubezpieczyciela. Stałe i zmienne koszty działalności ubezpieczeniowej.

5. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe (4 godz.)

Niezbędność rezerw ubezpieczeniowych. Rodzaje rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Rezerwa składek i ryzyk niewygasłych. Rezerwy szkodowe. Rezerwa na wyrównanie szkodowości. Rachunek rezerw a informacja. Lokaty funduszy ubezpieczeniowych.

6. Reasekuracja (2 godz.)

Pojemność ubezpieczeniowa. Reasekuracja a koasekuracja. Cele reasekuracji. Typy kontraktów reasekuracyjnych. Rodzaje pokrycia proporcjonalnego. Reasekuracja nadwyżki szkody. Reasekuracja finansowa. Znaczenie reasekuratorów dla rynku ubezpieczeniowego. Alternatywne rynki reasekuracyjne: sekurytyzacja ryzyk katastroficznych.

7.Nadzór ubezpieczeniowy. Elementy rachunkowości ubezpieczeniowej (2 godz.)

Potrzeba i zakres regulacji. Wypłacalność ubezpieczyciela. Środki własne ubezpieczyciela. Kapitał gwarancyjny i margines wypłacalności. Inne parametry ostrożnościowe. Rachunek techniczny ubezpieczeń. Zysk techniczny a zysk ubezpieczyciela.

8. Ubezpieczenia życiowe (2 godz.)

Krótko i długoterminowe ubezpieczenia. Klasa ryzyk życiowych - cechy szczególne. Ochrona przed ryzykiem i program oszczędnościowy w ubezpieczeniu życiowym. Główne rodzaje ubezpieczeń życiowych. Renty i ubezpieczenia emerytalne. Bieżąca wartość polisy życiowej. Zmiana warunków kontraktu ubezpieczeniowego.

8. Ubezpieczenia finansowe (2 godz.)

Ubezpieczenia kredytów. Gwarancje kredytowe. Ubezpieczenia należnosci celnych i podatkowych. Zasady ubezpieczania kredytów. Ubezpieczenia kredytów w handlu międzynarodowym.

9. Inne ubezpieczenia majątkowo-osobowe (2 godz.)

Rodzaje ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej. Ubezpieczenia komunikacyjne i transportowe. Klasyczne ubezpieczenia majątkowe.

10. Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie (2 godz.)

Cele zarządzania ryzykiem. Identyfikacja ryzyk i ich ocena. Mapa ryzyka. Metody finansowania ryzyka. Retencja vs. transfer ryzyk. Metody transferu ryzyk. Podatki a transfer ryzyk.

Literatura obowiązkowa:

Kukiełka J., Ubezpieczenie kredytu, Warszawa 1994.

Wiśniewski M. Ekonomia ryzyka ubezpieczeniowego. WNE UW 1999, skrypt.

Wiśniewski M, Wstęp do teorii ubezpieczeń, WNE UW 2006, skrypt.

Przepisy prawne:

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 22 maja 2003 - Dz.U.03.124.1151

Ustawa o rachunkowości. Dz.U.02.76.694, załaczniki 3, 6/1, 6/2, 6/3, 10.Rozp. MF w sprawie sposobu wyliczania i wysokości marginesu wypłacalności?. . z 28 listopada 2003 r. (Dz.U.03.211.2060),

Rozp. MF w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości ubezpieczycieli z 8 grudnia 2003 r. (Dz.U.03.218.2144), ze zmianami z 22 grudnia 2004 r. (Dz.U.04.282.2806),

Literatura dodatkowa:

Borch K. H., Economics of Insurance, North-Holland 1992

Dorfman M.S. Introduction to Risk Management and Insurance. Englewood Cliffs 1994.

Foundations of Casualty actuarial science, CAS, New York 1990.

Huebner S.S.. Black K., Webb B.L. Property and Liability Insurance, Prentice Hall 1996. Otto W., Ubezpieczenia majątkowe. Część I: teoria ryzyka. WNT 2004.

Phifer R., Reinsurance Fundamentals. Wiley 1996.

Stroiński E., Ubezpieczenia na życie, Warszawa 1997.

Taylor J.M., General Insurance. Institute of Actuaries 1992.

Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, A. Wąsiewicz (red.), Branta, Bydgoszcz 1994, t. 1 i 2.

Williams C.A., Smith M.L., Young P.C. Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia, PWN 2002.

Student zna istotę kontraktu ubezpieczeniowego oraz podstawowe ograniczenia dla tego kontraktu. Zna organizację rynku ubezpieczeniowego oraz główne formy prowadzenia fdziałalności ubezpieczeniowej. Potrafi w sposób analityczny określić główne elementy wypłacalności ubezpieczyciela: składkę ubezpieczeniową, odszkodowania, rezerwy, kapitały własne. Zna szczególne cechy rachunkowości ubezpieczeniowej i rozumie podstawowe sprawozdania finansowe firm ubezpieczeniowych. Zna reguły regulacji rynku ubezpieczeniowego oraz nadzoru finansowego i rozumie istotę reformy Solvency II. Zna rolę ubezpieczeń w procesie zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie.

Zajęcia mają formę wykładu, zatem wymagają samodzielnej pracy z literaturą przedmiotu. Zaliczenie na podstawie pisemnej pracy zaliczeniowej. Szczegółowy sylabus do przedmiotu Ubezpieczenia przedstawia przykładowe zestawy prac zaliczeniowych.