Historia Myśli Ekonomicznej

obowiązkowe

Wymagania wstępne

Pożądane, lecz nie obowiązkowe, zaliczenie przedmiotu: Wstęp do ekonomii.

Założenia wstępne

Pożądane zainteresowania historią idei ekonomicznych, podejściem interdyscyplinarnym w naukach społecznych.

W nauczaniu ekonomii podstawowe znaczenie ma zrozumienie ekonomicznego punktu widzenia. Studia nad rozwojem koncepcji ekonomicznych od A. Smitha i ekonomii klasycznej do teorii J.M. Keynesa i M. Friedmana dają szczególną sposobność zrozumienia tego, przez jakie "okulary" patrzą ekonomiści na procesy społeczno-gospodarcze. Zajęcia będą mieć charakter problemowo-warsztatowy. Studenci poznają podstawowe pojęcia, koncepcje i teorie wybitnych ekonomistów, a także sposoby analizy i interpretacji tekstów, pisania referatów i przygotowywania prezentacji naukowych. Warunkiem zaliczenia konwersatorium jest aktywność na zajęciach (w tym przedstawienie prezentacji), napisanie referatu i zdanie końcowego egzaminu.

I. WPROWADZENIE

1. Ekonomia, historia ekonomii i ekonomiczny punkt patrzenia

2. Początki myśli ekonomicznej, pierwsze systemy ekonomiczne

(i) Pierwsze pojęcia, terminy i koncepcje ekonomiczne: Ksenofont, Arystoteles i ekonomia tomistyczna (ii) Pierwsze systemy ekonomiczne: Merkantylizm i Fizjokratyzm.

II. EKONOMIA KLASYCZNA

3. Ekonomia Adama Smitha: bogactwo i czynniki bogactwa; teoria wartości; teoria podziału; teoria produkcji; filozofia społeczna "Bogactwa narodów"; "niewidzialna ręka" rynku.

4. Rozdział i wzrost bogactwa: D. Ricardo

(i) Przedmiot ekonomii ricardiańskiej: podział bogactwa. Teoria wartości wymiennej; podstawowe prawa dystrybucji; akumulacja kapitału i wzrost gospodarczy. (ii) Debata o stabilności gospodarki: Ricardo vs. Malthus.

5. Kanoniczne prawa ekonomii klasycznej

J.St.Mill i ekonomia instytucji liberalnych: rola państwa, własność prywatna i konkurencja. Kanoniczne prawa ekonomii klasycznej. Koncepcja homo-economicusa.

III. REAKCJA NA EKONOMIĘ KLASYCZNĄ

6. Ekonomia jako teoria rozwoju społeczno-gospodarczego: K. Marks

(i) Socjalizm utopijny; starsza szkoła historyczna. (ii) Dialektyka rozwoju społecznego. Wartość, wartość wymienna i dodatkowa. Sprzeczność pomiędzy pracą a kapitałem. Prawa ruchu kapitalizmu.

IV. EKONOMIA NEOKLASYCZNA

7. Rewolucja marginalistyczna: gospodarowanie jako wybór

(i) Pojawienie się analizy marginalistycznej: C. Menger, W.St. Jevons, L. Walras. Krytyka klasycznej teorii wartości i ceny. Teoria użyteczności krańcowej. Teoria wymiany. (ii) Rozwój analizy marginalistycznej: teoria produkcyjności krańcowej, postępowanie firmy, teoria dystrybucji.

8. Teoria równowagi ogólnej: L. Walras

Zarys modelu równowagi ogólnej. Przesłanki formalizacji modelu. Model w ujęciu matematycznym.

9. Równowagi cząstkowe i neoklasyczny program badawczy: A. Marshall

Teoria wartości i cen: użyteczność i koszty. Teoria wartości. Czynniki produkcji, podaż i koszty. Rynek: popyt - podaż - cena; cena bieżąca, cena krótkookresowa normalna, cena długookresowa normalna, teoria dystrybucji.

V. INSTYTUCJONALIZM I SZKOŁA HISTORYCZNA

10. Instytucje i ujęcie historyczne: T. Veblen i M. Weber

(i) Instytucjonalizm T. Veblen'a: krytyka ekonomii neoklasycznej, instytucjonalna analiza kapitalizmu, teoria klasy próżniaczej. (ii) Młodsza szkoła historyczna: M. Weber: protestantyzm a powstanie kapitalizmu.

VI. EKONOMIA WSPÓŁCZESNA

11. Makroekonomia: rewolucja keynesowska

Krytyka postulatów ekonomii klasycznej. Zasada popytu efektywnego. Teoria zatrudnienia. Teoria preferencji płynności. Zasady polityki ekonomicznej. Filozofia społeczna keynesizmu.

12. Makroekonomia: kontrewolucja monetarystyczna

Neoklasyczne źródła monetaryzmu. M. Friedmana teoria popytu na pieniądz. Inflacja i bezrobocie w perspektywie monetarystycznej. Teoria naturalnej stopy bezrobocia. Zasady polityki ekonomicznej.

13. Dominacja ekonomii neoklasycznej

(i) Rozwój mikroekonomii: teoria konkurencji niedoskonałej i monopolistycznej. Teoria równowagi ogólnej. Imperializm ekonomiczny. (ii) Rewolucja formalistyczna w ekonomii: Zastosowania matematyki w ekonomii. Narodziny i rozwój ekonometrii. Teoria gier.

14. Szkoła austriacka i nowa ekonomia instytucjonalna

(i) Popodstawy metodologiczne szkoły austriackiej: indywidualizm i subiektywizm; ekonomiczna analiza instutucji; koordynacja i proces rynkowy; teoria spontanicznego porządku F.A. Hayek'a. (ii) Instytucjonalizm od Veblena do Galbraitha. (iii) Nowa ekonomia instytucjonalna: R. Coase i O. Williamson.

15. Ewolucja ekonomicznego punktu widzenia: programy badawcze ekonomii

Literatura obowiązkowa:

H. Landreth i D.C. Colander, Historia myśli ekonomicznej, Wyd. Naukowe PWN, Wydanie II, uzupełnione, Warszawa 2005.

Ponadto, studentów będzie obowiązywać literatura źródłowa. Informacja o materiałach źródłowych zostanie przekazana studentom na pierwszych zajęciach. Materiały źródłowe będą dostępne na stronie internetowej zajęć.

Wiedza:

Student rozumie kontekst, w jakim powstawały i były formułowane teorie ekonomiczne, które poznaje m.in. na zajęciach z mikro- i makroekonomii.

Student wie, jak przebiegały procesy rozwoju idei ekonomicznych w perspektywie historycznej, rozumie znaczenie kontekstu w rozwoju teorii ekonomii.

Student zna najważniejsze systemy ekonomiczne, w tym m.in. merkantylizm, fizjokratyzm, ekonomię klasyczną i neoklasyczną, jak też różne szkoły heterodoksyjne (instytucjonalizm, niemiecką szkołę historyczną, czy też ekonomię austriacką). Student rozumie przyczyny najważniejszych zmian teoretycznych w ekonomii (m.in. rewolucji subiektywno-marginalistycznej i rewolucji keynesowskiej).

Umiejętności:

Student nabywa umiejętności pracy nad tekstem, formułowania hipotez badawczych, wyszukiwania i porządkowania wiedzy, informacji, analizy i interpretacji danych.

Student potrafi przeprowadzić analizę porównawczą wybranych teorii ekonomicznych, z uwzględnieniem kontekstu ich powstania.

Kompetencje społeczne:

Studenci potrafią samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze przedmiotu. Studenci potrafią wyszukiwać dane i je odpowiednio przetwarzać. Student potrafi samodzielnie sformułować problem badawczy a następnie przygotować pracę na zadany temat.

Studenci potrafią zorganizować zespół badawczy i zaplanować pracę w tym zespole. Potrafią wyszukiwać informacje i je analizować.

KW01, KW02, KW03, KU01, KU02, KU03, KU04,

Na ocenę końcową składają się dwa elementy - egzamin (60%) oraz zaliczenie zajęć (40%)

1. Egzamin

Pisemny egzamin składa się z eseju oraz krótkich pytań (testowych lub opisowych) punktowanych każde po 50% ogólnej oceny z egzaminu. W przypadku eseju studenci mają opracować jeden temat spośród trzech zaproponowanych przez egzaminatora. Zdanie egzaminu jest warunkiem koniecznym zaliczenia przedmiotu. Progiem zaliczającym jest uzyskanie 50% punktów.

2. Zajęcia

Zaliczenie zajęć (referat, prezentacja, aktywność podczas zajęć, obecność) jest obok egzaminu drugim warunkiem koniecznym zaliczenia przedmiotu. Ocena zajęć składa się z dwóch części: oceny z referatu oraz oceny prezentacji i aktywności na zajęciach

Aby uzyskać pozytywną ocenę z przedmiotów z grupy Rozszerzenie Ekonomii student musi uzyskać pozytywną ocenę zarówno z referatu, jak i z prezentacji i aktywności.

Z 40% przypisanych do zaliczenia zajęć, na referat przypada 25%, a na prezentację i aktywność 15%.