Główne nurty kultury światowej i polskiej XX i XXI wieku

obowiązkowe

w sali

Przegląd głównych nurtów kultury od przełomu XIX/XX wieku do dziś uwzględnia zarówno elementarne uporządkowanie diachroniczne (ze szczególnym uwzględnieniem kategorii zmiany kulturowej), jak też analizy szczegółowe wybranych zjawisk kultury. Omówione zostaną również cechy podstawowych procesów kulturowych, wyodrębnianych i opisywanych w porządku myśli filozoficznej oraz wybranych paradygmatów estetycznych. Zajęcia ćwiczeniowe umożliwią studentowi samodzielną interpretację zjawisk kultury światowej i polskiej oraz pozwolą na rozumienie miejsca i perspektyw rozwoju tejże kultury we współczesnym świecie.

Celem przedmiotu, na który składa się cykl 30 godz. wykładów oraz 30 godz. zajęć ćwiczeniowych, jest zaprezentowanie panoramy kultury ludzkiej od przełomu XIX/XX stulecia do czasów najnowszych. Rozległość problematyki wymaga doboru tematów szczegółowych oraz ich omówienia według dwóch ogólnych porządków. Jednym z nich jest prezentacja dziejów kultury w ujęciu diachronicznym z uwzględnieniem chronologii zmian kulturowych oraz prezentacją pogłębionej analizy tychże węzłowych momentów (uwarunkowanych historycznie, społecznie i estetycznie), realizowanych w poszczególnych nurtach kultury, mających swoje typowe realizacje na gruncie zasadniczych dyscyplin sztuki (literatury, plastyki, teatru, filmu, architektury, muzyki). Drugi porządek omawiania nurtów kultury, wyodrębnianych we wskazanym okresie, wyznaczony jest myśleniem o długim trwaniu tendencji modernistycznych, jak również o możliwości i potrzebie synchronicznego rozpoznawania kategorii, motywów, tendencji i różnorodnie dookreślanych paradygmatów kulturowych, realizowanych w praktyce twórczej oraz rozpoznawalnych w poszczególnych artefaktach. Obie, komplementarne względem siebie, metody analizy, składające się na prezentację cech specyficznych kultury oraz dostępnych perspektyw jej rozumienia, tworzyć mają podstawy do samodzielnej interpretacji zjawisk kultury współczesnej i wyposażyć studenta w narzędzia umożliwiające mu własną ocenę jakości i wartości dostępnych tekstów kultury. Celem implikowanym przedmiotu jest zatem stworzenie płaszczyzny do wymiany myśli na temat kultury oraz – jeszcze bardziej personalistycznie – do świadomego określania własnego miejsca w kulturze oraz kształtowania postaw wobec jej dziedzictwa. Wszystkie te umiejętności są niepomijalną składową procesu komunikacji zarówno w aspekcie społecznym, jak też medialnym, co wpływa bezpośrednio na skuteczność tegoż procesu. Wiedza i umiejętności zdobyte podczas opisywanych tu zajęć powinny zatem dodatkowo sprzyjać usprawnieniu i poszerzeniu kompetencji komunikacyjnych studentów.

Nakład pracy studenta:

Forma zajęć wykład = 30 godzin + konwersatorium = 30 godzin. Razem: 60 godzin

Samodzielne przygotowanie do każdych zajęć

2 godz. tyg. = 30 godz.

Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu = 30 godzin

Razem = 120 godzin

M. Porębski, Granica współczesności 1909-1925, WAiF, Warszawa 1989.

M. Porębski, Kubizm. Wprowadzenie do sztuki XX wieku, WAiF, Warszawa 1986.

A. Turowski, Budowniczowie świata. Z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej, Universitas, Kraków 2000.

Postmodernizm. Antologia przekładów, wybrał R. Nycz, Wyd. Baran i Suszczyński, Kraków 1997.

Ch. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, przeł. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.

A. Benoit-Dusausoy (pod red.), Literatura Europy. Historia literatury europejskiej, Gdańsk 2011.

K. Braun, Wielka Reforma Teatru w Europie. Ludzie-idee-zdarzenia, Wrocław 1984.

J. Clair, La responsabilite de l’artiste. Les avant-gardes entre terreur et raison, Paris 1997.

A. Gehlen, Sociologia ed estetica della pittura moderna, Napoli 2011.

E. Gombrich, O sztuce, Warszawa 1997.

E. Gombrich, Pisma o sztuce i kulturze, Kraków 2011.

P. Gossel, G. Leuthauser, Architektura XX wieku, 2010.

A. Mencel i inni, Jerzy Giedroyc: kultura, polityka, wiek XX, Warszawa 2006.

M. De Micheli, Le avanguardie artistiche del Novecento, Milano 2012.

W. Muschg, Tragiczne dzieje literatury, Warszawa 2010.

L. Shiner, The Invention of Art. A Cultural History, Chicago 2001.

Po zaliczeniu zajęć student:

Wiedza

1/ ma uporządkowaną wiedzę o zmianach kulturowych w XX i XXI wieku oraz ich relacji wobec różnorodnych aspektów procesu historycznego,

2/ posiada pogłębioną wiedzę na temat źródeł filozoficznych i estetycznych kultury współczesnej,

3/ zna podstawową terminologię z zakresu kulturoznawstwa oraz elementarne pojęcia z dziedziny historii sztuki,

4/ zna cechy charakterystyczne głównych nurtów kultury XX i XXI wieku.

Umiejętności

1/ rozpoznaje i wyodrębnia cechy głównych nurtów kultury minionego i obecnego stulecia,

2/ określa i uzasadnia znaczenie kultury wizualnej i audialnej dla człowieka współczesnego,

3/ wskazuje i wyjaśnia rolę mediów w kulturze i wpływ kultury na procesy mediatyzacji (na sposoby opisania i rozumienia świata),

4/ stosuje zdobytą wiedzę do samodzielnej analizy zjawisk kultury współczesnej, a także do interpretacji tych zjawisk oraz interpretacji wybranych artefaktów.

Kompetencje społeczne

1/ jest świadomym uczestnikiem kultury, co oznacza, że samodzielnie i w sposób racjonalny kształtuje własny profil uczestnictwa w kulturze i potrafi ten wybór uzasadnić,

2/ dostrzega i rozumie znaczenie dziedzictwa kulturowego dla rozwoju społeczeństwa demokratycznego.

Zaliczenie w formie pisemnej i/lub ustnej (ostateczna decyzja o formie zaliczenia podjęta zostanie w uzgodnieniu ze studentami do połowy grudnia).

Ocena końcowa (zaliczenie z oceną z wykładu) stanowi średnią z:

1) oceny z testu terminologicznego (pytania otwarte),

2) oceny z testu wizualnego

3) oceny efektów uczenia się osiągniętych w ramach zajęć ćwiczeniowych (tzw. "ocena wewnętrzna")

Zaliczenie zajęć ćwiczeniowych (zal.) - na podstawie bieżącej oceny przygotowania do zajęć oraz aktywności podczas nich (udział w dyskusji), a także zaliczenia śródsemestralnych prac, zadań ćwiczeniowych i testów kontrolnych.

Zajęcia, testy, prace oraz rozmowy końcowe realizowane będą w trybie zdalnym.

Brak

obowiązkowe

zdalnie

obowiązkowe

zdalnie