Archeologia rzymskiego pogranicza. Kontakty świata śródziemnomorskiego z ludami ościennymi

seminaria magisterskie

mieszany: w sali i zdalnie

Przedmiotem zajęć są wybrane zagadnienia związane z archeologią przygranicznych prowincji rzymskich w okresie od I do VII w. n.e., w szczególności zagadnień związanych z armią rzymską, życiem społecznym, gospodarką i handlem oraz kulturą materialną. Uczestnicy seminarium w trakcie zajęć nabywają umiejętność redagowania, przygotowywania tekstów oraz ustnej prezentacji badań naukowych na wybrany przez siebie temat z zakresu archeologii świata śródziemnomorskiego, ze szczególnym uwzględnieniem kontaktów z kulturami ościennymi położonymi w jego południowej części.

Wspólnie ustalamy tematy i układ prac rocznych i magisterskich.

Świat śródziemnomorski w dobie rzymskiej dominacji, a następnie rozwoju chrześcijaństwa był świadkiem prawdziwej globalizacji. Niezależnie od oddalenia od ośrodka władzy, mimo niejednokrotnie silnych lokalnych tradycji, bez mała każdy zakątek świata podbijanego przez Rzymian podlegał wpływom kultury grecko-rzymskiej. Ich efekty można zauważyć nie tylko w sferze polityki czy języka, lecz także w procesach ekonomicznych, zmianach społecznych i kulturalnych, w architekturze i sztuce danego regionu. Równocześnie toczyły się silne procesy akulturacyjne pozwalające dojść do głosu lokalnym społecznościom i ich tradycjom. Ten specyficzny dialog chcemy badać i opisywać metodami właściwymi dla archeologii pogranicza.

Uczestnicy seminarium będą wybierać i opracowywać tematy prac magisterskich, których problematyka powinna dotyczyć procesów zachodzących na styku kultury grecko-rzymskiej oraz kultur prowincjonalnych, lokalnych, ze szczególnym uwzględnieniem okresu cesarstwa. Pomocą w wyborze służyć będzie lista tematów sporządzona przez prowadzących, wśród których część dotyczyć będzie materiału zabytkowego pochodzącego z badań terenowych organizowanych przez prowadzących.

Zakres tematyczny seminarium:

1. Geografia, problemy lokalnej historii i administracji cesarstwa rzymskiego

2. Miasta prowincjonalnorzymskie (status, stanowiska, topografia, architektura)

3. Kultura materialna w wydaniu prowincjonalnym (wybrane kategorie zabytków ruchomych)

4. Wojsko rzymskie i uzbrojenie

5. Epigrafika łacińska w warsztacie archeologa prowincjonalnorzymskiego (typy zabytków, bazy danych, katalogi)

6. Gospodarka i handel w cesarstwie rzymskim

7. Infrastruktura (drogi, akwedukty, kopalnie)

8. Ikonografia (wybrane tematy związane z armią lub sztuką prowincjonalną)

9. Religia rzymska (bóstwa, miejsca i świadectwa kultu)

Tematy pytań egzaminacyjnych na obronie pracy magisterskiej w ramach seminarium "Archeologia rzymskiego pogranicza"

1. Opis geograficzny granic Cesarstwa Rzymskiego

2. Historia powstania idei prowincji rzymskich a źródła do wiedzy nad administracją rzymską

3. Świadectwa archeologiczne konfliktów Rzymu i Barbaricum w materiale archeologicznym

4. Kultura materialna prowincji rzymskich a problem romanizacji i innych procesów kulturowych

5. Kultura materialna armii rzymskiej

6. Świadectwa archeologiczne migracji ludów ościennych na tereny Cesarstwa

7. Świadectwa archeologiczne kultury duchowej prowincji rzymskich

8. Zastosowanie metod nauk ścisłych i przyrodniczych w studiach nad archeologią prowincji rzymskich

9. Świadectwa archeologiczne życia gospodarczego w prowincjach rzymskich

10. Architektura mieszkalna w prowincjach rzymskich

11. Budowle publiczne w studiach nad archeologią prowincji rzymskich

12. Wymiana handlowa pomiędzy prowincjami rzymskimi – świadectwa archeologiczne

Literatura podawana jest indywidualnie, w zależności od potrzeb i zainteresowań studentów, a także w powiązaniu z wybranym tematem pracy magisterskiej

- KW_03 ma rozszerzoną wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł archeologicznych

- KW_04 ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę obejmującą kluczowe zagadnienia archeologii, obejmującą terminologię, teorie i metodologię

- KW_09 ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę z zakresu metod oraz technik dokumentacji źródeł archeologicznych

- KW_12 zna i rozumie zaawansowane metody analizy oraz interpretacji problemów badawczych z zakresu archeologii, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych

- KW_13 zna i rozumie zaawansowane metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych

- KW_14 zna i rozumie zaawansowane metody analizy rozmaitych wytworów dawnych społeczności z wykorzystaniem metod stosowanych w naukach ścisłych i naukach o życiu

- KW_15 zna i rozumie pojęcia z zakresu ochrony prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej i zasady ich zastosowania w pracy archeologa

- KU_01 potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji

- KU_02 potrafi samodzielnie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać, klasyfikować i interpretować źródła archeologiczne dobierając właściwe metody analityczne, dokonując krytycznej analizy i twórczej interpretacji

- KU_03 potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując je do potrzeb wynikających ze specyfiki badanych zagadnień

- KU_04 potrafi formułować problemy badawcze, kreować oryginalne koncepcje, formułować i testować hipotezy w zakresie archeologii

- KU_05 potrafi samodzielnie formułować wnioski, argumentować i tworzyć syntetyczne podsumowania z uwzględnieniem różnych poglądów

- KU_06 potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i ekofaktów, łącznie z uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia ich znaczenia i oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym

- KU_07 potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami kulturowymi

- KU_08 posiada umiejętność prowadzenia polemiki naukowej

- KU_11 potrafi prezentować wyniki badań w formie pisemnej, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią.

- KU_ potrafi prezentować wyniki badań w formie wystąpień ustnych, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią.

- K_K01 jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów

- K_K04 jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych i ma świadomość wieloaspektowości interpretacji

- K_K05 jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i ma świadomość potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka

- K_K12 jest gotów do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym

- K_K13 jest gotów do uznania konieczności uczenia się przez całe życie oraz doskonalenia swoich umiejętności merytorycznych i praktycznych w zakresie archeologii

- K_K16 jest gotów do rozwijania dorobku archeologii i podtrzymywania etosu zawodu archeologa

Podstawą zaliczenia jest złożenie pracy dyplomowej (magisterskiej) regulaminowym w terminie.