Twórcze czytanie nie tylko dla panien. Klasyka prozy XIX-XX wieku - relektury

obowiązkowe

w sali

Celem zajęć jest zapoznanie się z propozycjami „twórczego czytania” klasycznych dziel prozy XIX i XX w. – zarówno literatury polskiej, jak i obcej.. Z jednej strony chodzi o przełamanie stereotypowych interpretacji dzieł kanonicznych dla literatury nowoczesnej, z drugiej – o uruchomienie nowych kontekstów interpretacyjnych. Na kolejnych spotkaniach będziemy szli tropem tak pojmowanej lektury.

Zajęcia rozpoczniemy od próby bliższego określenia praktyki „twórczego czytania”. Powrócimy do dyskusji o interpretacji i nadinterpretacji, a także „używaniu” literatury. Dokonamy też przeglądu narzędzi nowej humanistyki, która niesie ze sobą określone propozycje lektury (krytyka etyczna, ekokrytyka, krytyka feministyczna, badanie afektów, historia rzeczy, psychoanaliza). Pozwoli to uruchomić nowe konteksty interpretacji. Będziemy zastanawiać się nad fortunnością różnych ujęć i lokalizować je w przestrzeni przemian funkcji literatury w dzisiejszym świecie. Na kolejnych spotkaniach będziemy poddawać interpretacji teksty najważniejsze dla literatury nowoczesnej i dla kształtowania się nowoczesnego podmiotu. Z zakresu literatury obcej będą to teksty: , E.Bronte, L.Carolla, E.Zoli, G.Flauberta, H.Jamesa, V.Woolf, M.Prousta, M.Houllebecque’a, z zakresu literatury polskiej: B.Prusa, Z.Nałkowskiej, Witkacego, W.Gombrowicza, O.Tokarczuk (lista do ustalenia z uczestnikami).

- Doświadczenie lektury. Między krytyka literacką a dydaktyką literatury, red. K.Biedrzycki, A.Janus-Sitarz, Kraków 2012

- J.Dukaj, Po piśmie, Warszawa 2019

- Granice nadinterpretacji, „Tekstualia” 2017 nr 1 (48)

- A.Hejmej, Komparatystyka. Studia literackie, Kraków 2013

- E.Kącka, Idiomy, Kraków 2023

- R.Koziołek, Dobrze się myśli literaturą, Wołowiec 2016

- R.Nycz, Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa 2012

- R.Nycz, Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa 2017

- T.H.Ogden, Twórcze odczytania. Eseje o inspirujących tekstach analitycznych, Warszawa 2019

- E. Paczoska, Lekcje uważności. Moderniści i realizm, Warszawa 2019

- Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. T. Majewski, Warszawa 2009

WIEDZA (Absolwent zna i rozumie: )

— oddziaływanie refleksji literaturoznawczej i językoznawczej na kierunki literackie i artystyczne w kulturze polskiej i obcej XX i XXI wieku

—terminologię literaturoznawczą związaną z problematyką nowoczesności oraz w stopniu pogłębionym metody naukowe pozwalające na prowadzenie badań nad literaturą XIX - XX w.

— metody humanistyki w kontekście refleksji nad procesami modernizacyjnymi w kulturze

— metodologiczne podstawy badania przemian funkcji literatury jako odpowiedzi na wyzwania nowoczesności

— specyfikę rozwoju literatury polskiej XIX, XX i XXI wieku w relacji do analogicznych i

konkurencyjnych procesów w literaturze europejskiej

— dynamikę zjawisk literackich i kulturowych przebiegających na zasadzie rewolucji artystycznych, przełomów, zwrotów etc.

— rolę refleksji z zakresu historii filozofii, psychologii i psychoanalizy, socjologii, kulturoznawstwa, historii sztuki, historii czytelnictwa i historii politycznej w procesie analizy historycznoliterackiej

UMIEJĘTNOŚCI (Absolwent potrafi: )

— integrować wiedzę z różnych dyscyplin humanistycznych oraz efektywnie ją wykorzystywać w analizie historycznych i kulturowych uwarunkowań literatury XIX - XX wieku

— wykorzystać zdobytą wiedzę historycznoliteracką, teoretycznoliteracką i komparatystyczną do identyfikowania luk w stanie badań oraz prowadzenia badań własnych nad twórczością wybranych pisarzy, funkcjonowaniem środowisk i formacji artystycznych, zjawiskami szczegółowymi z zakresu poetyki historycznej i teoretycznej, etc.

— prowadzić analizę utworów literackich, właściwie identyfikując podejmowane w nich wzorce gatunkowe, narracyjne, wersyfikacyjne etc. oraz wysuwając uargumentowane hipotezy w sytuacji naruszania tych wzorców przez utwór — stosować narzędzia interpretacji literatury z uwzględnieniem specyfiki dzieła, swoistości życia literackiego i zróżnicowania publiczności literackiej

— w zaangażowany i krytyczny sposób poruszać się wśród podstawowych znaków, pojęć i kategorii kultury współczesnej (polskiej i europejskiej)

— trafnie włączać zastane stanowiska teoretycznoliterackie i ustalenia historycznoliterackie do własnej argumentacji naukowej oraz posługiwać się poczynionymi ustaleniami analitycznymi w celu dyskusji ze stanem badań

— identyfikować formy idei nowoczesności w kulturze polskiej i globalnej

— wykorzystując przejrzyste techniki informacyjno-komunikacyjne do prezentacji badań.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (Absolwent jest gotowy do: )

— wyrażania zrozumienia dla skomplikowanych relacji literatura — polityka, literatura — historia zapisanych w tekstach literatury nowoczesnej

— wzięcia czynnego udziału w procesie budowania dialogu pomiędzy różnymi literaturami i kulturami,

- kształtować w ten sposób zmysł otwartości, stymulując rozwój tego rodzaju postaw wśród innych członków swojego środowiska

— ciągłego dokształcania się i rozwoju

— docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

— efektywnej pracy w zespole jako uczestnik pracy grupowej oraz jako jej koordynator

Warunkiem zaliczenia jest:

1. Obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne są 2 nieobecności w semestrze, powyżej tej liczby, z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, nie ma możliwości zaliczenia zajęć).

2. Wykonanie projektu studenckiego w postaci napisania eseju na temat podejmujący problematykę zajęć lub przygotowania referatu wygłoszonego na zajęciach, rozszerzającego lub pogłębiającego dany temat.