Historia filozofii w perspektywie nauk o kulturze

obowiązkowe

w sali

Celem zajęć jest ukazanie historii filozofii nie tylko jako źródła żywych problemów składających się na tożsamość współczesnej kultury zachodniej, ale także jako zespołu narzędzi pozwalających ją rozumieć, ocenić i krytycznie projektować. Historia filozofii to nie tylko lektura tekstów dzieł klasycznych, ale niezbywalna część warsztatu humanisty, pozwalająca rozumieć podstawy metodologiczne humanistyki oraz wykorzystywać w pracy naukowej zarówno tekst, jak i oparte na nim formy myślenia i działania. Chcemy pokazać filozofię jako projekt, do którego istoty należy formułowanie i przeformułowanie własnych zadań, zwłaszcza wobec innych dziedzin kultury: religii, polityki, nauki i techniki, ale też ukazać ją jako domenę myślenia i działania wyrosłą z określonego zaplecza kulturowego i instytucjonalnego. Historia filozofii – rozumianej również jako refleksja nad pojęciami – stanowi podstawę do rozumienia i stosowania innych teorii humanistycznych, w tym antropologicznych i socjologicznych.

W ramach poszczególnych grup przeprowadzone zostaną częściowo autorskie kursy mieszczące się w powyższym, zorientowanym na podejście kulturoznawcze ujęciu i zapewniające jednocześnie swoim uczestnikom względnie różnorodne spektrum ujęć i problemów.

Literatura podstawowa (uwaga: zestaw tekstów pozostaje do ostatecznego wyboru poszczególnych prowadzących):

Platon, Obrona Sokratesa, przeł. R. Legutko, Warszawa 2017.

Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, wydania różne (ks. VI, VII, X).

Arystoteles, Metafizyka, rzeł., wstępem i koment. opatrzył Kazimierz Leśniak, Warszawa 2009, księga V.

Marek Aureliusz, Rozmyślania, przeł. M. Reiter, ks I-IV, wolnelektury.pl

Augustyn, Wyznania, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1982, ks. VI, XI.

Kartezjusz, Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. M. i K. Ajdukiewiczowie, S. Świeżawski, I. Dąbska, Kęty 2001 (Medytacja I).

Pascal, Myśli, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński, par. 72, 233, 434, wolnelektury.pl

Baruch Spinoza, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, przeł. Ignacy Myślicki, część I, wolnelektury.pl.

Thomas Hobbes, Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, (przeł. C. Znamierowski, Warszawa 2005 (rozdz. XIII, XIV, XV)

Jean Jacques Rousseau, Rozprawa o pochodzeniu nierówności między ludźmi (w: tegoż, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przekł., wstęp, oprac., przypisy H. Elzenberg, Warszawa 1956), część druga; oraz, tegoż, Wyznania, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1956, ks. I.

Immanuel Kant, Prolegomena do wszelkiej możliwej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, przeł. Benedykt Bornstein, Kraków 2023.

Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Fenomenologia ducha, przeł. Ś. F.. Nowicki, Warszawa 2010 (fragm. Samoistność i niesamoistność rozumu. Panowanie i niewola)

Karol Marks, Tezy o Feuerbachu oraz Praca wyobcowana z: Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844, przeł. K. Jażdżewski, T. Zabłudowski, Warszawa 1958.

S. Kierkegaard, Bojaźń i drżenie, przeł. J. Iwaszkiewicz, Poznań 1995.

Friedrich Nietzsche, O pożytkach i szkodliwości historii dla życia (z: tegoż, "Niewczesne rozważania", przeł. M. Łukasiewicz, Kraków 1996), części 1-5.

Lektury będą udostępniane w formie skanów.

Wiedza:

Osoba biorąca udział w ćwiczeniach zna i rozumie:

-podstawowe zagadnienia z zakresu filozofii kultury.

--wybrane kierunki filozofii starożytnej, nowożytnej i współczesnej

-swoistość kategorii lub pojęć używanych w ramach różnych tradycji filozoficznych

Umiejętności:

Osoba biorąca udział w ćwiczeniach potrafi:

-analizować teksty filozoficzne, rekonstruując tok argumentacji oraz analizując pojęcia/kategorie istotne dla danego dzieła lub tekstu

-zająć stanowisko wobec argumentacji o charakterze filozoficznym lub teoretycznym

-wykorzystać posiadaną wiedzę filozoficzną, by samodzielnie analizować, oceniać, selekcjonować, integrować abstrakcyjną wiedzę z różnorodnych źródeł i wykorzystywać ją w samodzielnych projektach badawczych

Kompetencje społeczne:

Osoba biorąca udział w ćwiczeniach jest gotowa do:

-krytycznej oceny własnych przedsądów

-przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec innych sposobów myślenia

-zauważania wartości tekstów teoretycznych oraz filozoficznych dla własnej pracy badawczej

-korzystania z tekstów i stanowisk filozoficznych podczas prowadzenia własnych badań

1.Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącej zajęcia. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w każdym semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w jednym semestrze musi nadrobić je w ramach dyżuru prowadzącej. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż dziesięciu zajęciach w ciągu dwóch semestrów skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.

2. Ocena na zaliczenie zostanie wystawiona na podstawie aktywności na zajęciach w postaci zabierania głosu w dyskusji lub uczestniczenia w dyskusji w grupach (10%), napisania krótkiej pracy zaliczeniowej (30%) oraz zdanego egzaminu ustnego (60%).

3.Szacunkowy nakład pracy osoby studiującej: 6 ECTS (180h) - udział w zajęciach 60h (2 ECTS), przygotowanie do zajęć 60h (2 ECTS), napisane krótkiej pracy zaliczeniowej 30h (1 ECTS), przygotowanie do egzaminu ustnego 30h (1 ECTS)

4. Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w prezentacjach określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstów a także generowania tekstu i slajdów.