Jak rozmawiać (z) maszynami: między pismem, głosem i technologią

fakultatywne

Mówiące maszyny, roboty, komputery, samochody i statki kosmiczne, od lat towarzyszą fantazjom o nowoczesności i przyszłości, a płynna rozmowa z urządzeniem cyfrowym, przypominająca rozmowę z innym człowiekiem wyznacza horyzont wyobrażeń o narodzinach sztucznej inteligencji. Jednocześnie interfejs głosowy, rozmawianie z maszyną i dyktowanie poleceń, które pojawiają się na ekranie, stanowią coraz ważniejszą część naszej komunikacyjnej, cyfrowej codzienności.

Konwersatorium stawia sobie za cel przyjrzenie się przemianom praktyk kulturowych, których istotnymi składankami stają rozmowy z maszynami.

Mówiące maszyny: roboty, komputery, samochody i statki kosmiczne, od lat towarzyszą fantazjom o nowoczesności i przyszłości, a płynna rozmowa z urządzeniem cyfrowym, przypominająca rozmowę z innym człowiekiem wyznacza horyzont wyobrażeń o narodzinach sztucznej inteligencji. Jednocześnie interfejs głosowy, rozmawianie z maszyną i dyktowanie poleceń, które pojawiają się na ekranie, stanowią coraz ważniejszą część naszej komunikacyjnej, cyfrowej codzienności.

Pod wpływem technologii cyfrowych zmieniły się granice między tym co piśmienne, drukowane i mówione. Urządzenia cyfrowe są maszynami, w których granica ta ulega ciągłym przekształceniom. Jednocześnie mówimy, wysyłamy pod stołem smsy, czatujemy, sprawdzamy google’a. Prowadzimy dyskusje z czat-botami i NPC-ami oraz zajęcia na Zoomie, prosimy o radę wirtualnych asystentów, wydajemy polecenia samochodom, rozmawiamy w językach, których nie znamy. To, co piśmienne, posttypograficzne i to co mówione łączy w nowe, nieznane jeszcze 20 lat temu, konfiguracje.

Jednym z elementów tych (re)konfiguracji są właśnie mówiące i słuchające maszyny. Konwersatorium stawia sobie za cel przyjrzenie się przemianom praktyk językowych i ich popkulturowych wyobrażeń, których istotnym elementem są cyfrowe maszyny rozpatrywane jako media, interfejsy, ale także jako nie-ludzkie podmioty.

Proponowane zagadnienia:

- Lektoralność i nowa lektoralność – wprowadzenie pojęć

-Interfejsy elektroniczne: od przełączników do pisma i głosu – wybrane historie

-Przestrzeń pisma – pisanie hybrydowe, pisanie jako rozmowa

- Rozmawiając z robotami – sztuczna inteligencja, przełom robotyczny

- Interfejsy wyobrażone – głos robota, głos komputera jak rozmawia się z maszynami w popkulturze: roboty, samochody, komputery w literaturze, kinie i grach

- Smartfon jako maszyna lektooralna

- Przestrzeń miasta: między pismem a głosem

- „Alexa. Who is H?” - asystenci i asystentki głosowe

- Samochód – maszyna lektooralna

- Dystopie i utopie „po piśmie” – Zuckerberg i Dukaj

Wybrane Lektury:

Mladen Dolar, Polityka głosu, tłum. P. Bożek i G. Nowak, “Teksty drugie”, nr 5, 2015.

Jack Goody, Mit, rytuał, oralność, tłum. O. Kaczmarek, Warszawa 2012.

How People Talk to Computers, Robots, and Other Artificial Communication Partners, red. Kerstin Fischer, Bremen 2006.

Justine Humphry, Chris Chesher, Preparing for smart voice assistants: Cultural histories and media innovations, “New Media & Society”, 23(7) 2021.

Sherry Turkle, Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem, tłum. M Cierpisz, Kraków 2013.

_W01: zna i rozumie swoistość nauk o kulturze oraz ich związki z innymi naukami humanistycznymi i społecznymi

K_W02 zna i rozumie w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty historii kultury polskiej i ościennych kultur obcych;

K_W05 zna i rozumie podstawowe media i środki transmisji kultury (słowo, obraz, widowisko) oraz ich wpływ na kształt procesu kulturowego

K_W09 zna i rozumie wybrane nurty i narzędzia historii literatury, teatru, widowisk oraz sztuk wizualnych i filmu

K_U02 potrafi interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny

Nie więcej niż 2 nieobecności na zajęciach.

Obecność i aktywność na zajęciach, praca w grupie (40 proc.), prezentacja na wybrany temat lub praca pisemna (60 proc.)