Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

100-lecie „Zwrotnicy”

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3002-ZWROTNICA
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: 100-lecie „Zwrotnicy”
Jednostka: Instytut Kultury Polskiej
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Tryb prowadzenia:

zdalnie

Przedmiot dedykowany programowi:

KURS-3000

Skrócony opis:

Zajęcia będą współprowadzone przez badaczy z kilku ośrodków naukowych i mają na celu połączenie różnych perspektyw badawczych w odniesieniu do poetyki awangardowej . 100-lecie "Zwrotnicy" przypadające na ten rok skłania do pytań nie tylko o estetykę pierwszej awangardy, lecz także o jej kontynuacje, nośność i znaczenie w polskiej kulturze. Będziemy analizować wybrane teksty awangardowe w pięciu głównych blokach problemowych: (1) Ekonomia, (2) Miejskość, (3) Słowo, obraz, dźwięk, (4) Materialność, (5) Maszyny filmowe i techniki poetyckie (film niemy).

Pełny opis:

Blok 1 . Dr Jakub Skurtys (UWr), Ekonomia

Blok otwierający zajęcia poświęcone „Zwrotnicy” (a szerzej – tekstom pierwszej awangardy) skupi się na kwestiach ekonomicznych, choć niekoniecznie rozumianych dosłownie: jako materialne warunki funkcjonowania awangardowych artystów w czasach powojennego kryzysu czy ich stosunek do tradycji i szkół ekonomicznych oraz głównych sporów epoki. Interesować nas będzie przede wszystkim literacka ekonomia symboliczna – pytania o status znaku i fantazje związane z jego wartością, wyobrażone źródła energii „Zwrotnicowych” tekstów oraz „inwazja czynnika ekonomicznego” w ówczesne metafory poetologiczne.

Blok 2 . Dr hab. Agnieszka Karpowicz, prof. UW, Miejskość

Moduł będzie dotyczył doświadczenia miejskiego pierwszej awangardy. Za sztandarowy dla niej tekst uznaje się esej Miasto. Masa. Maszyna Tadeusza Peipera, opublikowany w jednym z numerów “Zwrotnicy”. Będzie on stanowił punkt wyjścia do refleksji na temat wyobraźni przestrzennej i ekologicznej awangardy rekonstruowanej zarówno na podstawie tekstów programowych, jak i poezji czy sztuk plastycznych (głównie konstruktywizm i funkcjonalizm). Skupimy się nie tyle na urbanistycznych projektach i utopiach awangardowych, ile na ich materialno-ekonomiczno-gospodarczym podłożu oraz leżących u ich podstaw diagnozach kryzysu kultury miejskiej (miasto jako przestrzeń kryzysu ekologicznego, ekonomicznego i nierówności społecznych). Będziemy też poszukiwać związków poetyki awangardowej z kulturą miejską.

Blok 3. Dr hab. Beata Śniecikowska, prof. IBL PAN, Słowo, obraz, dźwięk

Moduł dotyczyć będzie polisensoryczności tekstów awangardowych. Zajmiemy się zarówno poetyką dźwięku (w szczególności fonostylistyką rozumianą jako nieregularna instrumentacja głoskowa), jak i logowizualnością wybranych polskich utworów eksperymentalnych. Płaszczyzny dźwięku i obrazu są tu często różnorako skorelowane - przeanalizujemy te nieoczywiste relacje. Komparatystycznym kontekstem rozważań będą działania dadaistów i futurystów włoskich i rosyjskich.

Blok 4 . Dr hab. Aleksander Wójtowicz, prof. UMCS, Materialność

Moduł poświęcony różnym aspektom materialności tekstów awangardowych. Zaczynając od lektury rękopisów, prześledzimy jaki kształt teksty przybierają przed oraz po publikacji, w jaki sposób ich materialny kształt zdeterminowany jest przez technologie zapisu, kod bibliologiczny, dyskursy estetyczne oraz praktyki wydawnicze. W przypadku rękopisów zwrócimy uwagę także na procesualność tekstu (genetyka tekstu, krytyka genetyczna), zaś w przypadku tekstów opublikowanych na zakres eksperymentów typograficznych oraz wydawniczych.

Blok 5. Prof. dr hab. Joanna Orska (UWr), Maszyny filmowe i techniki poetyckie (film niemy)

Dyskusja będzie dotyczyć gatunku “napisanego scenariusza” (projektu filmowego niemożliwego do realizacji) oraz zjawiska kinepoezji. W trakcie warsztatu interpretacyjnego będziemy przyglądać się eksperymentom artystycznym, jakie na wczesnym etapie podejmowali awangardyści zafascynowani możliwościami stwarzanymi przez nieme kino (przede wszystkim w zakresie montażu).

Literatura:

Przykładowe lektury

G. Bornstein, Jak czytać stronę. Modernizm i materialność tekstu, przeł. J. Sobesto, T. Kunz, „Wielogłos” 2017, nr 1.

J. Brzękowski, Bankructwo profesora Muellera, Warszawa 1932 (fragmenty)

D. Foks (oprac.), Zawrót głowy. Antologia polskich wierszy filmowych, Łódź 2018.

M. Kłosiński, Ekonomia i polityka w polskiej poezji lat dwudziestych, w: Papież awangardy. Tadeusz Peiper w Hiszpanii, Polsce, Europie, red. P. Rypson, Warszawa 2015.

T. Peiper, Pisma wybrane, oprac. S. Jaworski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

M. Perloff, C. Dworkin (eds.), The Sound of Poetry / The Poetry of Sound,, Chicago and London 2009.

E. Ranocchi, Tadeusz Peiper i idea miasta jako dzieła sztuki, “Autoportret” 2018, nr 78.

A.Stern, A. Wat, Nieśmiertelny tom futuryz, Warszawa 1921.

Ch. Wall-Romana, Jean Epstein’s Invention of Cinepoetry w: tegoż, Cinepoetry: Imaginary Cinemas in French Poetry, New York, 2013.

A. Ważyk, Obrachunek, „Droga” 1934, nr 2

A. Wójtowicz, “Żyjemy walcząc z przyrodą”. Pierwsza awangarda i antropocen, “Kultura Współczesna” 2021, nr 1.

Efekty uczenia się:

Student zna:

- historię polskiej awangardy

- poetyki awangardowe

- podstawowe pojęcia i kategorie z zakresu kultury awangardowej

- metody analizowania tekstu awangardowego

Student potrafi:

- wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych;

- określać znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych dla ich treści i funkcji;

- zaprezentować ustnie wyniki swych dociekań badawczych, a także wygłosić referat będący rezultatem samodzielnej analizy literatury przedmiotu;

- zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i operacje logiczne;

- inicjować i prowadzić badawcze prace zespołowe; współdziałać w zespole z innymi osobami.

Kompetencje społeczne:

- absolwent jest gotów do: krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści; przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów; uczestnictwa w debacie publicznej w środowisku uniwersyteckim; angażowania się w prace zespołowe ze świadomością wagi wspólnego działania i etyczną odpowiedzialnością; dążenia do upowszechniania i otwartości zasobów wiedzy.

Metody i kryteria oceniania:

Podstawą zaliczenia konwersatorium są:

- obecność na zajęciach

- aktywność

- udział w grupowej pracy projektowej (do wyboru bloki 1-5) i krótka prezentacja na zajęciach

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)