Gramatyka opisowa języka polskiego II

obowiązkowe

Zajęcia składają się z dwóch obowiązkowych części:

1) wykładu dla całego roku,

2) ćwiczeń realizowanych w grupach.

w sali

WYKŁAD, wspólny dla wszystkich, wprowadza w zagadnienia semantyki i pragmatyki językoznawczej, dziedziny językoznawstwa bardziej skomplikowane niż opis kategorii gramatycznych i reguł składniowych. Język jest traktowany jako budulec myśli i interakcji w analizie kognitywnej i kulturowej. Omawiane są też najnowsze tendencje w interpretacjach społecznych języka i zmianach inkluzywnych. Podstawą analizy będą współczesne zasoby korpusowe polszczyzny i narzędzia technologii językowej.

Tematyka ĆWICZEŃ jest zróżnicowana, zależnie od prowadzącego zajęcia. Omawiane na nich są wybrane zagadnienia z zakresu gramatyki, pragmatyki i semantyki leksykalnej współczesnej polszczyzny (częściowo jako rozwinięcie wątków omawianych w ramach przedmiotu GOJP).

Opisy ćwiczeń znajdują się w sylabusach dla poszczególnych grup na dany rok akademicki.

ZAGADNIENIA OMAWIANE NA WYKŁADZIE:

I-II. Język jako system dwustopniowy - powtórzenie. Podstawowe operacje myślowe w języku. Znaczenie i odniesienie (statusy referencjalne).

III. Granice gramatyki, semantyki i pragmatyki. Podstawy gramatyki kognitywnej.

IV-V. Lingwistyka kulturowa i językowy obraz świata. Kulturemy.

VI. Lingwistyka tekstu. Spójność tekstu. Analiza dyskursu.

VII. Funkcje języka i wypowiedzi. Akty mowy.

VIII. Akty illokucyjne i gatunki mowy. Implikatury konwersacyjne. Grzeczność językowa.

IX-X. Język inkluzywny a lingwistyka kulturowa i kognitywna. Najnowsze tendencje: feminatywy, osobatywy, nazwy przynależności etnicznej i grupowej. Feminatywy i lingwistyka genderowa.

XI. Lingwistyka korpusowa i technologia językowa. Konkordancje, kolokacje, listy frekwencyjne, słowa klucze i inne narzędzia korpusowe.

XII. Korpus Współczesnego Języka Polskiego (kwjp.ipipan.waw.pl).

XIII-XV. Zasoby i narzędzia technologii językowej Clarin.

LITERATURA DO WYKŁADU

Dobrzyńska T., 2001, Tekst, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Warszawa, 293-316.

Grzegorczykowa R., 2010, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa.

Grzegorczykowa R., 2021, Język w służbie myśli. Warszawa.

Langacker R., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Kraków.

Od Gutenberga do Zuckerberga. Wstęp do Humanistyki cyfrowej, red. A. Pawłowski, Wrocław 2024.

Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura. W-wa, s. 5-10.

Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, Warszawa.

Linde-Usiekniewicz J., Łaziński M., 2022, Język niedyskryminujący, w: Polszczyna na co dzień, Warszawa 2022, 789-816.

Łaziński M., 2021, Feminatywy oraz inne spory o słowa, Socjolingwistyka XXXVII, 2023 345-368

Małocha-Krupa, A.,2018, Feminatywum w uwikłaniach językowo-kulturowych. Wrocław.

Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Warszawa, 343-370.

Zdunkiewicz-Jedynak D., 2001, Akty mowy, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Warszawa, 269-280.

Po ukończeniu części wykładowej przedmiotu student:

- odróżnia zagadnienia z zakresu semantyki i pragmatyki, dostrzega relacje między nimi;

- zna najważniejsze pojęcia dotyczące teorii aktów mowy, funkcji języka i językowego obrazu świata;

- zna podstawowe założenia i narzędzia lingwistyki korpusowej;

- dostrzega we współczesnej polszczyźnie problemy badawcze z zakresu gramatyki, pragmatyki i semantyki.

Efekty uczenia się dotyczące ćwiczeń zależą od ich tematyki (por. sylabusy grup ćwiczeniowych).

• Ocena końcowa z przedmiotu wystawiana jest na podstawie łącznej liczby punktów uzyskanych z wykładu (maks. 40 punktów) i ćwiczeń (maks. 60 punktów).

• Aby zaliczyć przedmiot (jako całość złożoną z ćwiczeń i wykładu), student musi otrzymać w sumie co najmniej 60 punktów.

• Końcowy test z wykładu dotyczy zagadnień omawianych na wykładzie.

• Zasady zaliczenia ćwiczeń ustalają prowadzący (por. sylabusy grup ćwiczeniowych).

Zarówno na wykładzie, jak i na ćwiczeniach dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności (maksymalnie 2 ponadwymiarowe nieobecności można odpracować po uzgodnieniu z prowadzącym zajęcia; opuszczenie zajęć 5 lub więcej razy jest podstawą niezaliczenia zajęć).

Szacowany nakład pracy studentów: 120 godz. (4 ECTS), w tym:

- udział w ćwiczeniach: 30 godz. (1 ECTS)

- udział w wykładzie: 30 godz. (1 ECTS)

- bieżące przygotowanie do ćwiczeń i zaliczenia wykładu: 30 godz. (1 ECTS)

- przygotowanie pracy zaliczeniowej na ćwiczeniach: 30 godz. (1 ECTS)

Wykorzystanie przez studentów narzędzi sztucznej inteligencji wymaga uzgodnienia z osobą prowadzącą zajęcia (zgodnie z uchwałą nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia).