Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Opracowanie językowe tekstu naukowego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3003-11B1OJ
Kod Erasmus / ISCED: 09.304 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Opracowanie językowe tekstu naukowego
Jednostka: Instytut Języka Polskiego
Grupy: Harmonogram zajęć - filologia polska, st. stacjonarne, drugiego stopnia
Harmonogram zajęć - filologia polska, st. stacjonarne, drugiego stopnia, I rok
Polonistyczne minimum programowe
Przedmioty obowiązkowe dla I rok filolgii polskiej od cyklu 2019 - stacjonarne 2-go stopnia
Wszystkie przedmioty polonistyczne - oferta ILP (3001...) , IJP (3003...) i IPS (3007...)
Punkty ECTS i inne: 4.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Głównym celem zajęć jest przygotowanie studentów do pisania tekstów naukowych z zakresu filologii polskiej, w szczególności rozprawy magisterskiej. Studenci na każdych ćwiczeniach podejmują pod kierunkiem nauczyciela krytyczną analizę wybranych naukowych tekstów filologicznych w ich podstawowych odmianach, jak artykuł naukowy, rozprawa (magisterska i licencjacka), esej, recenzja naukowa, referat czy prezentacja. Wiedza uzyskana w trakcie ćwiczeń będzie podporządkowana zdobywaniu umiejętności praktycznych: studenci będą się uczyć zasad komponowania tekstu naukowego, dostosowywania formy wypowiedzi (ze szczególnym naciskiem na składnię i interpunkcję oraz leksykalne środki stylistyczne) do jej celu oraz dobierania odpowiednich środków językowych, tak by tekst odpowiadał regułom wybranego gatunku naukowego, spełniał warunki spójności, poprawności kompozycyjnej, językowej, harmonii stylistycznej.

Pełny opis:

1. Posługiwanie się wyróżnikami stylu naukowego (jak: wyrażenia nominalne, składnia interpretacyjna, strona bierna, formy bezosobowe, my inkluzywne, spójniki skorelowane, przewaga hipotaksy nad parataksą, leksykalne wyznaczniki pewności sądu). Styl naukowy teoretyczny a popularny. Styl dyskursywny w humanistyce. Wpływy stylu potocznego na styl naukowy – najczęstszy błąd stylistyczny w pracach dyplomowych magisterskich i licencjackich.

2. Rozprawa naukowa. Tytuł a temat rozprawy. Jaki tytuł? Błędy w formułowaniu tytułu. Struktura rozprawy naukowej. Wewnętrzna organizacja (rozdziały, paragrafy, akapity). Akapit – sposoby jego konstruowania, spójność wewnątrzakapitowa i zewnątrzakapitowa. Rozdział wprowadzający i rozdział kończący rozprawę (co powinny zawierać?). Normatywna analiza językowa fragmentów prac magisterskich i licencjackich – problemy kompozycji, spójności (kohezja i koherencja) i jej zakłóceń, doboru i sposobu wprowadzania przykładów. Rozprawa naukowa a inne gatunki piśmiennictwa naukowego: (np. artykuł naukowy, esej naukowy). Abstrakt – zasady streszczania własnego tekstu.

3. Zasady wykorzystania cudzej myśli we własnym tekście: streszczanie, cytowanie (wyodrębnianie w tekście cytatów krótkich i długich – cudzysłów i inne sposoby typograficzne, cytaty w cytatach, znaki interpunkcyjne w cytatach, cytaty dzieł poetyckich, ingerencje w tekst cytatu – skrócenie, wtrącenie, komentarz odautorski, odautoorskie wyróżnienia typograficzne, oznaczanie błędów w cytatach, tłumaczenie cytatu, przytaczanie wypowiedzi ustnych – zapisy wywiadu, rozmowy, wprowadzanie nazwisk autorów cytatów – fleksja i zapis), parafrazowanie. Problem plagiatu.

4. Techniki wykorzystywane w tekstach naukowych: definiowanie (błędy w definiowaniu, np. ignotum per ignotum, błędne koło pośrednie i bezpośrednie), porównywanie (naprzemienne, blokowe), grupowanie materiału (zasady tworzenia klasyfikacji).

5. Problemy związane z poprawnością semantyczną w tekstach naukowych. Metafora w tekście naukowym. Zakres i sposoby wprowadzania oraz objaśniania terminów w tekście naukowym. Wyrazy nadużywane w tekstach naukowych, np. ciekawy, interesujący, istotny, kwestia, jako że, kompleks, kondycja, poprzez, pomiędzy, prezentować, iż, problem.

6. Edytorskie przygotowanie tekstu naukowego: szata graficzna, układ strony, spacja a spacja nierozdzielająca; myślnik, dywiz, półpauza; apostrof, ukośnik, asterysk, asteronim, tylda, strzałka, ditto, paragraf, procent, promil, minuta, sekunda, postęp arytmetyczny; wyróżnienia, zastosowanie kursywy, formy boldowań, rozspacjowanie; techniczne opracowanie tabel (tytuł, budowa tabel, przypisy w tabeli), ilustracji, wykresów, schematów (zasady ich wprowadzania w tekst – nieoczywistość łatwego odczytywania danych zawartych w zestawieniach, schematach, tabelach itp.), a także bibliografii, aneksu, odsyłaczy bibliograficznych oraz indeksu w tekście naukowym; przygotowywanie wykazu skrótów i przypisów wyjaśniających.

7. Ortografia i interpunkcja w tekstach naukowych (wyliczenie wielopunktowe – w tym wypunktowania graficzne, dyskusyjne użycia przecinków, funkcje różnych cudzysłowów – cudzysłów przecinkowy, anglosaski i łapki, użycie nawiasów we wprowadzaniu cytatów, znaki [!] oraz [?], nawiasy okrągłe a kwadratowe; interpunkcja – w służbie znaczenia wypowiedzi).

8. Problemy składniowe w tekście naukowym (np. nieprecyzyjność zdań z równoważnikiem imiesłowowym, deformacje znaczeniowe wynikające z kształtowania się wtórnych związków składniowych, powstałych np. w rezultacie wadliwej lokalizacji okoliczników, problem i konsekwencje używania strony biernej, kontaminacje i skróty składniowe, struktury z biernikiem równym mianownikowi – homonimy składniowe jako przyczyna dwuznaczności zdania, konsekwencje semantyczne, pragmatyczne i składniowe wadliwego doboru wyrazów funkcyjnych, zaburzenia hierarchizacji treści z powodu „piętrowych” (wielopoziomowych) zależności wprowadzanych przez struktury nominalne, trudności w zrozumieniu zdań wielokrotnie złożonych o zaburzonej strukturze itp.). Stylistyczna wartość środków składniowych (kontrast, powtórzenie, elipsa, paralelizm w budowie zdań, walor stylistyczny zdań prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia parenetyczne, funkcja pytań w tekście naukowym, konstrukcje synonimiczne).

9. Prezentacja – zasady konstruowania prezentacji multimedialnej. Zakres doboru materiału do slajdów a treść przedstawiana. Wybór czcionki. Cechy charakterystyczne wypunktowań w prezentacji multimedialnej. Sposób konstruowania tytułów slajdów. Zasady operowania kolorem i elementami grafiki.

10. Referat naukowy – zasady konstruowania wypowiedzi, wymagania czasowe. Sposób przygotowania i funkcja handoutu.

Literatura:

Literatura w wyborze zaproponowanym przez nauczyciela:

Bańko M. (red.), Polszczyzna na co dzień, Warszawa 2006.

Bańkowska E., Esej, [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003, s. 169-220.

Bartmiński J., Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, [w:] Tekstologia. Część druga, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Lublin 2004, s. 224-233.

Bielec E., Bielec J., Podręcznik pisania prac albo technika pisania po polsku, Karków 2004.

Boć J., Jak pisać pracę magisterską, Wrocław 1994.

Borkowski J., Zwyczaje językowe naukowców w krzywym zwierciadle Śledzia Otrembusa Podgrobelskiego, [w:] O trudnym łatwo, red. J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska, Wrocław 2002, s. 95-110.

Gajda S., Architektonika tekstu naukowego, [w:] Tekstologia. Część druga, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Lublin 2004, s. 90-99.

Gajda S., Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa 1982, rozdz. Struktura tekstu naukowego, s. 123-166.

Gajda S., Współczesna polszczyzna naukowa. Język czy żargon?, Opole 1990, rozdz. III Terminologia – chaos i ład, s. 39-76, składnia języka naukowego, s. 88-92, rozdz. V Anatomia tekstu naukowego, s. 93-110.

Gambarelli Z., Łucki Z., Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską, Kraków 1998.

Jabłonowska L., Wachowiak P., Winch S. (red. red.), Prezentacja profesjonalna. Teoria i praktyka, Jadacka H., Poradnik językowy dla prawników, Warszawa 2002.

Jakóbczyk S. Porównywanie : (o procedurach naukowych filologii), Poznań 1990.

Krajewski M., Praca dyplomowa z elementami edytorstwa, Włocławek 1998.

Kuziak M., Rzepczyński S., Jak pisać? Bielsko-Biała 2002.

Labocha J., Operatory tekstu, [w:] Tekstologia. Część druga, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Lublin 2004, s. 145-150.

Maćkiewicz J., Jak pisać teksty naukowe, Gdańsk 1995.

Majewska-Tworek A., Piekot T., Wolańska E., Wolański A., Zaśko-Zielińska M., Jak pisać i redagować. Poradnik redaktora. Wzory listów użytkowych, Warszawa 2010.

Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005.

Pałucka I., O bezemocjonalności wybranych tekstów naukowych (rekonesans badawczy), [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja. Tom I Mowy piękno wielorakie, Katowice 2000, s. 147-165.

Pawelec R., Zdunkiewicz-Jedynak D., Jak pisać?, Warszawa 2003.

Piekot T., Mechanizmy popularyzowania wiedzy naukowej, [w:] O trudnym łatwo, red. J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska, Wrocław 2002, s. 40-49.

Siddons S., Prezentacje, przeł. I. Morżoł, Warszawa 1998.

Wolański A., Streszczenie, [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003, s. 331-350.

Wolański A., Edycja tekstów, Warszawa 2011.

Wójcikiewicz M., Piszę więc jestem. Podręcznik kompozycji i redakcji tekstów, Kraków 1993.

Zaśko-Zielińska M., Majewska-Tworek A., Piekot T., red., Sztuka pisania. Przewodnik po tekstach użytkowych, [cytowanie: s. 64-65, streszczenie: s. 66-72, wizualność tekstu: s. 73-87, konspekt: s. 138-141, praca naukowa: s. 220-225, prezentacja: s. 226-230, abstrakt: s. 90-91, handout: s. 124-127, referat: s. 244-247], Warszawa 2008.

Zdunkiewicz-Jedynak D., Jak to napisać? Poradnik redagowania i komponowania tekstów, Warszawa 1998.

Żmigrodzki P., Przemiana czy upadek recenzji językoznawczej? Uwagi metalingwistyczne, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja. Tom I Mowy piękno wielorakie, Katowice 2000, s. 136-146.

Efekty uczenia się:

Student:

• swobodnie posługuje się wyróżnikami stylu naukowego właściwego filologii;

• umie zapobiegać „inwazji” elementów stylu potocznego w tekst naukowy;

• rozumie różnice gatunkowe między różnymi odmianami gatunkowymi piśmiennictwa naukowego (rozprawa, artykuł naukowy, esej naukowy);

• zna zasady kompozycji rozprawy naukowej;

• biegle posługuje się środkami więzi tekstowej, buduje tekst odpowiadający wymaganiom spójności;

• potrafi poprawnie streszczać teksty cudze i własne (potrafi przygotować abstrakt własnego tekstu);

• zna zasady cytowania i sposoby wprowadzania cytatów do własnego tekstu (w tym reguły skracania, wprowadzania komentarza odautorskiego, odautoorskich wyróżnień typograficznych, oznaczania błędów w cytatach, tłumaczenia cytatu, przytaczania wypowiedzi ustnych – zapisywania wywiadu, rozmowy, wprowadzanie nazwisk autorów cytatów);

• umie parafrazować;

• umie poprawnie definiować i porównywać (stosuje różne techniki porównywania);

• potrafi poprawnie klasyfikować zebrany materiał;

• sprawnie korzysta w tekście naukowym z metafory;

• zna zasady poprawności w zakresie posługiwania się terminami właściwymi dyscyplinie i oraz zakres ich objaśniania;

• jest wrażliwy na wyrazy nadużywane w tekstach naukowych, np. ciekawy, interesujący, istotny, kwestia;

• umie przygotować tekst poprawnie pod względem edytorskim (rozróżnia różne typy spacji, funkcję znaków takich jak: myślnik, dywiz, półpauza; apostrof, ukośnik, zna zastosowanie kursywy, boldowań, rozspacjowania; umie wprowadzić do tekstu i technicznie opracować tabele, ilustracje, wykresy, schematy; opracować bibliografię, odsyłacze bibliograficzne i przypisy wyjaśniające, indeks, a także aneks, wykaz skrótów;

• sprawnie posługuje się interpunkcją – jest świadomy dyskusyjnych użyć przecinków, różnych typów i funkcji cudzysłowów, rozumie zależność między interpunkcją i sensem wypowiedzi;

• biegle posługuje się składniowymi środkami kształtowania stylu naukowego (jest czuły na zjawisko homonimii składniowej oraz wtórne związki składniowe, rozumie konsekwencje stosowania strony biernej i skrótów składniowych, poprawnie pod względem składniowym konstruuje zdania złożone, w tym zawierające imiesłowowe równoważniki itp.); swobodnie posługuje się takimi środkami składniowymi, jak kontrast, powtórzenie, elipsa, paralelizm składniowy; dostrzega walor stylistyczny zdań prostych i rozwiniętych, wypowiedzeń parenetyczne, pytań w tekście naukowym, konstrukcji synonimicznych;

• umie przygotować referat naukowy, handout i prezentację multimedialną dotyczącą własnych prac badawczych; zna zasady doboru materiału do slajdów w stosunku do treści przedstawianej, właściwie posługuje się środkami graficznymi wykorzystywanymi w przygotowaniu prezentacji.

Metody i kryteria oceniania:

Oprócz aktywności na zajęciach i zapoznania się z listą lektur w wyborze zaproponowanym przez prowadzącego zajęcia, student jest zobowiązany do przeprowadzenia podczas pisemnego zaliczenia w sali samodzielnej analizy normatywnej fragmentu tekstu naukowego przygotowanego przez osobę prowadzącą zajęcia. Dodatkową formą sprawdzenia wiedzy i umiejętności redakcyjnych mogą być (według uznania prowadzących zajęcia) drobne prace domowe i krótkie sprawdziany. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 150 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Iwona Burkacka, Dorota Zdunkiewicz-Jedynak
Prowadzący grup: Iwona Burkacka, Agata Hącia, Jarosław Łachnik, Elżbieta Piotrowska, Magdalena Wanot-Miśtura, Magdalena Zawisławska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Tryb prowadzenia:

w sali

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)