Wstęp do językoznawstwa synchronicznego

obowiązkowe

Celem ćwiczeń jest zapoznanie słuchaczy z najważniejszymi działami nauki o języku.

Osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia wymaga 90h pracy.

Ćwiczenia poświęcone językoznawstwu jako dyscyplinie naukowej opisującej język z perspektywy synchronicznej. Słuchacze zapoznają się z podstawowymi pojęciami językoznawstwa i z jego terminologią.

Ćwiczenia są wprowadzeniem do studiowania języka z perspektywy synchronicznej. Studenci zapoznają się z podstawową terminologią i pojęciami należącymi do dyscypliny. Przedmiotem uwagi będą m.in.: definicja języka, jednostki języka i jednostki tekstu, funkcje języka i funkcje wypowiedzi, typologia znaków (ze szczególnym odniesieniem do języka), struktura języka (słownictwa i gramatyki), struktura zdań, znaczenie i referencja, akty mowy, elementy geolingwistyki i typologii języków, działy językoznawstwa. Zajęcia mają za zadanie zainteresować studentów językiem i przygotować do studiowania innych przedmiotów językoznawczych.

Literatura obowiązkowa:

Grzegorczykowa, Renata: Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.

Literatura do wyboru*:

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. Kazimierz Polański, Wrocław 1993 (lub wyd. następne) – wybrane artykuły.

Encyklopedia języka polskiego, (poprzednio: Encyklopedia wiedzy o języku polskim), red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław 1991 (lub wyd. następne) – wybrane artykuły.

Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, wyd. 2. Lublin 2001 – wybrane artykuły.

Apresjan, Jurij D.: Semantyka leksykalna, wyd. II, przekł. Z. Kozłowska i A. Markowski, Warszawa 2000.

Austin John L.: Jak działać słowami, w: tegoż, Mówienie i poznawanie, Warszawa 1993.

Bańko, Mirosław: Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Warszawa 2001, rozdz. 1-13, http://banko.polon.uw.edu.pl/inne_publikacje.html.

Bańko, Mirosław, Przepiórkowski, Adam, Górski, Rafał, Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara: Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa, 2012, http://nkjp.pl/index.php?page=3&lang=0.

Bednarek, Adam i Grochowski, Maciej: Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1987.

Bobrowski, Ireneusz: Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.

Bogusławski, Andrzej: Obiekty leksykograficzne i jednostki języka, w: A. Bogusławski, Sprawy słowa, Warszawa 1994, s. 115-124.

Bogusławski, Andrzej: Uwagi o pracy nad frazeologią, w: A. Bogusławski, Sprawy słowa, Warszawa 1994, s. 125-136.

Cruse, Alan: Meaning in Language. An Introduction to Semantics and Pragmatics, Oxford, New York 2004, publikacja dostępna w e-Książkach BUW (Academic Research Source eBooks).

Dalewska-Greń, Hanna: Języki słowiańskie, Warszawa 1997.

Diringer, David: Alfabet, Warszawa 1972.

Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. 1 i 2, Warszawa 1986.

Grochowski, Maciej: Zarys leksykologii i leksykografii, Toruń 1982.

Grzegorczykowa, Renata: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, wyd. 4. rozszerzone, Warszawa 2010, publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/2578)

Guiraud, Pierre: Zagadnienia i metody statystyki językoznawczej, Warszawa 1966.

Hockett, Charles F.: Kurs językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1968.

Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. 1 i 2, Warszawa 1986.

Levinson, Stephen C.: Pragmatyka, Warszawa 2010, , publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/2574)

Lyons, John: Semantyka, t.1 i 2, Warszawa 1984.

Majewicz, Alfred: Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

Mecner, Piotr: Elementy gramatyki umysłu, Kraków 2005.

Milewski, Tadeusz: Językoznawstwo, Warszawa 2004 (lub wyd. poprzednie), publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/1775)

Podstawy językoznawstwa korpusowego, red. Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, Łódź 2005.

Przybylska, Renata: Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2004.

Psycholingwistyka, red. Jean B. Gleason, Nan B. Ratner, Sopot 2005.

Saloni, Zygmunt, Apologia graficyzmu, w: Prace z językoznawstwa ogólnego i kontrastywnego, pod red. J. Sambor, R. Huszczy, Warszawa 1991.

Sambor, Jadwiga: Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego, Wrocław 1972.

Saussure, Ferdinand de: Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1961 (lub wyd. następne).

Szupryczyńska, Maria: Wstęp do językoznawstwa ogólnego, Toruń 1988.

Tokarz, Marek: Elementy formalnej teorii składni, Warszawa 1994.

Weinsberg, Adam: Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983..

Wierzbicka, Anna: O języku dla wszystkich, Warszawa 1967.

Wierzbicka, Anna: Genry mowy, w: Tekst a zdanie, red. Teresa Dobrzyńska, Elżbieta Janus, Warszawa 1983, 125-138.

Wierzbicka, Anna: Język-umysł-kultura, Warszawa 1999.

Woliński, Marcin: Automatyczna analiza składnikowa języka polskiego, Warszawa 2019, r. V „Inne formalne opisy składni języka polskiego”, https://www.wuw.pl/data/include/cms/Automatyczna_analiza_skladnikowa_Wolinski_Marcin_2019.pdf.

Zbiór zadań z językoznawstwa, przekład i opracowanie Włodzimierz Gruszczyński, Warszawa 1990, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/2067.

* Lista lektur informuje o zakresie materiału, ale od studentów nie oczekuje się przeczytania ich w całości. Fragmenty wymagające lektury będą wskazane przez prowadzących. Prowadzący mogą też poprosić o lekturę innej publikacji mieszczącej się w programie zajęć. Spośród wymienionych pozycji książką najbardziej zbieżną z programem zajęć jest „Wstęp do językoznawstwa” R. Grzegorczykowej.

Po zakończeniu ćwiczeń student:

- rozpoznaje różnice między systemem języka a tekstem i ich konsekwencje badawcze,

- nazywa kryteria, według których wyodrębnia się działy językoznawstwa,

- wyjaśnia podstawowe terminy gramatyczne i semantyczne,

- analizuje wypowiedzi z punktu widzenia funkcji, jaką pełnią,

- wybiera odpowiednie do przedmiotu badań metody językowego opisu tekstu,

- porównuje różne metody opisu języka, zwłaszcza metody opisu synchronicznego

- Krótka praca lub prace pisemne – 30%

- Test lub testy cząstkowe – 20%

- Końcowy test pisemny – 50%

Do zadań i testów może być wykorzystana platforma Kampus lub formularze Google.

Dopuszczalne są dwie nieobecności. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Szacowany nakład pracy studentów: 90 godzin (3 ECTS), w tym:

- udział w ćwiczeniach: 30 godzin (1 ECTS)

- przygotowanie do zajęć: 30 godzin (1 ECTS)

- rozwiązanie testu cząstkowego lub testów cząstkowych, przygotowanie pracy pisemnej lub prac pisemnych: 30 godzin (1 ECTS)

Wykorzystanie systemów sztucznej inteligencji wymaga uzgodnienia z osobą prowadzącą zajęcia.

nie dotyczy