Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Funkcjonalny opis języka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3007-L1A1FO
Kod Erasmus / ISCED: 09.301 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Funkcjonalny opis języka
Jednostka: Instytut Polonistyki Stosowanej
Grupy: Logopedia ogólna i kliniczna (PRK)
Logopedia ogólna i kliniczna (PRK) - 1 rok 1. st.
Punkty ECTS i inne: 7.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Założenia (opisowo):

zaliczenie I semestru studiów na kierunku logopedia ogólna i kliniczna

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Przedmiot ma za zadanie zapoznać studenta z system fonologicznym współczesnej polszczyzny oraz jego rolą w opisie pozostałych podsystemów języka. Pojęcia opisu fonologicznego, tj. fonem, warianty fonemu, cechy dystynktywne, opozycja fonologiczna czy neutralizacja opozycji, omawiane są z uwzględnieniem specyfiki pracy logopedy.

Pełny opis:

Wykład ma za zadanie:

- przedstawić systematycznie wiedzę potrzebną do zaliczenia przedmiotu;

- zapoznać studenta z problematyką z zakresu fonologii (segmentalnej i suprasegmentalnej) i fonetyki artykulacyjnej,

- zapoznać słuchaczy z rolą, jaką odgrywają fonetyka i fonologia w profilaktyce, diagnozie i terapii logopedycznej.

Pierwsze wykłady wprowadzają w terminologię związaną z fonologią i fonetyką. Po przedstawieniu zagadnień wstępnych omawiane są problemy dystrybucji, opozycji i wariantywności głosek oraz najważniejsze typy procesów fonologicznych. Wyjaśniania jest klasyfikacja upodobnień oraz zagadnienia związane z normą wymawianiową. W dalszej części wykładu prezentowane są sposoby wizualizacji fonacji i artykulacji w instrumentalnych badaniach fonetycznych. Objaśniana jest charakterystyka fonetyczna głosek języka polskiego (samogłosek i spółgłosek) z uwzględnieniem współczesnych wyników badań fonetyczno-instrumentalnych oraz terminologii stosowanej w światowych i polskich opisach fonetyczno-artykulacyjnych.

Ćwiczenia mają za zadanie:

- pogłębić wiedzę wyniesioną z wykładu;

- nauczyć studentów praktycznego wykorzystania wiedzy z zakresu fonologii i fonetyki artykulacyjnej;

- zmobilizować studentów do systematycznej pracy.

Literatura:

Benni, T., Palatogramy polskie. Kraków1931.

Dłuska M., Fonetyka polska. Artykulacja głosek polskich, wyd. 2, Warszawa–Kraków 1981.

Dróżdż-Łuszczyk K., Problemy z interpretacją fonologiczną wybranych głosek zwarto-wybuchowych, „LingVaria” 2 (36), s. 75–84 (online: https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.36.05).

Dróżdż-Łuszczyk K., Siudzińska N., Reinterpretacja systemu fonologicznego współczesnego języka polskiego, "Język Polski" (w druku).

Dukiewicz L., 1978, Intonacja wypowiedzi polskich, Wrocław.

Dukiewicz L, Sawicka I., Fonetyka i fonologia, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, red. H. Wróbel, Kraków 1995.

Dunaj B. , Zasady poprawnej wymowy polskiej, „Język Polski”, z. 86, s. 161–172, 2006.

Jassem W., Illustrations of the IPA: Polish. „Journal of the International Phonetic Association“ 33/1, s. 103-107, 2003.

Klebanowska B., Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 2007.

Koneczna H., Zawadowski W., Przekroje rentgenograficzne głosek polskich, Warszawa 1951.

Laskowski R., System fonologiczny języka polskiego [w:] Encyklopedia języka polskiego, Wrocław 1999.

Lorenc A., Żygis M., Mik Ł., Pape D., Sóskuthy M., Articulatory and acoustic variation in Polish palatalised retroflexes compared with plain ones, „Journal of Phonetics”, Volume 96, (online: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0095447022000560).

Lorenc A., Wymowa normatywna polskich samogłosek nosowych i spółgłoski bocznej, Warszawa 2016.

Lorenc A., Król D., Klessa K., An acoustic camera approach to studying nasality in speech: The case of Polish nasalised vowels, „Journal of Acoustical Society of America” 144 (6), s. 3603–3617, 2018.

Lorenc A., Charakterystyka artykulacyjna polskich sybilantów retrofleksyjnych. Badanie z wykorzystaniem artykulografii elektromagnetycznej, „Logopedia” 47(2), s. 157-176, 2018.

Łobacz P., Polska fonologia dziecięca, Warszawa 1996.

Madelska L., Słownik wariantywności fonetycznej współczesnej polszczyzny, Kraków 2005.

Madelska L., Witaszek-Samborska M. ,Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, Poznań 1997.

Milewski S., Frekwencja fonemów w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym, Gdańsk 1997, Logopedia 24.

Milewski S., Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty analizy fonemowej, Lublin 1999.

Rocławski B., Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa 1981.

Rocławski B., Zarys fonologii, fonetyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego, wyd. II uzupełnione, Gdańsk 1986, Wydawnictwo Uczelniane UG.

Rybka P., Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce, Wydawnictwo, Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015.

Siudzińska N., Problemy z interpretacją fonologiczną samogłosek nosowych w języku polskim, „LingVaria” 2 (36), s. 63–74 (online: https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.36.04).

Słownik wymowy polskiej, 1977, red. M. Karaś, M. Madejowa, Warszawa.

Wierzchowska B., Wymowa polska, Wrocław, 1970.

Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.

Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2001.

Efekty uczenia się:

Po zakończeniu cyklu wykładów i ćwiczeń student będzie potrafić:

WIEDZA

- opisać mechanizmy tworzenia głosek

- scharakteryzować system fonologiczny polszczyzny;

- zinterpretować fonologicznie zjawiska fonetyczne;

- scharakteryzować dystrybucję, opozycję, wariantywność w odniesieniu do różnych poziomów opisu językowego.

UMIEJĘTNOŚCI

- wyjaśnić mechanizm koartykulacji;

- rozpoznać w potoku mowy elementy, których realizacja jest zgodna z systemem fonologicznym współczesnej polszczyzny;

- rozpoznać zjawiska z zakresu zaburzeń w realizacji fonemów;

- zbudować jedno- i wielowymiarowe opozycje dla jednostek z różnych podsystemów języka (morfemika, składnia);

- wykorzystać wiedzę z zakresu fonetyki do rozumienia struktury tematyczno-rematycznej wypowiedzi;

- wykorzystać wiedzę z zakresu fonetyki w morfonologii i morfemice.

Metody i kryteria oceniania:

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)

- zaliczenie ustne

- zaliczenie pisemne, obejmujące wiedzę z ćwiczeń i wykładu; warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 60% punktów

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-19 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 38 miejsc więcej informacji
Wykład, 30 godzin, 38 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Katarzyna Dróżdż-Łuszczyk, Anita Lorenc, Kamila Potocka-Pirosz
Prowadzący grup: Katarzyna Dróżdż-Łuszczyk, Anita Lorenc, Natalia Siudzińska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Uwagi:

Nie ma możliwości eksternistycznego zaliczenia zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze (dwie na wykładzie i dwie na ćwiczeniach). Z uczestniczenia w zajęciach nie zwalnia również zaliczenie gramatyki opisowej języka polskiego na kierunku filologia polska.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-02-17 - 2025-06-08
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 38 miejsc więcej informacji
Wykład, 30 godzin, 38 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Katarzyna Dróżdż-Łuszczyk, Anita Lorenc, Kamila Potocka-Pirosz
Prowadzący grup: Katarzyna Dróżdż-Łuszczyk, Anita Lorenc, Natalia Siudzińska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Uwagi:

Nie ma możliwości eksternistycznego zaliczenia zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze (dwie na wykładzie i dwie na ćwiczeniach). Z uczestniczenia w zajęciach nie zwalnia również zaliczenie gramatyki opisowej języka polskiego na kierunku filologia polska.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)