Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Metodyka języka polskiego w liceum (kształcenie literackie)

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3007-N1B1M-KL
Kod Erasmus / ISCED: 05.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0114) Kształcenie nauczycieli ze specjalizacją tematyczną Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Metodyka języka polskiego w liceum (kształcenie literackie)
Jednostka: Instytut Polonistyki Stosowanej
Grupy: Harmonogram zajęć - ponadplanowan specjalizacja nauczycielska, st. stacjonarne, drugiego stopnia
Przedmioty 1 roku specjalizacji nauczycielskiej - stacjonaren 2-go stopnia
Przedmioty specjalizacji nauczycielskiej - stacjonarne 2-go stopnia
Wszystkie przedmioty polonistyczne - oferta ILP (3001...) , IJP (3003...) i IPS (3007...)
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Celem przedmiotu jest zaprezentowanie studentom najważniejszych teorii interpretacji dzieła literackiego w kontekście szkolnym. Zajęcia będą miały formę teoretycznych dyskusji nad najważniejszymi szkołami interpretacji tekstu literackiego w szkole w ostatnich latach (zwrot etyczny, poststrukturalizm, inspiracje postmodernizmem, gender, multimedialny moduł tematyczny (MMT)), a następnie wspólną próbę ich szkolnej aplikacji do konkretnych tekstów. Pozostała część zajęć przeznaczona jest na warsztatowe, metodyczne działania. Ich zakres dotyczy planowania cyklu zajęć dla każdej klasy szkoły ponadpodstawowej na podstawie standardów i wymagań, podstawy programowej, kanonu lektur, a także metod i form pracy, działań wychowawczych związanych z kształceniem literacko-kulturowym i budowaniem kompetencji lekturowo-interpretacyjnych uczniów. Podczas zajęć studenci ćwiczą również organizację lekcji i cykli lekcyjnych na konkretnych przykładach (tzw. case studies).

Pełny opis:

Współczesna szkoła wymaga od nauczyciela nie tylko znajomości tradycyjnej, strukturalistycznej metodyki nauczania literatury, lecz także swobodnego poruszania się po nowoczesnych teoriach teoretycznoliterackich. W ostatnich latach w wielu ośrodkach akademickich w Polsce rozwijane są badania nad nowoczesną metodyką literatury polskiej. Zauważono niezwykle szerokie możliwości wykorzystania teorii gender, postmodernistycznych inspiracji czy przede wszystkim zwrotu etycznego do szkolnej interpretacji tekstu literackiego. Pozwala to na zbliżenie się tekstu literackiego do życia ucznia, egzystującego w płynnej i zmiennej nowoczesności.

Celem zajęć jest zaprezentowanie niektórych odkryć z ostatnich lat i zorientowanie studenta w najnowszych badaniach polskich metodyków. Ich wykorzystanie może być szczególnie przydatne właśnie w szkole ponadpodstawowej, gdzie poziom tekstów i większa dojrzałość ucznia pozwalają na odważniejsze stosowanie różnorodnych teorii literaturoznawczych.

Integralną część zajęć stanowią hospitacje lekcji w szkołach ponadpodstawowych, podczas których studenci mają okazję zweryfikować swoją wiedzę teoretyczną z praktyką pracy nauczycielskiej. Hospitacje lekcji podlegają wszechstronnemu omówieniu podczas zajęć audytoryjnych.

Literatura:

1. A. Janus-Sitarz, ,,Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze", Kraków 2009.

2. G. Tomaszewska, ,,Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła", Gdańsk 2019.

3. Z. A. Kłakówna, ,,Język polski. Wykłady z metodyki", Kraków 2017.

4. M. Pieniążek, ,,Uczeń jako aktor kulturowy. Polonistyka szkolna w warunkach płynnej nowoczesności", Kraków 2013.

5. A. Ślósarz, ,,Ideologiczne matryce. Lektury a ich konteksty. Postkomunistyczna Polska – postkolonialna Australia", Kraków 2014

6. ,,Nowe odsłony klasyki w szkole. Wiek XIX", pod red. E. Jaskółowej i K. Jędrych, Katowice 2019.

7. ,,Polonistyczna dydaktyka ogólna", red. J. Fiszbak, Łódź 2019

8. B. Myrdzik, ,,Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej", Lublin 2006.

9. M. Stoch, ,,Gender na lekcjach polskiego", Kraków 2015.

10. ,,Kompetencje nauczyciela polonisty we współczesnej szkole. Między schematem a kreatywnością", pod red. M. Trysińskiej i K. Maciejak, Warszawa 2019.

11. Książki pokongresowe z I, II, III i IV Kongresu Dydaktyki Polonistycznej (wybrane artykuły).

12. Z. Uryga, ,,Godziny polskiego", Warszawa 1996

13. M. Michalski, Polonistyka końca świata. Edukacja literacka wobec wyzwań współczesności, Gdańsk 2022.

14. M. Ochwat, (Współ) myślenie w humanistyce. Literackie ekokształcenie w epoce antropocenu, "Polonistyka. Innowacje" 2020, nr 12.

15. P. Kołodziej, Literatura grozi myśleniem, Kraków 2021.

16. K. Koziołek, Czas lektury, Katowice 2017.

Podczas pierwszych zajęć prowadzący w porozumieniu z grupą może zmodyfikować powyższą listę, np. rozszerzyć ją o teksty omawiające zagadnienia zgodne ze szczególnymi potrzebami i zainteresowaniami studentów.

Efekty uczenia się:

W zakresie wiedzy Student/Studentka zna i rozumie:

 treść podstawowych dokumentów oświatowych (podstawę programową i standardy wymagań egzaminacyjnych oraz minimum 2 programy i związane z nimi podręczniki do nauki języka polskiego w szkole ponadpodstawowej), metody kształcenia polonistycznego, konstrukcję programów, zasady planowania lekcji i metody aktywizacji uczniów, a także integracji wewnątrz- i międzyprzedmiotowej;

 terminologię stosowaną w dydaktyce polonistycznej w celu analizy rozmaitych rozwiązań metodycznych;

 problemy z zakresu poszczególnych działów nauki o literaturze, zwłaszcza najważniejszych teorii interpretacji dzieła literackiego w kontekście szkolnym, wiedzy o języku w szkole ponadpodstawowej, własności szkolnych gatunków wypowiedzi;

 metody zapobiegania błędom popełnianym przez uczniów;

 metody stymulowania aktywność poznawczej uczniów i popularyzowania wiedzy;

 metody kształtowania umiejętności współpracy pomiędzy uczniami, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;

 metody projektowania działań edukacyjnych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów, odkrywania oraz rozwijania ich predyspozycji i uzdolnień oraz przygotowywaniem do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych;

 sposoby i znaczenie oceniania osiągnięć szkolnych uczniów, w tym rolę diagnozy wstępnej i oceniania kształtującego w kontekście efektywności nauczania, rodzaje i sposoby przeprowadzania sprawdzianów, zwłaszcza egzaminu maturalnego;

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.W1, D.1/E.1.W2, D.1/E.1.W3, D.1/E.1.W4, D.1/E.1.W5, D.1/E.1.W6, D.1/E.1.W7, D.1/E.1.W8, D.1/E.1.W9, D.1/E.1.W10, D.1/E.1.W11, D.1/E.1.W12, D.1/E.1.W13, D.1/E.1.W14, D.1/E.1.W15, C.W5, C.W6, D.1.W3, D.1.W4, D.1.W5, D.1.W6, D.1.W7, D.1.W8, D.1.W9, D.1.W10, D.1.W11, D.1.W12, D.1.W13, D.1.W14, D.1.W15

W zakresie umiejętności Student/Studentka potrafi:

 realizować proces dydaktyczny, uwzględniając stan badań naukowych i trafnie dobierając metody nauczania oraz funkcjonalnie organizując pracę uczniów – uwzględniając ich potrzeby oraz indywidualne predyspozycje, w tym zaplanować pracę z uczniem zdolnym;

 zaplanować proces kształcenia kompetencji lekturowo-interpretacyjnej oraz komunikacyjnej uczniów oraz ocenić edukacyjną efektywność tych działań, kontrolować i oceniać postępy uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na III etapie edukacji;

 integrować wiedzę i umiejętności z różnych działów nauki o języku, literaturze i kulturze, dążyć do systematyzacji i funkcjonalizacji wiedzy;

 przeprowadzić lekcje języka polskiego oraz przedstawić metodyczną oraz merytoryczną analizę swoich lub obserwowanych działań dydaktycznych;

 zorganizować pracę domową ucznia oraz wspomagać samokształcenie.

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.U1, D.1/E.1.U2, D.1/E.1.U3, D.1/E.1.U4, D.1/E.1.U5, D.1/E.1.U6, D.1/E.1.U7, D.1/E.1.U8, D.1/E.1.U9, D.1/E.1.U10, D.1/E.1.U11, C.U3, C.U5, C.U8

W zakresie kompetencji społecznych Student/Studentka jest gotów/gotowa do:

 świadomego, twórczego i odpowiedzialnego poszukiwania najlepszych rozwiązań dydaktycznych sprzyjających postępom uczniów, zwłaszcza rozwojowi kompetencji i sprawności lekturowo-interpretacyjnych i komunikacyjnych, w celu umożliwienia im pełnego uczestnictwa w życiu społecznym;

 pobudzania w uczniach ciekawości, popularyzowania wiedzy, kształtowania nawyku samodzielnego uczenia się przez całe życie, także w perspektywie rozwoju osobistego i zawodowego;

 dostosowania metody nauczania do zróżnicowanych potrzeb uczniów, uczenia współpracy, kształtowania postaw etycznych (także w odniesieniu do odpowiedzialnego korzystania z mediów cyfrowych).

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.K1, D.1/E.1.K2, D.1/E.1.K3, D.1/E.1.K4, D.1/E.1.K5, D.1/E.1.K6, D.1/E.1.K7, D.1/E.1.K8, D.1/E.1.K9, C.K1

Grupa zajęć z rozporządzenia MNISW w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z 25 lipca 2019 r.: D

Metody i kryteria oceniania:

Nakład pracy:

Udział w zajęciach: 30 godzin

Przygotowanie do zajęć (w tym czytanie wskazanej literatury, powtórzenie wiadomości z wybranych działów nauki o literaturze, wykonywanie prac cząstkowych, np. ocena wypracowania uczniowskiego, oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu, udział w hospitacjach): 45 godzin

Przygotowanie pracy zaliczeniowej: 15 godzin

Podstawa zaliczenia:

 obecność na ćwiczeniach (dopuszczalne dwie nieobecności);

 przygotowanie do zajęć;

 aktywny udział w zajęciach;

 wykonywanie prac cząstkowych (np. ocena wypracowania uczniowskiego);

 przygotowanie i wygłoszenie referatu;

 pisemna praca zaliczeniowa.

Oceniana będzie sprawność wykonywania konkretnych ćwiczeń warsztatowych, polegających na konstruowaniu konspektów i scenariuszy lekcyjnych. 

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-19 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 42 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Helena Balcerek, Jan Zdunik
Prowadzący grup: Jan Zdunik
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Celem przedmiotu jest zaprezentowanie studentom najważniejszych teorii interpretacji dzieła literackiego w kontekście szkolnym. Zajęcia będą miały formę teoretycznych dyskusji nad najważniejszymi szkołami interpretacji tekstu literackiego w szkole w ostatnich latach (zwrot etyczny, poststrukturalizm, inspiracje postmodernizmem, gender, MMT), a następnie wspólną próbę ich szkolnej aplikacji do konkretnych tekstów.

Pełny opis:

Współczesna szkoła wymaga od nauczyciela nie tylko znajomości tradycyjnej, strukturalistycznej metodyki nauczania literatury, lecz także swobodnego poruszania się po nowoczesnych teoriach teoretycznoliterakich. W ostatnich latach w wielu ośrodkach akademickich w Polsce rozwijane są badania nad nowoczesną metodyką literatury polskiej. Zauważono niezwykle szerokie możliwości wykorzystania teorii gender, postmodernistycznych inspiracji czy przede wszystkim zwrotu etycznego do szkolnej interpretacji tekstu literackiego. Pozwala to na zbliżenie się tekstu literackiego do życia ucznia, egzystującego w płynnej i zmiennej nowoczesności.

Celem zajęć jest zaprezentowanie niektórych odkryć z ostatnich lat i zorientowanie studenta w najnowszych badaniach polskich metodyków. Szczególnie przydatne ich wykorzystanie może być właśnie w liceum, gdzie skomplikowanie tekstów i większa dojrzałość ucznia pozwalają na odważniejsze stosowanie skomplikowanych teorii literaturoznawczych.

Literatura:

1. A. Janus-Sitarz, ,,Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze", Kraków 2009.

2. G. Tomaszewska, ,,Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła", Gdańsk 2019.

3. Z. A. Kłakówna, ,,Język polski. Wykłady z metodyki", Kraków 2017.

4. M. Pieniążek, ,,Uczeń jako aktor kulturowy. Polonistyka szkolna w warunkach płynnej nowoczesności", Kraków 2013.

5. A. Ślósarz, ,,Ideologiczne matryce. Lektury a ich konteksty. Postkomunistyczna Polska - postkolonialna Australia", Kraków 2014

6. ,,Nowe odsłony klasyki w szkole. Wiek XIX", pod red. E. Jaskółowej i K. Jędrych, Katowice 2019.

7. ,,Polonistyczna dydaktyka ogólna", red. J. Fiszbak, Łódź 2019

8. B. Myrdzik, ,,Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej", Lublin 2006.

9. M. Stoch, ,,Gender na lekcjach polskiego", Kraków 2015.

10. ,,Kompetencje nauczyciela polonisty we współczesnej szkole. Między schematem a kreatywnością", pod red. M. Trysińskiej i K. Maciejak, Warszawa 2019.

11. Książki pokongresowe z I, II, III i IV Kongresu Dydaktyki Polonistycznej (wybrane artykuły).

12. Z. Uryga, ,,Godziny polskiego", Warszawa 1996

13. M. Michalski, Polonistyka końca świata. Edukacja literacka wobec wyzwań współczesności, Gdańsk 2022.

14. M. Ochwat, (Współ) myślenie w humanistyce. Literackie ekokształcenie w epoce antropocenu, "Polonistyka. Innowacje" 2020, nr 12.

15. P. Kołodziej, Literatura grozi myśleniem, Kraków 2021.

16. K. Koziołek, Czas lektury, Katowice 2017.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)