Gramatyka opisowa polskiego języka migowego 2

obowiązkowe

Celem zajęć jest zaznajomienie uczestników z kluczowymi zagadnieniami związanymi z opisem gramatycznym polskiego języka migowego (PJM). Analizowane będą rzeczywiste wypowiedzi użytkowników PJM zaczerpnięte z korpusu tego języka. Wprowadzona zostanie odpowiednia terminologia z zakresu językoznawstwa teoretycznego. Nabyta wiedza ułatwi studentom refleksję nad strukturami poznawanymi w trakcie nauki PJM.

w sali

Zajęcia wprowadzają studentów w problematykę opisu gramatycznego polskiego języka migowego (PJM). Wyposażają studentów w narzędzia i kompetencje niezbędne do analizowania zjawisk gramatycznych w językach wizualno-przestrzennych (z użyciem odpowiedniej terminologii). Podstawą empiryczną kursu są rzeczywiste wypowiedzi użytkowników PJM zaczerpnięte z korpusu tego języka. Nabyta wiedza ułatwi studentom refleksję nad strukturami przyswajanymi w trakcie praktycznej nauki PJM w ramach innych zajęć kursowych. Zajęcia pozwalają także uczestnikom na zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych podczas przygotowywania pracy magisterskiej z zakresu lingwistyki migowej.

Omawiane zagadnienia:

1. Opis wybranych zjawisk gramatycznych PJM z wykorzystaniem terminologii i narzędzi metodologicznych współczesnej lingwistyki migowej

2. Składnia jako podstawa kompetencji komunikacyjnej

3. Gramatyka a struktura informacyjna w polskim języku migowym (rozczłonkowanie tematyczno-rematyczne)

4. Szyk zdaniowy

5. Struktura zdań migowych i ich typy

6. Złożone konstrukcje zdaniowe (parataksa i hipotaksa)

7. Typy zdań podrzędnych (np. warunkowe, względne)

8. Procesy gramatykalizacyjne zachodzące w PJM

9. Wariantywność form gramatycznych używanych w PJM

10. Kształtowanie komunikatu migowego przez czynniki o charakterze gramatycznym i pragmatycznym

11. Analiza danych korpusowych pod względem wybranych właściwości gramatycznych PJM

A. Baker, R. Pfau (2016), red., The linguistics of sign languages: An introduction. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.

J. Łacheta, M. Czajkowska-Kisil, J. Linde-Usiekniewicz, P. Rutkowski (2016), red., Korpusowy słownik polskiego języka migowego, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (publikacja online: http://www.slownikpjm.uw.edu.pl).

R. Pfau, M. Steinbach, B. Woll (2012), red., Sign language: An international handbook. Berlin: De Gruyter Mouton (wybrane rozdziały).

P. Rutkowski (2017), red., Ikoniczność w gramatyce i leksyce polskiego języka migowego (PJM) (Lingwistyka Migowa w Polsce / Sign Linguistics in Poland: 1), Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

P. Rutkowski, S. Łozińska (2011), O niedookreśloności semantycznej migowych predykatów klasyfikatorowych, w: Różne formy, różne treści, red. M. Bańko, D. Kopcińska, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 211-223.

P. Rutkowski, S. Łozińska (2014), red., Lingwistyka przestrzeni i ruchu. Komunikacja migowa a metody korpusowe, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

P. Rutkowski, A. Kuder, M. Czajkowska-Kisil, J. Łacheta (2015), The structure of nominal constructions in Polish Sign Language (PJM): A corpus-based study, Studies in Polish Linguistics 10 (1), 1-15

P. Rutkowski, A. Kuder, J. Filipczak, P. Mostowski (2015), Analiza suprasegmentalnych wykładników negacji w polskim języku migowym (PJM) jako przykład wykorzystania metod korpusowych w badaniach nad komunikacją wizualno-przestrzenną, w: Metodologie językoznawstwa. Od dialektologii do dialektyki (Łódzkie Studia z Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego / Łódź Studies in English and General Linguistics: 4), red. P. Stalmaszczyk, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 109-130.

P. Rutkowski, S. Łozińska (2016), Argument linearization in a three-dimensional grammar: A typological perspective on word order in Polish Sign Language (PJM), Journal of Universal Language, 17.1, 109-134.

M. Świdziński, P. Rutkowski (2022), Korpus ogólny jako model danego języka naturalnego: korpusy języków fonicznych a Korpus Polskiego Języka Migowego, Poradnik Językowy 3, 7-22

P. Tomaszewski (2011), Lingwistyczny opis struktury polskiego języka migowego, w: Język jako przedmiot badań psycholingwistycznych. Psycholingwistyka i neurolingwistyka, red. I. Kurcz, H. Okuniewska, Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica, 184-238.

Po ukończeniu zajęć student/studentka:

[w zakresie wiedzy:]

ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki metodologicznej, terminologii i metod stosowanych w badaniach nad gramatyką wizualno-przestrzenną;

ma pogłębioną wiedzę na temat wybranych aspektów struktury gramatycznej polskiego języka migowego (PJM), jej cech charakterystycznych, a także różnic i podobieństw między PJM a innymi językami migowymi oraz językami fonicznymi;

ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat związków między gramatyką a innymi wymiarami komunikacji migowej;

ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o najważniejszych nowych odkryciach naukowych w zakresie badań nad gramatyką PJM;

[w zakresie umiejętności:]

posiada umiejętność samodzielnego zdobywania i rozwijania wiedzy w zakresie analizy gramatycznej;

potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów;

potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę z zakresu gramatyki wizualno-przestrzennej, rozwijając swoje umiejętności badawcze;

posiada umiejętność przygotowania i prowadzenia prostych badań z zakresu gramatyki migowej, zna i rozumie terminologię gramatyczną i potrafi ją stosować;

posiada umiejętności krytycznego odwoływania się do poglądów innych autorów;

potrafi posługiwać się terminologią oraz narzędziami teoretycznymi i analitycznymi potrzebnymi do przygotowania oryginalnej pracy pisemnej o charakterze naukowym z zakresu lingwistyki migowej;

[w zakresie kompetencji społecznych:]

dobrze zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i swoich umiejętności i rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się;

docenia wartość zdobywanej wiedzy i potrafi wykorzystywać tę wiedzę do weryfikowania odbieranych treści;

rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej w badaniach naukowych.

Kryteria oceniania:

- obowiązkowa obecność na zajęciach,

- aktywne uczestnictwo w zajęciach,

- systematyczne przygotowywanie zadanego materiału.

Forma zaliczenia przedmiotu: test zaliczeniowy i ocena ciągła. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Zgodnie z uchwałą nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia oraz uchwałą Rady Dydaktycznej Wydziału Polonistyki z dn. 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty oraz redakcji tekstu pisemnych prac i prezentacji zaliczeniowych pisanych w języku polskim lub tłumaczonych z polskiego języka migowego na język polski.

Wyrażony w punktach ECTS nakład pracy studenta:

- udział w wykładzie: 1 ECTS,

- udział w ćwiczeniach: 1 ECTS,

- przygotowanie do wykładu: 1,5 ECTS,

- przygotowanie do ćwiczeń: 1,5 ECTS,

- przygotowanie do testu zaliczeniowego z wykładu: 1 ECTS,

- przygotowanie do testu zaliczeniowego z ćwiczeń: 1 ECTS.