Rola źródeł pisanych w dziewiętnastowiecznych badaniach indoeuropejskich

ogólnouniwersyteckie

Ogólna wiedza o języku naturalnym.

Mile widziana znajomość języków obcych.

w sali

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z kluczowymi źródłami pisanymi (w tym światowymi zabytkami piśmiennictwa), które przyczyniły się do intensywnego rozwoju językoznawstwa indoeuropejskiego w XIX wieku. W trakcie zajęć poza omówieniem źródeł zostaną przedstawione wymierne efekty włączenia tekstów do analiz w dziewiętnastowiecznych badaniach teoretycznych i materiałowych w ograniczeniu do języków z rodziny indoeuropejskiej. Efektem równolegle osiągniętym będzie przyswojenie przez studentów podstawowych terminów, założeń, metod i teorii stosowanych w badaniach indoeuropeistycznych, historycznych czy porównawczych.

Podczas zajęć zostaną poruszone poniższe zagadnienia:

a. Pismo jako jeden z najważniejszych wynalazków ludzkości.

b. Pierwotna funkcja pisma na przykładach z różnych stron świata.

c. Wariacje form zapisu (od pierwotnych po współczesne) i ich ewolucja.

d. Najważniejsze zabytki piśmiennictwa w językach indoeuropejskich (historycznych i współczesnych) ze szczególnym uwzględnieniem języków słowiańskich, bałtyckich oraz germańskich.

e. Przykłady praw głosowych, które bez odkrycia dawnych źródeł pisanych, nie mogłyby zostać sformułowane.

f. Analiza zmian budowy leksemów począwszy od rekonstruowanych form prasłowiańskich (bałtosłowiańskich) do współczesnych słowiańskich (bałtyckich).

g. Dyferencjacja języków indoeuropejskich jako konsekwencja działania praw głosowych.

Ron Asher (Ed.) (1993, 1st edition) / Keith Brown (2006, 2nd Edition), Encyclopedia of Language and Linguistics.

Leszek Bednarczuk (red.) (1986). Języki indoeuropejskie. Tom 1. i 2. Warszawa: PWN.

J. Bouma, Sound laws, In: Robert Stephen Paul Beekes (2011). Comparative Indo-European Linguistics: An Introduction. (2nd Edition). John Benjamins Publishing Company. (https://archive.org/details/ComparativeIndoEuropeanLinguistics)

James Clackson (2007). Indo-European Linguistics. An Introduction. New York: Cambridge University Press. (http://caio.ueberalles.net/Indo-European-Linguistics-Introduction/Indo-European%20Linguistics%20-%20James%20Clackson.pdf)

Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz (2006). Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Benjamin W. IV Fortson (2004/2010). Indo-European Language and Culture. An Introduction (2nd Edition). Blackwell Publishing Ltd. (http://caio.ueberalles.net/Indo-European-Linguistics-Introduction/Indo-European%20Language%20and%20Culture%20-%20Benjamin%20W.%20Fortson%20IV.pdf)

Adam Heinz (1978). Dzieje językoznawstwa w zarysie. Warszawa: PWN.

Zenon Klemensiewicz (1976). Historia języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Polszczyzna XVII i XVIII wieku. Instytut Języka Polskiego PAN (https://www.polszczyzna17-18.ijp.pan.pl/)

Vladimir Polyakov, Elena Makarova. (2015). List of literary monuments and examples. (https://www.researchgate.net/publication/283258425_List_of_literary_monuments_and_examples)

Słownik prasłowiański. Instytut Slawistyki PAN. (https://praslow.ispan.edu.pl/slownik/pl)

Wojciech Smoczyński (2007). Słownik etymologiczny języka litewskiego. Wilno: Vilniaus universitetas.

Po ukończeniu konwersatorium student:

(WIEDZA)

- jest świadomy fenomenu powstania pisma i jego roli w rozwoju ludzkości,

- uświadamia sobie rolę źródeł pisanych w językoznawczych badaniach indoeuropejskich,

- zna podstawową terminologię stosowaną w pracach teoretycznych i materiałowych z zakresu językoznawstwa indoeuropejskiego,

- zna założenia dziewiętnastowiecznych badań indoeuropejskich,

- zna rodzinę języków indoeuropejskich

(UMIEJĘTNOŚCI)

- potrafi dostrzegać fakty diachroniczne i analizować je w podstawowym zakresie na materiale z języków słowiańskich w powiązaniu z językami bałtyckimi i germańskimi.

Ocena na podstawie aktywności na zajęciach oraz końcowego testu pisemnego (pytania zamknięte oraz wskazanie właściwej odpowiedzi z listy).

Student ma prawo do dwóch nieobecności w semestrze, każda kolejna nieobecność musi być zaliczona w sposób wcześniej uzgodniony z prowadzącym.

Podczas zajęć studenci mogą posługiwać się generatywnymi modelami językowymi oraz opartymi na nich narzędziami tzw. sztucznej inteligencji, np. do gromadzenia materiałów, ich przeszukiwania, opracowania stanu badań czy tworzenia bibliografii. Wykluczone jest stosowanie generatywnej sztucznej inteligencji w celach interpretacyjnych, do generowanie wypowiedzi ustnych i prac pisemnych oraz analizy tekstu.