Socjologia

obowiązkowe

Całoroczny wykład “Socjologia” ma na celu scharakteryzować specyfikę socjologii jako dyscypliny społecznej ale i humanistycznej. Przedmiotem wykładu będą więc najważniejsze koncepcje i teorie formułowane w porządku historycznym, a następnie omówienie aparatury pojęciowej dyscypliny w takim kształcie, jaki jest wykorzystywany do badań empirycznych. Szczególny nacisk będzie położony na koncepcje formułowane przez polskich badaczy (nierzadko prekursorskie wobec teorii zachodnich, choć najczęściej zapoznane i zapomniane), natomiast niektóre z modnych współcześnie teorii zostaną scharakteryzowane jako przejawy „intelektualnego blefu i fanfaronady” (wg określenia J. Goldthorpe’a), czyli typowe „mumbo-jumbo” uprawiane przez nieodpowiedzialnych „publicznych intelektualistów”.

Przyjęta konwencja wykładu oznacza, iż ilustracją omawianych tematów będą przywoływane obficie fragmenty oryginalnych klasycznych tekstów oraz obszerne cytaty z literatury humanistycznej pozwalające przybliżyć rozumienie danej kwestii (w tym celu wykorzystamy m.in. dzieje Herodota, Custine’a - listy Z Rosji, hasła ks. Benedykta Chmielowskiego z jego wiekopomnej encyklopedii „Nowe Ateny”, „Bajkę o pszczołach” Mandeville’a, ale też z gruntu filozoficzne, nie zaś - jak się najczęściej mniema - pornograficzne pisma Markiza de Sade - dla przybliżenia istoty kapitalistycznego sposobu produkcji, utwory Nietzschego - aby opisać relacje soma i sema, Adama Smitha - oczywiście wspomnimy o „niewidzialnej ręce rynku” ale przede wszystkim o jego teorii uczuć moralnych i sympatii jako najlepszym spoiwie społeczeństwa, wykorzystamy też typologię F. Znanieckiego - „ludzie pracy”, „ludzie dobrze wychowani”, „ludzie zabawy” oraz „zboczeńcy” i zastanowimy się, które określenie pasuje najlepiej do dzisiejszej polskiej klasy politycznej itd.).

Ważną cechą wykładu będzie też uwzględnienie koncepcji i badań opisujących polskie społeczeństwo: np. diagnoza psychiatry, A. Kępińskiego o dwojakim (chłopskim i szlacheckim charakterze narodowym Polaków), psychologa P. Boskiego o „kobiecym” charakterze polskiej kultury, J. Chałasińskiego - o dwoistości polskiego społeczeństwa (inteligenckie getto i chłopskie wartości), socjologa H. Domańskiego o skali prestiżu, gdzie profesor i rolnik są na samej górze listy, a minister, polityk i poseł na sejm na samym dole, nawet za gońcem i portierem, hipotezę S. Nowaka „próżni socjologicznej” czy M. Janion rozważania o polskim „wampirycznym patriotyzmie”.

J. Szacki, Historia myśli socjologicznej.

L. Adkins, Gender and Sexuality in Late Modernity, Ch. Barker, Studia kulturowe, U. Beck, E. Beck-Gernsheim, The Normal Chaos of Love, U. Beck, Społeczeństwo ryzyka, P. Berger, Święty baldachim, B. Bernstein, Odtwarzanie kultury, P. Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, I. Bukraba-Rylska, Socjologia wsi, E. Durkheim, Samobójstwo. Studium z socjologii, N. Elias, O procesie cywilizacji, J. Fiske, Zrozumieć kulturę popularną, A. Giddens, Socjologia, E. Illouz, Uczucia w dobie kapitalizmu, D. Miller, Teoria zakupów, S. Lash, C. Lury, Globalny przemysł kulturowy. Medializacja rzeczy, M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, N. Rose, Powers of Freedom, G. Simmel, Filozofia kultury, M. Weber, Etyka protestancka a duch kapitalizmu

- student/ka zna i rozumie pojęcia umożliwiające analizę aktualnych zjawisk i procesów społecznych i kulturowych

- student/ka umie przedstawić argumenty używane w istotnych sporach dotyczących przemian kulturowych i społecznych

- student/ka jest świadomy/a zróżnicowania społecznego i kulturowego świata i wykształca postawę tolerancji dla odmienności

końcowy egzamin pisemny

ocena znajomości wymaganego materiału i umiejętności posłużenia się zdobytą wiedzą

obecność na wykładach jest obowiązkowa, dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności.