Teoria kary. Penologiczne podstawy polityki karnej

fakultatywne

Wskazane posiadanie wiedzy podstawowej w zakresie nauk społecznych i prawa.

w sali

Analiza penologicznych podstaw teoretycznych polityki karnej, Przedstawienie współczesnych przemian form kary i innych reakcji prawnokarnych na przestępstwo na podstawie nowoczesnej klasyfikacji teorii i krytyki kary kryminalnej. Przedstawienie kary kryminalnej z perspektywy interdyscyplinarnej (integralnokulturowej), jako pojętej procesualnie instytucji prawnej i społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu współczesnych koncepcji dotyczących etiologii i fenomenologii przestępstwa rozwijanych w kontekście demokratycznego państwa prawnego.

Przedmiot w usystematyzowany sposób przedstawia penologiczne teoretyczne podstawy polityki karnej. W pierwszej kolejności wskazane są podstawowe zagadnienia związane z opisem kary kryminalnej z perspektywy kryminologii i polityki kryminalnej, penologiczna definicja kary kryminalnej ze szczególnym uwzględnieniem w analizie specyfiki kary kryminalnej jako reakcji prawno-karnej, jej odrębności od środków zabezpieczających, klasycznej probacji, czy zasad i celów kary w wychowaniu. Kara kryminalna jest analizowana jako złożona instytucja prawna i społeczna, omówiona jest czynna i bierna strona kary, oraz szeroko omawiane są aspekty procesualne kary kryminalnej. W tym kontekście przedstawione są wzajemne zależności między ogólnym wzorem kary kryminalnej a jej różnymi formami organizacyjnymi, oraz wskazane jest istotne powiązanie kary kryminalnej z ogólnymi założeniami ustroju społecznego i państwowo prawnego, w szczególności w zakresie tzw. negatywnego definiowania kary kryminalnej. Przedstawione są następnie różnie określane w literaturze przedmiotu wersje instrumentalnych i imperatywnych teorii kary, a także odrębnie w ramach tzw. negacjonizmu penalnego modele polityki karnej uwzględniające koncepcje represji karnej odchodzące od standardowego modelu wzorca reakcji karnej z odpowiednim uwzględnieniem ich odmiennego określenia normatywnego zarówno formalnie jako kary kryminalnej jak i jako odrębnych od kary kryminalnej środków reakcji prawno-karnych. W tym kontekście przedstawione jest też zagadnienie tzw. ukrytej kryminalizacji i stosowania środków quasi represji karnej w ramach innych systemów prawa (w szczególności administracyjnego i cywilnego) jako rozszerzenia polityki publicznej o charakterze penalnym. Kwestie związane z różnymi poglądami na karę kryminalną i związane z tym uzasadnienie stosowania konkretnych sankcji karnych analizowane są w kontekście aktualnych rozwiązań prawnych i tendencji polityczno-kryminalnych w Polsce i dyskusji poglądów w penologii europejskiej i amerykańskiej. W ramach wykładu przedstawiona jest też szeroko humanistyczna krytyka praktyk penalnych, w szczególności ruch sprawiedliwości naprawczej jako istotnych czynnik kształtowania modelu polityki karnej, a także krytyka stosowania kary więzienia. W toku wykładu szerzej omawia się zjawisko punitywności populistycznej jako istotnego czynnika kształtującego politykę karną na poziomie jej założeń teoretycznych i realizacji. W wykładzie przedstawiona jest ogólna integralnokulturowa perspektywa teoretyczna badania kary kryminalnej określająca ramy teoretyczne dla szczegółowych analiz polityki karnej.

Nakład pracy studenta:

- godziny zorganizowane – 18

- praca własna na zajęcia – 32 godz.

- praca na ocenę – 40 godz.

 B. Hudson, Understanding Justice. An introduction to ideas, Perspectives and controversies in modern penal theory, Open University Press, Buckingham-Philadelphia 2003,

 L. Lernell, Podstawowe zagadnienia penologii, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1977,

 D. Scott, Penology, Sage, London 2008,

 J. Utrat-Milecki, Kara. Teoria i kultura penalna, perspektywa integralnokulturowa, Wyd. UW, Warszawa 2010,

 J. Utrat-Milecki, Penologia ogólna perspektywa integralnokulturowa, tom I: Kara kryminalna jako ogólna instytucja prawna i społeczna, Wyd. UW, Warszawa 2022,

 J. Utrat-Milecki, Penologia ogólna, perspektywa integralnokulturowa, tom II: Podstawy teoretyczne polityki karnej, Wyd. UW, Warszawa 2022,

 J. Utrat-Milecki, Podstawy penologii. Teoria Kary, Wyd. UW, Warszawa 2006.

Po zakończeniu zajęć student/ka

w sferze wiedzy:

 posiada wiedzą z zakresu podstaw teoretycznych posługiwania się w toku polityki karnej środkami represji karnej, w szczególności odnośnie poszczególnych form organizacyjnych środków orzekanych i wykonywanych w ramach prawa karnego

 zna ogólne zasady wymiaru kary kryminalnej stosowane w ramach prawa karnego a także zasady wykonania kary kryminalnych, w szczególności kary pozbawienia wolności

 posiada wiedzę na temat ustrojowych i społecznych współzależności stosowania kary kryminalnej oraz kwestii jej efektywności

w sferze kompetencji społecznych:

 ma świadomość znaczenia zasady humanitaryzmu i praw człowieka w toku realizacji polityki karnej,

 jest świadomy problemów dotyczących ochrony praw człowieka, zarówno sprawcy jak i ofiary związanych z reakcją prawno-karną na przestępstwo

Ocena aktywności studenta na wykładach, przygotowania do rozmowy na podstawie uzgodnionej literatury