Podstawy kryminologii

obowiązkowe

w sali

Przedmiotem wykładu jest prezentacja zagadnień z zakresu kryminologii ogólnej oraz wybranych problemów fenomenologii kryminalnej. Studenci poznają przede wszystkim koncepcje etiologii kryminalnej, czyli nauki o przyczynach przestępczości i innych zachowań dewiacyjnych, wypracowane przez główne nurty kryminologii (klasyczny, pozytywistyczny i antynaturalistyczny), a także zapoznają się z problematyką wiktymologiczną.

Przedmiotem wykładu jest prezentacja zagadnień z zakresu kryminologii ogólnej oraz wybranych problemów fenomenologii kryminalnej. Studenci poznają przede wszystkim koncepcje etiologii kryminalnej, czyli nauki o przyczynach przestępczości i innych zachowań dewiacyjnych, wypracowane przez główne nurty kryminologii (klasyczny, pozytywistyczny i antynaturalistyczny), a także zapoznają się z problematyką wiktymologiczną.

Przedstawione zostaną także podstawy metodologii używanej w nauce kryminologii: rodzaje statystyk kryminalnych, sposób ich interpretacji,

szacowanie rzeczywistych rozmiarów przestępczości (badania wiktymizacyjne, self-report), metody o charakterze jakościowym.

Omówiony zostanie także obraz przestępczości w Polsce – jej rozmiary, struktura i dynamika przestępczości. Studenci zapoznają się także z problematyką zapobiegania przestępczości oraz środkami kontroli społecznej, których funkcją jest zwalczanie przestępczości.

Program obejmuje także szereg zagadnień szczegółowych takich jak: przestępczość nieletnich, zagadnienia recydywy, przestępczość zorganizowana, gospodarcza itd.

1. Środki odurzające a przestępczość

Właściwości środków odurzających

Relacje między używaniem środków odurzających a przestępczością

Problem przestępczości o charakterze „prohibicyjnym”

Stan odurzenia alkoholem i alkoholizm a przestępczość

Stan odurzenia narkotykami i narkomania a przestępczość

2. Przestępczość zorganizowana i przestępczość gospodarcza.

Związki między przestępczością zorganizowaną a przestępczością gospodarczą.

Cechy przestępczości zorganizowanej.

Charakterystyczne cechy przestępczości gospodarczej.

Teorie kryminologiczne wykorzystywane w celu wyjaśnienia zjawiska.

3. Recydywa

Pozytywistyczne koncepcje przyczyn wielokrotnej powrotności do przestępstwa

Kategorie wielokrotnie karanych

Kariery przestępcze

Badania nad recydywistami prof. Ostrihanskiej

4. Zapobieganie przestępczości

Kontrola społeczna i jej narzędzia

Strategie działań zapobiegawczych

Znaczenie środowiska przy zapobieganiu przestępczości

5. Reakcja na przestępczość

Sformalizowana reakcja na przestępczość

Kara pozbawienia wolności

Redukujące punitywność reakcje na przestępczość

Nakład pracy studenta:

30 godzin kontaktowych

15 godzin przygotowania do zajęć, czytanie literatury, praca z tekstami źródłowymi

15 godzin przygotowania do egzaminu

1. Błachut J., Gaberle A., Krajewski K.: Kryminologia, Gdańsk 2001;

2. Gruszczyńska B., Marczewski M., Siemaszko A.: Atlas przestępczości w Polsce 4, Warszawa 2009;

3. Siemaszko A.: Kogo biją, komu kradną, Warszawa 2001;

4. Siemaszko A.: Geografia występku i strachu. Polskie badania przestępczości ’07, Warszawa 2008.

Studenci

- wyjaśniają zjawisko przestępczości przez pryzmat różnych teorii kryminologicznych, wyjaśniają poszczególne rodzaje przestępczości

- wyjaśniają przestępczość jako zjawisko społeczne, oraz o jej przyczyny, indywidualne i społeczne,

- znają i stosują metody pomiaru i analizy zjawiska przestępczości oraz jego społeczno-demograficznych uwarunkowań,

- opisują poszczególne kategorie sprawców: popełniających przestępstwa wobec kobiet, cudzoziemców, Polaków przebywających za granicą, więźniów,

- analizują statystyki przestępczości i przestępstw poszczególnych rodzajów,

- stosują metody i techniki w procesie weryfikacji hipotez badawczych dotyczących m.in. uwarunkowań przestępczości, ryzyka wiktymizacyjnego, trendów przestępczości,

- analizują teksty źródłowe oraz analizować i komentować zjawiska społeczne w oparciu o adekwatnie dobraną teorię,

- prezentują interdyscyplinarne podejście do problemów społecznych i ich rozwiązywania,

- krytycznie oceniają zjawiska z zakresu przestępczości i dewiacji w oparciu o wiedzę kryminologiczną i z zakresu innych nauk społecznych.

1. bieżąca ocena przygotowania do zajęć i aktywności

2. egzamin ustny