Stosunki wyznaniowe i etniczne w Polsce

obowiązkowe

Student powinien posiadać elementarną wiedzę z zakresu znajomości przynajmniej własnego systemu wierzeń. Pomocna jest w tym wiedza ze szkolnej katechezy. Powinien znać historię powszechną i na jej tle historię Polski. Orientować się w uwarunkowaniach społecznych i geograficznych przemieszczeń ludności i zmiany granic skutkujących współczesną mozaiką etniczną i pluralizmem wyznaniowym.

Powinien odznaczać się umiejętnością komparatystycznych porównań dogmatów, form kultu, religijnych ideologii i etyk poznawanych systemów religijnych. Umiejętność poszukiwania i wyłapywania z bieżących informacji newsów na temat aktualnej sytuacji religii i Kościołów w świecie a także etnicznych konfliktów.

Student powinien odznaczać się kompetencją poznawczą, zainteresowaniem studiowanych zagadnień i potrzebą ich zgłębiania. Zajęcia o charakterze konwersacyjnym wymagają nadto kompetencji pracy zespołowej.

w sali

Wielość i różnorodność religii i wyznań skłania do namysłu nad ich podobieństwami i odmiennością, nad kanonem prawd religijnych, sposobem oddawania czci Bogu, etycznymi unormowaniami dnia codziennego. Obok religii czynnikiem różnicującym jakość życia społecznego jest pochodzenie etniczne, zwłaszcza gdy grupa etniczna jest mniejszością. W Polsce mamy kilka odrębnych mniejszościowych grup etnicznych. Na zajęciach studenci poznają najważniejsze religie światowe oraz mniejszości etniczne obecne we współczesnej Polsce.

Odmienności religijne i etniczne w historii świata bywały i współcześnie są nadal zarzewiem konfliktów i wojen.

Bez zrozumienia tego, czym jest religia, jakie są jej dzieje oraz społeczne funkcje nie sposób studiować filozofii, poznawać kulturę i sztukę, objaśniać mechanizmy życia społecznego. W historii Europy od IV wieku wzajemnie ze sobą rywalizują lub współgrają dwie potęgi – władza państwowa i władza kościelna. Na zajęciach studenci poznają dzieje tych wzajemnych relacji a także prawne unormowania idei wolności sumienia i wyznania. Wielość i różnorodność religii i związków wyznaniowych skłania do namysłu nad ich podobieństwami i odmiennością, nad kanonem prawd religijnych, sposobem oddawania czci Bogu, etycznymi unormowaniami dnia codziennego.

Obok religii czynnikiem różnicującym jakość życia społecznego jest pochodzenie etniczne, zwłaszcza gdy grupa etniczna jest mniejszością. W Polsce mamy kilka odrębnych mniejszościowych grup etnicznych: Romowie, Ślązacy, Kaszubi, Ormianie, Tatarzy, Karaimi. Poznamy ich tradycje, odrębność kulturową, czasami także religijną, procesy asymilacji i powody społecznego czy jednostkowego ostracyzmu (odtrącania). W podsumowaniu semestralnych zajęć – w formie debaty – studenci zastanawiają się nad blaskami i cieniami pluralizmów wyznaniowego i etnicznego. Przedstawiają własne argumenty, wzajemnie kreują swoje postawy.

1.Michał Pietrzak, Prawo wyznaniowe, PWN, Warszawa 1999

2.Maria Libiszowska-Żółtkowska, Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce, wyd. Verbinum, Warszawa 2001

3.Religie Świata. Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa 2009

4.Jennifer J. Preece, Prawa mniejszości, wyd. Sic, Warszawa 2007

5.Etniczność – o przemianach społeczeństw narodowych, Maria Szmeja (red.), wyd. Nomos, Kraków 2008

6.Janusz Mucha, Stosunki etniczne we współczesnej myśli socjologicznej

7.Lech Nijakowski, Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Wyd. Scholar, Warszawa 2006

Wiedza – znajomość historii i dnia dzisiejszego wybranych systemów religijnych, student potrafi je ze sobą porównywać, zna ich podstawowe założenia doktrynalne, formy kultu, oprawę obrzędów świątecznych i uroczystości rodzinnych. Zna obowiązujące w nich założenia etyczne (formy nakazów i zakazów). Zna historię oraz odrębność kulturową, językową i obyczajową obecnych współcześnie w Polsce mniejszościowych grup etnicznych.

Umiejętności – w wyniku zdobytej na zajęciach wiedzy student potrafi odróżniać systemy religijne i etniczne grupy mniejszościowe. Posiada umiejętność analizy i refleksji nad opisem i oceną zjawisk ze sfery światopoglądowej. Potrafi przeciwstawiać się społecznemu ostracyzmowi i grupowemu naznaczeniu.

Kompetencje społeczne i osobowe wykreowane w wyniku zajęć dadzą się streścić słowami: tolerancja wobec odmienności wyznaniowych i etnicznych, życzliwa otwartość na innych, przeciwstawianie się wykluczeniu i napiętnowaniu.

Zaliczenie na ocenę jest wynikiem semestralnej pracy studenta – obecność na zajęciach, udział w dyskusjach, a przede wszystkim samodzielne przygotowanie prezentacji wybranej religii lub grupy mniejszościowej, moderacja dyskusji i podsumowanie wniosków